Giáo Xứ Thổ Hoàng - Giáo Xứ Thổ Hoàng - Displaying items by tag: bài 12

Cử hành Thánh Thể: Bài 12 - Bài Đọc I & Bài Đọc II

2024-04-10T07:59:13+07:00

Â Cử hành Thánh Thể: Bài 12 - Bài Đọc I & Bài Đọc II Â

WHĐ (26.12.2023) - Ngày 5 tháng 8 năm 2023, Ủy ban Phụng tự Hội đồng Giám mục Việt Nam đã thông báo về chương trình Đào tạo phụng vụ cho Dân Chúa gồm: (1) Thực hành mục vụ và (2) Kiến thức phụng vụ. Để đào sâu hiểu biết về kiến thức phụng vụ, Ủy ban Phụng tự trân trọng giới thiệu loạt bài về cử hành Thánh Thể do linh mục Giuse Phạm Đình Ái, SSS tổng hợp và biên soạn.

BÀI 12: BÀI ĐỌC I & BÀI ĐỌC II

I. VĂN KIỆN

- Dứt lời nguyện nhập lễ, mọi người ngồi. Linh mục có thể nói mấy lời rất vắn tắt, dẫn tín hữu vào phụng vụ lời Chúa. Thầy/người đọc sách tiến tới giảng đài đã có Sách Bài đọc đặt sẵn từ trước Thánh lễ, đọc bài thứ nhất, mọi người lắng nghe. Đến cuối, thầy/người đọc sách xướng lời tung hô: Đó là lời Chúa, mọi người đáp lại: Tạ ơn Chúa. Bấy giờ, có thể tùy nghi giữ thinh lặng giây lát, để mọi người suy gẫm những lời đã nghe (Quy chế Tổng quát Sách lễ Rôma [QCSL], số 128).

- Sau đó, nếu có Bài đọc thứ hai trước bài Tin Mừng, thì độc viên cũng đọc tại giảng đài như trên, mọi người ngồi nghe và đến cuối thì đáp lời tung hô, như đã nói trên (x. số 128). Rồi, có thể tùy nghi giữ thinh lặng giây lát (QCSL 130).

II/ LỊCH SỬ

Trong hội đường Do Thái xưa, người ta vẫn lần lượt đọc các sách Luật cách liên tục từ phần này sang phần khác (lectio continua); còn các sách Ngôn sứ thì được đọc theo kiểu chọn lọc (lectio selecta). Cho đến nay, Hội Thánh vẫn thừa kế cách thức cử hành Lời Chúa như vậy.[1]

Thời Hội Thánh sơ khai, các sách Cựu Ước được công bố trong hội đường và ở những nơi khác nhau (nhà tư hay nghĩa trang) khi nổi nên chiến dịch bách hại Kitô giáo.[2] Ban đầu, các tín hữu đọc sách Luật và sách các Ngôn sứ, xen kẽ bằng những Thánh vịnh hay những bài Thánh ca Cựu Ước khác. Dần dần, Hội Thánh đã thêm vào những bài Tân Ước, đó là những Bút tích của các tông đồ (Cv 4,42; 2 Tm 2,2). Bài kết thúc luôn luôn là Tin Mừng, được coi như đỉnh cao tỏa sáng trên các Bài đọc khác, và nhờ ánh sáng này, những sự việc được nói đến trong các sách khác trở nên sáng tỏ. Điều này thật đúng với lời thánh Augustinô (354-430): “Tân Ước ẩn tàng trong Cựu Ước và Cựu Ước ẩn tàng trong Tân Ước” và cũng phù hợp với tư tưởng của thánh Irênê (130-200): “Những gì Môsê viết đều là những lời của Chúa Kitô.”[3]

Thật ra, không có sự đồng nhất giữa các gia đình phụng vụ về số lượng các Bài đọc được công bố trong mỗi Thánh lễ cũng như việc lựa chọn những đoạn Sách Thánh nào cho mỗi mùa phụng vụ hay mỗi Thánh lễ.[4] Tuy nhiên, các nghi điển phụng vụ lại có hai điểm đồng nhất này: [i] Trong Thánh lễ, chỉ được công bố những bản văn trích từ Sách Thánh;[5] [ii] Luôn phải có ít là hai Bài đọc, và Bài đọc sau cùng luôn phải là bài Tin Mừng.

Việc công bố hơn một Bài đọc Sách Thánh trước bài Tin Mừng đã được ghi nhận trong tài liệu Hiến chế các Tông đồ (năm 380). Lúc bấy giờ, dường như trong phần Phụng vụ Lời Chúa, hai Bài đọc trích từ Cựu Ước được công bố và theo sau là Thánh vịnh đáp ca. Tiếp đến, hai Bài đọc Tân Ước, rồi cuối cùng là bài Tin Mừng.[6]

Theo thánh Justinô, vào thế kỷ II, Hội Thánh thường đọc những bài trích từ sách các Ngôn sứ và từ các sách Hồi ký của các tông đồ (Tin Mừng). Tertulianô (thế kỷ II-III) cũng đề cập đến việc các Kitô hữu đọc các sách Kinh Thánh, Thánh vịnh (có thể đọc cả Hạnh các vị tuẫn đạo); thời gian cho phép chừng nào thì các Bài đọc này dài chừng ấy. Rồi khi độc viên ngừng, vị chủ tọa ban giáo huấn miệng, khuyến dụ tín hữu hãy noi gương bắt chước mà làm những việc tốt đẹp như mới được nghe. Sau cùng, cộng đoàn dâng lên Chúa những lời nguyện xin.[7]

Từ thế kỷ VI trở đi, đối với phụng vụ Rôma, chỉ hai Bài đọc được công bố trong Thánh lễ: Thánh thư và Tin Mừng. Từ thế kỷ XII, các nghi điển Tây phương bắt chước phụng vụ tại Rôma nên cũng chỉ có hai Bài đọc trong các Chúa nhật mùa Chay và mùa Phục sinh.

Sang thời kỳ Công đồng Trentô, do nhận thấy số các Bài đọc trong vòng một năm quá ít, một đề nghị đã được đưa ra: đó là đưa thêm 3 Bài đọc trích từ thư của thánh Phaolô và 3 bài Tin Mừng vào Thánh lễ các ngày trong tuần. Nhưng dự án này bất thành.[8] Vì vậy, Sách lễ Rôma 1570 vẫn chỉ còn chứa đựng những Bài đọc bị cắt tỉa và thiếu sức sống. Tình trạng này kéo dài cho tới thời gian canh tân phụng vụ của Công đồng Vaticanô II.

Một trong những đóng góp lớn nhất Công đồng Vaticanô II thực hiện trong lãnh vực phụng tự chính là thúc đẩy cho ‘bàn tiệc Lời Chúa được dọn ra dồi dào hơn cho các tín hữu, mở ra cho họ những kho tàng Kinh Thánh phong phú hơn’ (Hiến chế Phụng vụ Thánh [PV], số 51). Vì vậy, sau Công đồng Vaticanô II, Hội Thánh đã sớm cho tu chính và xuất bản cuốn “Mục lục Sách Bài đọc cho Thánh lễ” mới (Ordo Lectionum Missae) vào ngày 25/05/1969, trong đó Hội Thánh trở lại truyền thống xa xưa, tức là: [i] Cho công bố ba Bài đọc vào các Thánh lễ Chúa nhật/lễ trọng thay vì chỉ hai bài; [ii] Công bố hai Bài đọc trong những lễ khác. Hội Thánh phân phối các Bài đọc và cho công bố các sách khác nhau trong bộ Kinh Thánh theo những cách thức sau: Cách thứ I là Lectio continua (Đọc liên tục): đọc liên tục từ quyển này đến quyển khác, từ chương này đến chương khác; Cách thứ II là Lectio semi - continua (Đọc bán liên tục): cũng đọc Sách Thánh theo thứ tự các quyển và chương nhưng có thể bỏ qua những câu, đoạn, chương không thích hợp; Cách thứ III là Lectio antologica: chọn lọc những đoạn thích hợp với đề tài của mùa phụng vụ hay ngày lễ.[9]

Bài đọc II luôn trích từ bản văn Tân Ước và được công bố theo cách đọc liên tục (lectio continua). Đôi khi bản văn Tân Ước được chọn công bố theo cách bán liên tục (semi-lectio continua). Thông thường Hội Thánh chủ đích kết nối chủ đề giữa Tin bài Mừng và Bài đọc I, Bài đọc II thường không liên quan, vì nó tuân theo kiểu đọc bán liên tục riêng biệt. Tuy nhiên, cả 3 Bài đọc đều tham dự vào một mục đích chung là công bố ơn cứu độ của Thiên Chúa trong Chúa Kitô.[10]

III/ MỤC LỤC CÁC BÀI ĐỌC TRONG THÁNH LỄ, SÁCH BÀI ĐỌC & SÁCH TIN MỪNG

1/ Mục Lục Các Bài đọc Trong Thánh Lễ

Nhằm thực thi ý định và lệnh truyền của Công đồng Vaticanô II (PV 35, 51) cuốn “Mục lục Các Bài đọc Thánh lễ” [BĐ] (Ordo Lectionum Missae) cho nghi lễ Rôma đã được tu chính và xuất bản vào ngày 25/05/1969. Tiếp đến, ngày 21/01/1981, Hội Thánh cho công bố ấn bản mẫu thứ hai. Cuốn Ordo Lectionum Missae mới này hướng dẫn như sau:

(1) Liên quan đến ngày Chúa nhật và lễ trọng (BĐ 66-68)

(a) Các Bài đọc cho Chúa nhật được sắp xếp theo chu kỳ 3 năm (A-B-C) và được đọc theo hình thức bán liên tục (lectio semi - continua) hầu các tín hữu có thể nghe được những đoạn văn quan trọng nhất của Kinh Thánh (BĐ 58, 60). Tính chất đặc thù của mỗi năm dựa trên Sách Tin Mừng: Năm A dựa trên Tin Mừng theo thánh Matthêu; Năm B, theo thánh Maccô, nhưng vì Tin Mừng theo thánh Maccô quá ngắn, không đủ phân phối cho một năm, nên chương 6 của Tin Mừng theo thánh Gioan sẽ được phân phối để đọc trong các Chúa nhật XVII- XXVI của năm B; Năm C, theo thánh Luca.

(b) Ba Bài đọc của các Chúa nhật mùa Vọng, mùa Chay hay lễ trọng thường liên kết với nhau bởi vài tư tưởng chung. Còn trong các Chúa nhật Thường niên, chỉ có sự tương đồng ý tưởng giữa bài Cựu Ước và bài Tin Mừng.

(c) Trong các ngày lễ trọng cũng có ba Bài đọc: Cựu Ước, thư các tông đồ, Tin Mừng, trừ mùa Phục sinh cả ba bài đều lấy trong Tân Ước. Nhờ đó, chúng ta thấy rõ mối duy nhất của hai Giao Ước, của lịch sử cứu độ, mà trọng tâm là Chúa Kitô được kính nhớ trong mầu nhiệm Vượt qua của Người.

(2) Liên quan đến ngày thường trong tuần (BĐ 69)

(a) Khối “Riêng” (mùa Vọng, Giáng sinh, Chay và Phục sinh) gồm một chu kỳ với 2 Bài đọc: Bài đọc I (Cựu Ước hoặc Tân Ước) và bài Phúc Âm. Giữa 2 Bài đọc này, có sự tương đồng về chủ đề (hoà hợp ý nghĩa).

(b) Khối “Thường niên” gồm 2 Bài đọc (Bài đọc I + Tin Mừng). Bài đọc I được chia theo chu kỳ 2 năm và được sắp xếp theo nguyên tắc liên tục tương đối. Bài Tin Mừng dùng chung cho cả năm chẵn lẫn năm lẻ theo nguyên tắc liên tục tương đối, nhưng Bài đọc I thay đổi (theo năm chẵn và năm lẻ) và được trích hoặc từ Cựu Ước hoặc từ Tân Ước. Không có sự tương đồng về đề tài giữa 2 Bài đọc.

2/ Sách Bài đọc

Cuốn “Mục lục Các Bài đọc Thánh lễ” (Ordo Lectionum Missae) định ra danh sách/mục lục tất cả các Bài đọc Kinh Thánh dùng trong cử hành thánh lễ nhằm cung cấp cho các tín hữu sự hiểu biết toàn bộ Lời Chúa, theo một lối giải thích phù hợp (BĐ 60). Chúng được sắp xếp theo thứ tự lịch phụng vụ với các trích dẫn nguồn [chứ không có bản văn Kinh Thánh]. Dựa vào “Mục lục Các Bài đọc Thánh lễ”, HĐGM sẽ sử dụng bản dịch/bản văn Kinh Thánh của HĐGM hay do HĐGM chọn để hình thành và xuất bản Sách Bài đọc (BGL 825#1; 838#2, 3) dùng cho thánh lễ. Vì số lượng các Bài đọc quá lớn, nên thường phải in Sách Bài đọc ra thành nhiều cuốn (BĐ 112-113). Khi cử hành phụng vụ, các sách phụng vụ, chẳng hạn như Sách Bài đọc cũng là dấu chỉ/biểu tượng cho những thực tại siêu nhiên, nên phải liệu sao cho chúng thật xứng đáng, trang nhã và đẹp mắt (PV 122; BĐ 35).

3/ Sách Tin Mừng

Trong khi Sách Bài đọc chứa đựng cả Bài đọc I, thánh vịnh đáp ca, Bài đọc II, tung hô Tin Mừng và bài Tin Mừng, thì Sách Tin Mừng chỉ chứa đựng những bài Tin Mừng. Ngoài khác biệt về nội dung, vì loan báo Tin Mừng luôn được coi là chóp đỉnh của phụng vụ Lời Chúa, cho nên truyền thống cả Đông lẫn Tây luôn dành cho Sách Tin Mừng một sự phân biệt nào đó với các Sách Bài đọc như được đóng cẩn thận và trang trí mỹ thuật đặc biệt hơn (BĐ 36). Đây chính là sách dùng trong cuộc rước nhập lễ (x. QCSL 172, 117, 120d), rước tung hô Tin Mừng (QCSL 133, 175), trao cho ứng viên phó tế trong lễ truyền chức phó tế, đặt và giữ trên đầu ứng viên giám mục trong lễ truyền chức giám mục.[11]

IV/ Ý NGHĨA

Thiên Chúa mặc khải tiệm tiến trong lịch sử cứu độ. Các sách Cựu Ước (Luật, Lịch sử, Ngôn sứ và Giáo huấn) không phải chỉ viết riêng cho dân Israel, nhưng viết cho toàn thể nhân loại.[12] Bởi vậy, các Bài đọc Cựu Ước được chọn lọc để công bố trong Thánh lễ giúp tín hữu xác tín rằng chỉ có một Thiên Chúa đã và đang hoạt động trong cả thời kỳ Cựu Ước lẫn Tân Ước và Thiên Chúa của Israel cũng là Thiên Chúa của người Kitô hữu. Đọc và lắng nghe Lời Chúa trong Cựu Ước để tín hữu nhớ lấy những hành động của Thiên Chúa không bị chôn vùi trong quá khứ, để họ thấy rõ mối liên hệ chặt chẽ của hai Giao Ước, giúp họ hợp nhất với dân của Cựu Ước như một dân của Chúa.[13]

Đọc và lắng nghe Lời Chúa trong Cựu Ước còn giúp tín hữu nhận ra cách tỏ tường tình yêu Thiên Chúa thể hiện qua lịch sử được mặc khải qua các tổ phụ, các ngôn sứ và sau cùng là qua Đức Giêsu Kitô như thế nào (x. Dt 1,1-4). Thiên Chúa nói với dân của Người (cả Cựu Ước lẫn Tân Ước), để họ biết được kế hoạch tình yêu của Người mà thờ phượng, tôn vinh, tạ ơn và đền tội. Lời nói tối hậu của Thiên Chúa là chính Đức Giêsu Kitô. Muốn hiểu được lời cuối cùng của Thiên Chúa, phải nghe những lời đầu tiên và đã qua của Người. Đó chính là nghe các Bài đọc Cựu Ước.[14]

Khi nghe đọc Bài đọc II, thường là thư các tông đồ, tín hữu được đón nhận trực tiếp lời giáo huấn của các tông đồ, chính các ngài truyền lại cho tín hữu giáo huấn của Đức Giêsu Kitô. Việc công bố thư các tông đồ trong phụng vụ soi sáng cho các tín hữu biết đón nhận ý Chúa và hướng dẫn Hội Thánh qua mọi thời đại vì thư các tông đồ cũng chính là Lời Chúa được mặc khải. Ngoài ra điều này còn chứng tỏ mãnh liệt rằng Hội Thánh của Chúa Kitô được xây dựng trên nền tảng các tông đồ.[15]

V/ ĐỀ NGHỊ MỤC VỤ

1) Chỉ sử dụng duy nhất một giảng đài trong nhà thờ để nói lên tính duy nhất của Lời Chúa cũng giống như chỉ có một bàn thờ nhằm biểu tỏ một Chúa Kitô và một Hy Lễ Tạ Ơn của Hội Thánh. Tại giảng đài chỉ đọc các bài đọc, thánh vịnh đáp ca và bài công bố Tin Mừng Phục sinh. Cũng tại đó, có thể giảng và đọc lời nguyện chung, tức là lời nguyện tín hữu. Để giữ sự trang nghiêm của giảng đài, chỉ có thừa tác viên mới được bước lên đó (x. QCSL 309; BĐ 32-34; LNGM 51); đối với các phần việc khác như dẫn lễ/đánh nhịp/thông báo… thì sử dụng một cái bục/cái giá khác và chúng phải thật đơn giản hơn mọi mặt so với giảng đài, nghĩa là không nên làm giống hay trội hơn giảng đài.[16]

2) Vì phẩm giá của Lời Chúa, không nên thay thế những Sách Bài đọc dùng trong các cử hành phụng vụ với những trợ giúp mục vụ khác, ví dụ, với những tờ in cho giáo dân chuẩn bị bài đọc hoặc sách dành cho việc suy niệm (BĐ 37).

3) Có thể đọc những lời dẫn trước các Bài đọc, đặc biệt là trước Bài đọc I/Bài đọc II. Lời dẫn phải được soạn kỹ trước và phải vắn tắt rõ ràng: không dài dòng hơn chính Bài đọc, bao gồm một hay hai ý tưởng liên quan đến buổi lễ là đủ (x. QCSL 105b). Lời dẫn phải giống như lời “khai vị” làm cho người tham dự thèm khát lắng nghe Lời Chúa sắp được công bố nhưng không phải là bài suy niệm, bài giảng hay bài huấn dụ (BĐ 15, 42; QCSL 31).[17]

4) Theo truyền thống và quy định phụng vụ, thừa tác viên đã lãnh tác vụ đọc sách phải được ưu tiên trước hết cho nhiệm vụ công bố hai Bài đọc trước Tin Mừng. Khi họ không hiện diện, các tín hữu khác với những điều kiện cần thiết như có khả năng và đoàn sủng để thi hành chức năng này cũng như được chuẩn bị kỹ càng được ủy thác làm độc viên Sách Thánh để đọc thay (x. QCSL 99, 101; BĐ 49, 51-52, 55; Paul VI, Ministeria quædam, August 15, 1972, § V).[18] Độc viên Sách Thánh thuộc về một đội/một nhóm chuyên đọc Sách Thánh của giáo xứ, chứ không phải bị chỉ định đột xuất.[19] Vì là người công bố và chuyển đạt Lời Chúa cho cộng đồng tín hữu, cho nên ngoài thái độ cung kính và cách ăn vận, phục sức đứng đắn chỉnh tề, độc viên còn phải thấu hiểu Bài đọc và có khả năng truyền thông Lời Chúa.[20] Độc viên Sách Thánh không những cần chuẩn bị cho việc công bố mà còn phải chuẩn bị về mặt thiêng liêng trước Thánh lễ.[21]

5) Y phục cho thừa tác viên đọc Sách Thánh có thể là áo alba (trắng dài), tu phục của các dòng tu (đối với tu sĩ) hay thường phục xứng đáng được Hội Đồng Giám Mục chấp thuận cách hợp pháp nhằm mục đích vừa diễn tả chức vụ của thừa tác viên vừa diễn tả lòng tôn kính và trang trọng của nghi lễ thánh. Tại Việt Nam, HĐGM dạy rằng ngoài áo trắng dài chung cho các thừa tác viên phụng vụ, các thừa tác viên nam không chức thánh, có thể mặc âu phục với cà vạt hoặc áo dài khăn đóng; nữ có thể mặc áo dài thông thường hoặc áo dài với khăn vành truyền thống Việt Nam (x. Lễ Nghi Giám Mục [LNGM], số 65; QCSL 336, 335; BĐ 54).

6) Nếu ở vị trí gần/sát cung thánh, phải chờ cho chủ tế đọc xong lời nguyện nhập lễ và cộng đoàn đáp lại Amen, tức là sau khi đã kết thúc phần nghi thức đầu lễ, thừa tác viên/độc viên Sách Thánh mới di chuyển tiến đến giảng đài (x. NTTL 10; QCSL 32; LNGM 137) và công bố Lời Chúa ở đây chứ không ở bất kỳ nơi đâu khác (x. QCSL 58, 128, 130; BĐ 16, 33). Nếu ở vị trí xa cung thánh, thừa tác viên/độc viên Sách Thánh phải di chuyển sớm hơn đang khi cộng đoàn hát khúc cuối của kinh thương xót/kinh vinh danh và tạm đứng ngay trước cung thánh cho tới khi cộng đoàn đáp Amen thì mới tiến lên giảng đài. Chỉ khi quan sát thấy cả cộng đoàn đã ngồi yên trong thinh lặng chăm chú, độc viên mới bắt đầu công bố.[22]

7) Thừa tác viên công bố Bài đọc II không lên giảng đài trước khi bài Thánh vịnh đáp ca kết thúc (NTTL 12).

8) Thay vì đọc, độc viên Sách Thánh có thể hát Bài đọc, tuy nhiên phải hát sao cho không lấp lời, nhưng làm cho lời dễ nghe hơn, phải tôn trọng vần điệu và sự tinh túy của ngôn ngữ (BĐ 14).[23] Trong những dịp lễ đặc biệt/trọng thể, cho dù thừa tác viên không hát chính Bài đọc thì vẫn nên hát câu “Đó là Lời Chúa” khi kết thúc Bài đọc vì đây là hình thức thích hợp hơn đối với lời tung hô.[24] Độc viên hay thậm chí một người khác có thể hát câu “Đó là Lời Chúa” và cộng đoàn hát đáp lại “Tạ ơn Chúa”. Bằng cách này, cộng đoàn đang tụ họp tỏ lòng cung kính trong tinh thần đức tin và tâm tình tri ân đối với Lời Chúa vừa tiếp nhận (BĐ 18).

9) Khi lễ kính được nâng lên bậc lễ trọng thì thêm Bài đọc lấy từ phần Chung lễ các thánh (tử đạo, mục tử, đồng trinh…);[25] còn khi gặp lễ nhớ không có Bài đọc riêng thì đọc theo ngày trong tuần (x. QCSL 357; BĐ 70, 83-84). Khi lễ trọng và lễ kính rơi vào các ngày trong tuần, phải ưu tiên công bố những Bài đọc của lễ trọng và lễ kính.[26]

10) Khi công bố xong Bài đọc, độc viên nên dừng khoảng 15-30 giây trước khi loan báo “Đó là Lời Chúa”, và nên chờ cộng đoàn đáp lại “Tạ ơn Chúa” xong [nếu không ở lại đọc/hát Thánh vịnh đáp ca] như là dấu chỉ cộng đoàn lắng nghe và tán thành Lời Chúa được công bố,[27] thì thừa tác viên mới từ từ rời khỏi giảng đài, di chuyển về lại chỗ ngồi của mình (x. NTTL 10; QCSL 59, 128).[28]

11) Khi thừa tác viên đang công bố Lời Chúa, mọi người phải hướng về giảng đài và chăm chú lắng nghe (QCSL 309). Do đó, không cầm sách dò theo hay cùng đọc chung với nhau vì Thánh lễ không phải là lớp giáo lý và càng không phải là nơi tập đọc Sách Thánh.

12) Sự thinh lặng sau khi lắng nghe các Bài đọc I/II (x. QCSL 45, 56) có chức năng giúp cho các tín hữu đón nhận được “âm thanh trọn vẹn từ tiếng nói của Chúa Thánh Linh” và hợp nhất kinh nguyện cá nhân của họ “một cách gần gũi hơn với Lời Chúa và tiếng nói công khai của Hội Thánh.” [29]

VI/ SUY NIỆM

Lạy Chúa Giêsu, chúng con nghe thấy giọng đọc của độc viên Sách Thánh, nhưng thực ra chúng con đang lắng nghe chính lời của Chúa. Tiếng đọc của độc viên vang tới tai chúng con, và ước chi Lời Chúa chạm đến tâm trí chúng con. Ước gì lòng chúng con bừng cháy lên ngọn lửa mến yêu Lời Chúa như kinh nghiệm của hai môn đệ trên đường Emmau, khi Chúa đồng hành và giải thích Sách Thánh cho họ.

Khi ngồi lắng nghe Bài đọc, đức tin của chúng con vẫn thường xuyên bị thử thách. Một vài điều có thể làm chúng con sao nhãng, mất tập trung vào Lời Chúa, đầu óc có lúc lang thang đây đó …. Lạy Chúa, xin giúp chúng con vượt qua những cản trở như thế. Xin nhắc cho chúng con biết khi Kinh Thánh được công bố thì Chúa đang nói với cộng đoàn phụng vụ; Chúa hiện diện trong Lời Chúa; Chúa vẫn đang công bố Tin Mừng thứ tha, yêu thương và bình an. Xin ban cho chúng con một đức tin sống động để cảm nhận sự hiện diện của Chúa khi Lời Chúa được vang lên từ những trang Kinh Thánh của cả Cựu Ước lẫn Tân Ước.

Lạy Chúa, Chúa là Ngôi Lời đã hóa thành nhục thể và cư ngụ giữa chúng con. Chúa đã trở về bên lòng Chúa Cha nhưng Chúa đã không bỏ rơi chúng con. Chúa ở ngay trong lời mà Hội thánh công bố từ Sách Thánh. Trong mỗi Thánh lễ, Lời Chúa cùng với Bánh sự sống như của ăn được đặt trên bàn tiệc của Hội thánh hầu nuôi dưỡng tâm trí và linh hồn chúng con. Lạy Chúa Giêsu, xin nói Lời Chúa cho chúng con. Xin để chúng con ăn Lời Chúa. Và để Lời Chúa đốt cháy trái tim chúng con bằng tình yêu của Chúa. Amen.

Cử hành Thánh Thể: Bài 12 - Bài Đọc I & Bài Đọc II

2024-03-12T10:58:58+07:00

Cử hành Thánh Thể: Bài 12 - Bài Đọc I & Bài Đọc II

BÀI 12: BÀI ĐỌC I & BÀI ĐỌC II

I. VĂN KIỆN

II/ LỊCH SỬ

III/ MỤC LỤC CÁC BÀI ĐỌC TRONG THÁNH LỄ, SÁCH BÀI ĐỌC & SÁCH TIN MỪNG

1/ Mục Lục Các Bài đọc Trong Thánh Lễ

(1) Liên quan đến ngày Chúa nhật và lễ trọng (BĐ 66-68)

(2) Liên quan đến ngày thường trong tuần (BĐ 69)

2/ Sách Bài đọc

3/ Sách Tin Mừng

IV/ Ý NGHĨA

V/ ĐỀ NGHỊ MỤC VỤ

7) Thừa tác viên công bố Bài đọc II không lên giảng đài trước khi bài Thánh vịnh đáp ca kết thúc (NTTL 12).

VI/ SUY NIỆM

Mỗi Tuần Một Từ Ngữ - Bài 12: Góa Phụ Hay Quả Phụ

2023-09-18T07:26:04+07:00

Â Mỗi Tuần Một Từ Ngữ - Bài 12: Góa Phụ Hay Quả Phụ

MỖI TUẦN MỘT TỪ NGỮ

GÓA PHỤ HAY QUẢ PHỤ

1. “Góa phụ”:

“Góa” (Thuần Việt), “Phụ” (Hán Việt), nên hai từ này không thể ghép với nhau được. Chúng ta chỉ có thể nói: “góa bụa” hay “gái góa” mà thôi; không thể nói “góa phụ”, vì Tiếng Việt không có từ này.

2. “Quả phụ”: (Hán Việt)

+ “Quả phụ” là người đàn bà già mà không lấy chồng.

+ “Quả phụ” còn là người đàn bà có chồng đã chết.

Thí dụ: Cô nhi quả phụ.

Vì thế, từ “Quả phụ” mới là từ đúng.
https://giaophanphucuong.org/tieng-viet-online/moi-tuan-mot-tu-ngu---bai-12-goa-phu-hay-qua-phu-22321.html

Kính chào Lòng Chúa Thương Xót, bài 12= NGẢ BA QUYẾT ĐỊNH

2019-09-08T08:42:56+07:00

Â Kính chào Lòng Chúa Thương Xót, bài 12= NGẢ BA QUYẾT ĐỊNH Â

NGẢ BA QUYẾT ĐỊNH

Kính chào Lòng Chúa Thương Xót, bài 12

Chia sẻ của Lm Trăng Thập Tự

Thế là đã đến lúc xếp lại những báo cáo tẻ nhạt từ một trạm nghiên cứu nghiệp dư. Ở phút đúc kết, tôi chợt nhớ lại nhịp sống của Giáo hội Việt Nam cuối năm ngoái. Khi tôi hỏi tại sao “Năm thánh các Thánh Tử đạo Việt Nam” chỉ kéo dài sáu tháng thay vì một năm, một vị trong Thường vụ Hội đồng Giám mục Việt Nam đáp: “Chúng tôi biết là vội quá và ngắn quá, các nơi sẽ chẳng kịp làm gì, nhưng có lẽ chỉ cần có thế, một cột mốc để đi vào chiều sâu là chính, vì sẽ có những dịp trọng đại hơn về sau.”

Khi nào sẽ là dịp trọng đại hơn, nếu không phải là cuộc kỷ niệm 500 năm Kitô giáo Việt Nam đang đến gần?

NĂM TRĂM NĂM CHỜ TA TRƯỚC MẶT

Bài “Sử lược Giáo hội Công giáo Việt Nam (1533-2000)” của Lm Trần Anh Dũng, Paris, trên trang Simon Hòa Đà Lạt, mở đầu với những dòng sau đây: “Non sông gấm vóc đất nước Ðại Việt đón nhận Tin Mừng cứu độ của Ðức Kitô từ những ngày đầu thế kỷ XVI . "Khâm Ðịnh Sử Việt Thông Giám Cương Mục ghi nhận sự kiện: "Năm Nguyên Hoà nguyên niên (1533), tháng ba, đời vua Lê Trang Tông, có người Tây Dương tên I-nê-khu lén vào xã Ninh Cường, xã Quần Anh huyện Nam Chân, và xã Trà Lũ huyện Giao Thuỷ, âm thầm truyền bá Da Tô tả đạo ».”

http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/GiaoHoiVN/LichSu/LichSuGHCGVN.htm

Gần năm trăm năm trôi qua, nhìn lại ta có thể học được gì? Thật khó để học từ các sự kiện, bởi vì lịch sử chẳng bao giờ lặp lại, rất ít khi có những sự kiện gần giống nhau! Là Kitô hữu, ta cần đọc bài học lịch sử theo một hướng khác. Dụ ngôn “người gieo giống” có thể giúp ta dựa vào những diễn biến của quá khứ để đọc ra xu thế của hiện tại và điểm hẹn của tương lai.

DỤ NGÔN GIÀU Ý NGHĨA

Ngài nói: “Người gieo giống đi ra gieo giống.⁴Trong khi người ấy gieo, thì có những hạt rơi xuống vệ đường, chim chóc đến ăn mất.⁵Có những hạt rơi trên nơi sỏi đá, chỗ đất không có nhiều; nó mọc ngay, vì đất không sâu;⁶nhưng khi nắng lên, nó liền bị cháy, và vì thiếu rễ nên bị chết khô.⁷Có những hạt rơi vào bụi gai, gai mọc lên làm nó chết nghẹt. ⁸Có những hạt lại rơi nhằm đất tốt, nên sinh hoa kết quả: hạt được gấp trăm, hạt được sáu chục, hạt được ba chục.⁹Ai có tai thì nghe.” (Mt 13,3-9).

Dụ ngôn này rất phong phú, với nhiều tầng lớp ý nghĩa chồng chất lên nhau. Trước hết nó vẽ ra trước mắt ta một thửa ruộng nằm cạnh đường đi, có những góc đất cằn khô và những phía bờ nhiều gai góc. Bản giải thích trong Matthêu liệt kê bốn loại thính giả của Lời Chúa với tâm tính khác nhau; bản giải thích trong Marcô nói về những thái độ khác nhau trước Lời Chúa; bản giải thích trong Luca nói tới những hoàn cảnh khác biệt...

Có thể bạn đã từng đọc dụ ngôn theo một cách khác, chẳng hạn nhận ra rằng ngay trong cõi lòng, mình đã từng đón nhận Lời Chúa với tâm trạng này hay tâm trạng khác. Nó cũng có thể gợi lên những khác biệt tâm lý nơi bốn giai đoạn của đời người: Tuổi thơ mau chán, tuổi trẻ khó kiên trì trước thử thách, tuổi trung niên bị cuốn theo bao nhiêu tham vọng rồi tuổi già bình an đón nhận ơn trời…

DỤ NGÔN BƯỚC ĐƯỜNG TÌNH

Những cảnh ngộ khác nhau ấy của hạt giống cũng chẳng khác mấy với những khó khăn các đôi vợ chồng gặp phải trên hành trình hôn nhân.

Những cảm nghiệm tình yêu ban đầu có vẻ mãnh liệt nhưng cũng có thể hời hợt chẳng khác nào hạt giống rơi ở vệ đường. Nó dẫn đến cam kết ăn đời ở kiếp với nhau. Thế nhưng, rất sớm sau lễ cưới, đôi bạn thấy vỡ mộng vì khám phá ra những mặt trái của người bạn đời, của bố mẹ và gia đình bạn, và nghĩ mình đã chọn lầm. Đó là khủng hoảng thứ nhất. Rất may, nhờ đứa con sắp chào đời, họ vượt khỏi cám dỗ bỏ cuộc, chuyển dần từ tình yêu chiếm đoạt sang tình yêu hiến dâng để lo cho con và cảm thông với nhau.

Dăm bảy năm sau ngày cưới, đã khám phá hết những lý thú của đời hôn nhân và mệt mỏi với bổn phận thường ngày, họ lâm vào khó khăn thứ hai là sự nhàm chán. Đây là cuộc khủng hoảng cần thiết để tiến vào một tình yêu của chiều sâu.

Cả trong đời tín hữu, đời hôn nhân và đời thánh hiến, tình yêu chiều sâu không phải là chuyện dễ. Trong thực tế, ở tuổi trung niên, phần đông người nam và người nữ đều cảm thấy mình thất bại. Đây là cuộc khủng hoảng thứ ba, Chúa Quan Phòng đã xếp đặt nhằm giúp ta có cơ hội nhìn nhận sự bất lực của mình và phó thác tất cả cho Ngài. Người ta đứng trước một chọn lựa hết sức quyết liệt. Nếu cả hai vợ chồng đều nhận chân rằng tình yêu thương là quan trọng nhất, tiền của chỉ quan trọng ở mức tối thiểu, họ sẽ tìm được lẽ sống thật của mình. “Thuận vợ thuận chồng tát bể Đông cũng cạn”, họ vui với cảnh sống “hằng ngày dùng đủ”, “an phận thủ thường”, chăm lo bổn phận đời thường với tất cả lòng mến Chúa yêu người. Đôi bạn đời trở thành đôi bạn đạo. Đó là cảnh đạt đạo ngay giữa cõi đời tục lụy của những “cư sĩ”, những ơn gọi thánh hiến giữa đời, những tâm hồn tận hiến tại thế.

Nhiều cuộc hôn nhân sớm tan vỡ vì cả vợ lẫn chồng đều không còn lấy tình yêu làm mục đích đời người nhưng chỉ theo đuổi tiền bạc. Cũng có những trường hợp người ta dung hòa được tinh thần với vật chất và thành công rực rỡ, đạt tới đỉnh cao của giàu có, thịnh vượng, rồi đến lúc nhận ra rằng tiền bạc được Tạo Hóa trao cho chính là để phục vụ nhân nghĩa, họ đã hiến hết tài sản cho những công cuộc từ thiện.

Thảm kịch xảy ra khi người ta đi nước đôi, trên danh nghĩa là thờ Thiên Chúa nhưng trong thực chất là thờ tiền của, hoặc khi đôi vợ chồng theo đuổi hai lý tưởng trái nghịch, “ngủ cùng giường mà mộng khác nhau”.

Lúc ấy, nếu biết đến với Chúa, người ta sẽ nhìn nhận mình thất bại để nhường chỗ cho Thiên Chúa thành công, và sẽ tiến vào giai đoạn thứ tư đầy hoa trái tâm linh.

Còn nếu tìm cách chạy trốn sự thất bại bằng những thành công dễ dãi mua được bằng tiền, người ta sẽ lấy những cái hào nhoáng bên ngoài để che đậy cái trống rỗng bên trong. Để đổ lỗi cho phía bên kia, thậm chí người ta còn tìm cách chứng tỏ năng lực bằng sự chinh phục những bồ nhí bằng tuổi con cháu mình. Chính lý do này khiến người ta cũng gọi đây là cuộc khủng hoảng hồi xuân.

DỤ NGÔN CHO LỊCH SỬ

Nhìn từ góc độ cuộc tình giữa Đức Kitô và Hội thánh, sau khi nghe bài giảng về bánh hằng sống, nhiều môn đệ đã “vỡ mộng” bỏ đi. Khủng hoảng vỡ mộng kéo dài cho tới những cơn bách hại của đế quốc Rôma.

Năm 311, Giáo hội được tự do. Với nếp sống ổn định, được thế quyền ưu đãi, dần dần Giáo hội bị biến chất, rơi vào một thứ khủng hoảng nhàm chán trong một thời kỳ đen tối và bị chia rẽ thành hai khối Đông và Tây vào năm 1054. Dòng Cluny, Thánh Phanxicô và Thánh Đa Minh đã dìu Giáo hội vượt qua khủng hoảng được vài thế kỷ.

Tiếp đó, từ cuối thời Trung Cổ đến đầu thời Phục hưng, hồi thế kỷ XV và XVI, Giáo hội phải đương đầu với một khủng hoảng mới, khủng hoảng hồi xuân hay khủng hoảng thất bại trong đời sống hôn nhân. Người ta không còn say mê với Tin mừng nhưng chạy theo những mục tiêu trần thế: nghệ thuật, giàu sang, danh vọng. Tình cảnh suy đồi dẫn tới những nỗ lực cải cách theo hai hướng: Các anh em Tin Lành lìa bỏ Giáo hội để thực hiện cải cách. Thánh Inhaxiô Lôyôla, Thánh Philipphê Nêri, Thánh Phanxicô Salêsiô, Thánh Inhaxiô Lôyôla, Thánh Têrêxa Avila, Thánh Gioan Thánh Giá. Thánh Carôlô Bôrômêô, thực hiện cải cách từ trong lòng Giáo hội…

Ngày nay, với bản Hiến pháp được tu chính năm 2009, Nghị viện Liên minh châu Âuphủ nhận nguồn gốc Kitô giáo và những đóng góp củaKitô giáo cho châu lục này. Các quốc gia châu Âu lần lượt phê chuẩn nhiều luật lệ ngược với quan điểm của Giáo hội Công giáo. Cộng đồng Công giáo trở thành một nhóm nhỏ. Nhiều nhà thờ trở nên hoang vắng, các tu viện đóng cửa. Giáo hội phương Tây ngày nay lâm vào cuộc khủng hoảng thứ tư, nhìn phía này thì thấy mình bị “vắt chanh bỏ vỏ”, nhìn phía kia thì rõ là một lần nữa Thiên Chúa đang quyến rũ Dân Ngài, “đưa nó vào sa mạc cô tịch để cùng nó thổ lộ tâm tình” (Hs 2,16).

Nhìn lại lịch sử Giáo hội Việt Nam ta thấy hình như cũng có đủ các giai đoạn lặp lại lộ trình của dụ ngôn người gieo giống:

Ở giai đoạn đầu Lời Chúa được đón nghe cách hăm hở, cả đến những vị quan trong triều đình và một số công chúa con vua Lê cũng đã tin và được ơn Thánh tẩy, thế nhưng phải chăng lắm kẻ chỉ như trẻ thơ ham vui chốc lát, chạy theo thị hiếu nhất thời?

Ở giai đoạn hai, phải chăng cần có sóng gió nổi lên để tách những cây chưa bén rễ khỏi những đám lúa đã bén rễ sâu đang vươn lên, lớn mạnh?

Rồi bốn chục năm trở lại đây, tới giai đoạn thứ ba, bên cạnh nẻo đường phải đi ngày càng hẹp và lên dốc cao, luôn có sẵn một nẻo đường thênh thang, xuôi xuống và tráng nhựa thật êm. Người tín hữu bị phai nhạt đức tin không do cấm cách bắt bớ nhưng do bị cuốn hút theo văn minh tiêu thụ. Phải chăng chẳng những số lượng không phát triển nữa mà cả phẩm chất cũng thoái hóa, chỉ còn chạy theo hình thức bên ngoài?

Chúng ta đứng tại ngả ba đầy thử thách, một bên là Thiên Chúa, một bên là vật chất: “Không ai có thể làm tôi hai chủ, vì hoặc sẽ ghét chủ này mà yêu chủ kia, hoặc sẽ gắn bó với chủ này mà khinh dể chủ nọ. Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi Tiền Của được” (Mt 6,24).

CUỘC KHỦNG HOẢNG HỒI XUÂN

Thật đáng e ngại và đáng lo sợ khi chúng ta nhìn thấy rất rõ thực tế của Giáo hội phương Tây hồi thế kỷ XV, XVI đang lặp lại nơi hiện thực của chúng ta lúc này. Người ta bỏ quên điều chính yếu, chay theo những cái phụ thuộc, bắt bẻ nhau những chuyện vặt vãnh, để mặc cho lòng mến Chúa yêu người bị bốc hơi, những lời khuyên Tin mừng bị biến chất vì thỏa hiệp. Hầu như đâu đâu cũng đua nhau xây nhà, dựng tượng, hội hè, đình đám,… Cả những dòng tu nghèo khó cũng có những cơ sở đồ sộ khiến ta phải rùng mình khi bước vào.

Bề ngoài thật nguy nga tráng lệ nhưng liệu có đúng là điều Đấng rao giảng các mối phúc thật đang mong chờ? Tương lai nào đang chờ đợi ta?

Đây là cuộc khủng hoảng một mất một còn. Ở bài trước, Thánh nữ Têrêxa Avila đã mô tả đường vào nội tâm như đường xoắn ốc bảy vòng, trên đó, rất nhiều người tiến vào tới vòng thứ ba, nhưng do tự hào, tự phụ, lại bị đẩy ngược ra ngoài. Chỉ những ai tín thác, những ai trông nhờ vào Lòng Chúa Thương Xót, mới được Thánh Thần Thiên Chúa đưa dẫn vào sâu bên trong.

Cái nguyên nhân tự hào, tự phụ được Thánh nữ Têrêxa nói đó cũng chính là hai kẻ thù của sự thánh thiện, mà trong tông huấn Vui mừng hoan hỉ về Tiếng gọi nên thánhtrong thế giới ngày nay, Đức Thánh Cha Phanxicô cảnh báo là hai nhân tố đang đẩy người tín hữu nói riêng và cả cộng đồng Giáo hội tới chỗ đánh mất căn tính. Ngài gọi đích danh hai kẻ thù ấy là não trạng ngộ đạo và não trạng Pelagiô. Vướng vào hai não trạng ấy, thay vì lấy tình yêu thương làm căn bản, người ta chạy theo quyền lực và danh vọng hoặc những thành công rực rỡ phù phiếm.

NHÌN NHẬN THẤT BẠI ĐỂ CHO CHÚA THÀNH CÔNG

Để giúp ta thoát cảnh suy đồi, ngày nay Chúa cũng đang hướng ống kính của Ngài tới một số người, mà rất có thể là chính bạn, người đang đọc những dòng này. Bạn cần biết rằng, theo cái nhìn nhân loại, đây là cái vinh dự rất bạc bẽo. Thánh nữ Têrêxa phải thức đêm thức hôm viết vội quyển Tiểu sử Tự thuật để tránh nguy cơ bị đưa lên giàn hỏa thiêu. Thánh Gioan Thánh Giá bị anh em cùng Dòng nhốt vào ngục tối, nếu không vượt ngục được thì đã chết rũ tù chẳng ai hay…

May thay, để dẫn dắt chúng ta vượt khó, ở thế kỷ trước và thế kỷ này, Thiên Chúa đã ban cho chúng ta những vị Giáo hoàng thật tuyệt vời, cụ thể là Đức Thánh Cha Phanxicô hiện nay. Năm ngoái, chỉ mấy ngày sau khi Hội đồng Giám mục Việt Nam rời Rôma sau cuộc hành hương “ad limina” và vài tháng trước khi chúng ta kỷ niệm ba mươi năm tôn phong các hiển thánh Tử đạo tại Việt Nam, ngài đã công bố Tông huấn Vui mừng hoan hỉ, về Tiếng gọi nên thánh trong thế giới ngày nay, trong đó tất cả được tóm tắt nơi “tiêu chuẩn lớn” là Lòng Thương xót (x. Vmhh, 95-109). “Sức mạnh nơi chứng từ của các thánh là tuân giữ các mối Phúc thật và chuẩn mực của cuộc phán xét cuối cùng. Chúa Giêsu chỉ nói mấy lời đơn giản nhưng rất thiết thực và có giá trị đối với hết mọi người, vì trên tất cả mọi sự, Kitô giáo chính yếu là để đem ra thực hành” (Vmhh, 109).

Mời đón đọc bài 13 và là bài cuối: Xuất phát lại từ Lòng Chúa Thương Xót.

Lm GP Võ Tá Khánh ( Lm Trăng Thập Tự)