Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Gioan. (Ga 16, 12-15)
Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: “Thầy còn nhiều điều phải nói với các con, nhưng bây giờ các con không thể lĩnh hội được. Khi Thần Chân lý đến, Người sẽ dạy các con biết tất cả sự thật, vì Người không tự mình mà nói, nhưng Người nghe gì thì sẽ nói vậy, và Người sẽ bảo cho các con biết những việc tương lai. Người sẽ làm vinh danh Thầy, vì Người sẽ lãnh nhận từ nơi Thầy mà loan truyền cho các con. Tất cả những gì Cha có đều là của Thầy, vì thế Thầy đã nói: Người sẽ lãnh nhận từ nơi Thầy mà loan truyền cho các con”.
Suy niệm
Mỗi lần nghe bài hát Làm dấu của nhạc sĩ Lê Đức Hùng, ai cũng có nhiều cung bậc cảm xúc về bài giáo lý Thiên Chúa Ba Ngôi. Lời bài hát là một tín điều quan trọng trong Kinh Tin Kính của Giáo hội mà bất cứ ai là người Công giáo đều thuộc và đều tuyên xưng mỗi khi tham dự Thánh lễ Chúa nhật và lễ trọng. Phụng vụ Lời Chúa lễ Chúa Ba Ngôi là dịp nhắc lại cho mỗi tín hữu Kito trở về với tín điều đó để hiểu thêm phần nào về Thiên Chúa nhờ Chúa Thánh Thần soi sáng, và đó không phải là một bài giáo lý bởi sự hữu hạn của con người làm sao có thể hiểu, có thể giải thích mầu nhiệm về Thiên Chúa để rồi chỉ dạy cho người chung quanh, ngược lại là hãy cúi đầu tuyên xưng, hãy sống tín điều đó với một niềm tin thật sâu sắc và đầy xác tín.
Mầu nhiệm một Thiên Chúa có Ba Ngôi luôn là một đề tài về giáo lý gây ra nhiều trăn trở cho người Công giáo, bởi người Công giáo luôn tin có một Thiên Chúa duy nhất, nhưng lại có Ba Ngôi vị. Nhiều lúc người ta đã hiểu bài học này theo một hướng khác đó là có Ba Thiên Chúa. Đọc lại sách Châm ngôn, tác giả đã minh định lời của Thiên Chúa nói về tương quan của Ba Ngôi vị trước khi có vũ trụ và con người, tương quan này sẽ hiện diện mãi cho tới khi tất cả thế giới này kết thúc: “Ðây sự Khôn Ngoan của Thiên Chúa phán: “Chúa đã tạo thành nên ta là đầu sự việc của Người, trước cả những sự việc Người đã làm rất xa xưa. Ta đã được thiết lập tự thuở đời đời, ngay tự đầu tiên, khi địa cầu chưa sinh nở. Ta đã được sinh thành khi chưa có vực sâu, khi chưa từng có những dòng suối nước. Trước khi Chúa củng cố những ngọn núi cao, trước khi có những quả đồi, ta đã sinh ra rồi”. Sự Khôn ngoan trong bài đọc 1 này được hiểu và hướng về Chúa Thánh Thần, là sự Khôn ngoan của Thiên Chúa. Chúa Thánh Thần là mối dây gắn kết tình yêu giữa Ngôi Cha và Ngôi Con. Tình yêu đó được hiểu là sự Khôn Ngoan của Thiên Chúa.
Dẫu chưa biết nhiều về Thiên Chúa Ba Ngôi nhưng thánh Phaolo cũng đã nhận được Chúa Thánh Thần từ Đấng Phục sinh, nên Thánh Thần đã hé lộ phần nào về tương quan giữa ba ngôi vị Thiên Chúa cho thánh nhân, bài đọc 2 được trích từ lá thư gởi giáo đoàn Roma là chiếc chìa khóa mở cánh cửa đức tin cho các tín hữu để học biết thêm về Thiên Chúa Ba Ngôi: “Anh em thân mến, khi được đức tin công chính hoá, chúng ta được bình an trong Chúa nhờ Ðức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, Ðấng cho chúng ta dùng đức tin mà tiến đến ân sủng, và đứng vững ở đó, và được hiển vinh trong niềm hy vọng vinh quang của con cái Chúa”. Sự công chính của con người có được là nhờ tin vào Đức Giesu Kito, Đấng đã chết cho con người, và khi con người cảm nghiệm được chiều sâu của tình yêu tự hiến đó sẽ gia tăng lòng mến Thiên Chúa, lòng mến này sẽ thăng tiến và đơm bông kết trái là nhờ Chúa Thánh Thần hướng dẫn: “Nhưng cậy trông không đưa đến thất vọng, vì lòng mến Chúa được Thánh Thần, Ðấng ban cho chúng ta, đổ xuống lòng chúng ta”.
Trước khi chia tay các học trò, Đức Giesu đã hứa sẽ xin Chúa Cha ban Thánh Thần cho các học trò, để giúp họ hiểu được phần nào về Thiên Chúa, về tương quan Cha – Con khi Đức Giesu gọi Thiên Chúa là Cha của mình, cũng nhờ Thánh Thần, những bài giáo huấn của Đức Giesu như là sứ điệp Chúa Cha gởi tới cho con người, giúp con người biết cội nguồn, biết chính mình và biết giá trị thiêng liêng của ơn cứu độ đến từ Thiên Chúa: “Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: “Thầy còn nhiều điều phải nói với các con, nhưng bây giờ các con không thể lĩnh hội được. Khi Thần Chân lý đến, Người sẽ dạy các con biết tất cả sự thật, vì Người không tự mình mà nói, nhưng Người nghe gì thì sẽ nói vậy, và Người sẽ bảo cho các con biết những việc tương lai”. Làm sao các môn đệ có thể hiểu được tất cả những bài giáo huấn của Đấng Cứu Thế, làm sao họ có thể hiểu được giá trị thánh thiêng của một tình yêu tự hiến, dám cho đi người Con duy nhất của mình, nếu không có sự chỉ dạy của Chúa Thánh Thần. Chính Thánh Thần Thiên Chúa đang hiện diện giữa lòng Giáo hội từng ngày giúp con người khám phá được phần nào về mối tương quan ngôi vị của Thiên Chúa, đồng thời giúp con người biết được sự hiện diện của con người hôm nay và mai sau trong Nước Trời đều do tình yêu của Chúa Cha, qua ơn cứu độ của Chúa Con và nhờ sự năng động của Chúa Thánh Thần.
Giáo hội luôn khởi đầu bài giáo lý về Thiên Chúa qua việc hướng dẫn con người làm dấu: Nhân danh Cha, và Con, và Chúa Thánh Thần. Đây là một lời tuyên xưng về mầu nhiệm một Thiên Chúa có ba ngôi vị. Thế nhưng có lúc người ta thích một chút văn vẻ nên đổi sang lời tuyên xưng: Nhân danh Chúa Cha, và Chúa Con và Chúa Thánh Thần. Với hai mẫu tuyên xưng mầu nhiệm trên, chắc sẽ có nhiều người hiểu lầm là niềm tin của người Công giáo khi nào thì tuyên xưng một Thiên Chúa Ba Ngôi, khi nào thì tuyên xưng Ba Thiên Chúa. Sự hiểu lầm này có thể nói là do quan niệm tín điều này chỉ là một bài giáo lý căn bản, thực chất đây là một tín điều có trong kinh Tin Kính. Làm sao con người có thể hiểu được mối tương quan này một cách rõ như ban ngày được, làm sao con người có thể giải thích một cách đơn giản cho những người dự tòng, cho thiếu nhi về một mầu nhiệm vô cùng quan trọng được. Đã gọi là mầu nhiệm, con người chỉ biết tuyên xưng chứ không thể nào đơn giản hóa trong một bài giáo lý được.
Khi Giáo hội tuyên xưng đó là một mầu nhiệm quan trọng, Giáo hội dùng những biểu tượng, những hình ảnh để nói về mối tương quan đó và chỉ một phần nhỏ thôi, biểu tượng dễ thấy nhất đó là một gia đình. Để có một gia đình thực sự, nơi đó cần có một người Cha, một người Mẹ và những đứa con. Tương quan giữa Cha và Mẹ là tương quan của tình yêu tự hiến, chính tình yêu đó nối kết người Cha với người Mẹ trong một tình thần và một thể xác, cả hai nên một. Rồi từ tình yêu tự hiến đó, những đứa con ra đời, tạo nên một gia đình. Hoa trái của tình yêu vợ chồng là những đứa con, cả ba thành phần tạo nên một cộng đoàn của tình yêu, dẫu là một cộng đoàn tình yêu nhưng vị thế mỗi người mỗi khác, không ai giống ai và không ai hơn ai, tất cả là một cộng đoàn bình đẳng về phẩm vị trong tình yêu. Đây chỉ là một biểu tượng đơn sơ, dễ hiểu để phần nào giúp các người học giáo lý hiểu được một khía cạnh của mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi, con người không nên lạm dụng những kiến thức uyên bác của mình, hay những thành công của xã hội thực dụng để áp đặt lên một mầu nhiệm quan trọng của Thiên Chúa.
Con người chỉ biết lấy đức tin bù lại những gì trí khôn không thể hiểu. Đó là tâm tình của Giáo hội khi đứng trước mầu nhiệm một Thiên Chúa Ba Ngôi. Có một điều mỗi người nên ghi nhớ là Chúa Cha đã tạo dựng nên con người trong tình yêu, Chúa Con đã cứu chuộc con người bằng tình yêu và Chúa Thánh Thần đã thánh hóa con người bằng tình yêu, tất cả đều do tình yêu đến từ Thiên Chúa chứ không đến từ thế gian. Nếu như con người cố gắng sống theo những giới răn của tình yêu, nghe được ngôn ngữ của tình yêu và dám chết cho những giá trị của tình yêu đó, thì ngay cuộc sống hiện tại, họ đã được ở trong vòng tay tròn đầy tình yêu của Thiên Chúa và đó là Nước Trời, là Thiên Đàng.
Lạy Chúa, làm sao con người có thể hiểu được Thiên Chúa nếu không có sự chỉ dạy của Thiên Chúa qua Chúa Thánh Thần, xin giúp chúng con biết lắng nghe sự chỉ dạy của Thánh Thần, biết lên đường theo sự hướng dẫn của Ngài, để tất cả được ngụp lặn trong tình yêu cứu độ đến từ Thiên Chúa Ba Ngôi. Chúa Thánh Thần đang hiện diện giữa lòng Giáo hội và trong mỗi tâm hồn các tín hữu, xin giúp chúng con biết nhận ra những dấu chỉ của Ngài trong Giáo hội qua các biến cố, biết nhận ra những dấu chân của Ngài trong hành trình đức tin của chúng con và biết cố gắng làm việc bổn phận của người đầy tớ trung tín theo sự chỉ dạy của Chúa Thánh Thần. Amen.
Lm. Phêrô Trần Bảo Ninh