Thế giới xoay vần và đổi thay đến chóng mặt. Cách tiếp cận thông tin chuyển biến nhanh chóng. Có một thời, con người truyền tin cho nhau bằng cách truyền miệng. Sau đó xuất hiện chữ viết. Người ta lưu thông tin lại thành các văn bản sử sách. Có các loại hình báo chí để chuyên lo truyền tin.

Đến một thời, xuất hiện kỹ thuật truyền thanh truyền hình. Chẳng dừng lại ở đó, hiện tại là mạng lưới internet ngày càng phổ biến. Tin tức được mã hóa thành các tín hiệu số. Các hãng tin lớn tiếp tục phát triển. Các mạng xã hội và những trang cá nhân cũng phát triển nhanh chóng.

Chỉ phác họa sơ lược như thế, đủ thấy được tính phức tạp của hệ thống truyền thông hiện tại. Những cách thức truyền tin ấy, dù đơn sơ nơi những làng quê hẻo lánh, hoặc tinh vi nơi những thành phố giàu sang, thì vẫn còn đó câu hỏi về tính chân thực và đúng đắn.

Câu hỏi rất căn bản được đặt ra là: Điều ấy có đúng không? Điều ấy có thật không? Điều ấy có tốt không? Người ta nói thật hay nói dối? Người ta có lừa tôi không? Mục đích đằng sau những thông tin ấy là gì? Nói ngắn gọn: Sự thật là gì?

Dù cách thức nào chăng nữa, thì trong truyền thông, chính con người đang giao tiếp với nhau, đang nói chuyện với nhau. Và con người cũng đang lừa gạt nhau như cuộc đời vẫn thường xảy ra. Có ba chiêu chuyên lừa gạt với những thủ thuật kèm theo.

Chiêu 1: Hù dọa kiểu nữ tính

Tức là cứ đưa đẩy “nhõng nhẽo”, nếu cả nể thì bị dụ dỗ, nếu dễ dãi nhẹ dạ thì càng bị dụ dỗ, nếu nhát đảm thì sẽ bị xỏ mũi, nếu dại dột mà chịu thua ngay từ đầu thì sẽ bị giật dây. Cách thức giống như cách các cô gái hành nghề chuyên nghiệp, ví dụ điệp viên nữ chẳng hạn, hoặc những cô gái chuyên dùng nhan sắc để đạt mục đích.

– Phương thức hóa giải chiêu 1: Đứng đắn, mạnh mẽ, và dứt khoát, chắc chắn vượt được ải này. Vì làm như thế, kẻ lường gạt sẽ nhận biết ngay, đây không phải là con mồi của nó. Kẻ lừa gạt sẽ tự thấy trơ trẽn và vô duyên.

Chiêu 2: Sở khanh kiểu nam tính

Tức là ăn nói, lên kế hoạch, mời mọc trong mờ ám, và luôn nhấn mạnh rằng điều này rất quan trọng và cần giữ bí mật. Cách thức giống như kiểu tên sở khanh lành nghề đi dụ dỗ con gái nhà lành, hoặc dụ dỗ người người vợ hiền.

– Phương thức hóa giải chiêu 2: Minh bạch hóa thông tin và lịch trình với người thân và người đáng tin cậy. Ví dụ, cô gái đang bị dụ dỗ với hứa hẹn gì đó, hãy kể cho chồng mình, hoặc kể cho cha mình. Hoặc có phi vụ gì đó có vẻ là lừa, thì kể cho người bạn tốt hoặc người khôn ngoan. Khi ấy, mọi thứ sẽ sáng tỏ, kẻ định lừa gạt sẽ tự động rút lui. Vì nếu không “chuồn” thì chắc sẽ bị “ăn gậy”.

Chiêu 3: Vị tướng đánh vào điểm yếu của kẻ thù

Tức là ai cũng có những điểm yếu nào đó. Khi ấy kẻ lừa gạt sẽ khảo sát những người mà nó muốn lừa. Sau đó tìm ra điểm yếu của từng người để dễ bề tiếp cận và có kế hoạch lừa. Cách thức này giống như vị tướng khi xuất trận, đã tìm hiểu rất kỹ những điểm yếu của kẻ địch và dàn trận đánh cách nào để hạ gục kẻ địch.

– Phương thức hóa giải chiêu 3: Nhận biết điểm yếu của chính bản thân mình, và có phương pháp phòng thủ. Thêm nữa là rút kinh nghiệm bản thân sau bao nhiêu lần va vấp liên quan đến điểm yếu đó. Nếu cần viện trợ từ người khác, và nếu cần luyện tập gì đó cho bản thân, thì thật hữu ích. Và khi thấy đối thủ quá mạnh, vị tướng không bao giờ xuất trận, cũng thế, khi thấy “không thể làm ăn được gì”, kẻ lừa gạt sẽ tự động bỏ đi.

…

3 chiêu thức này được diễn giải từ 3 quy luật nhận định của thánh Inhaxio Loyola trong sách Linh Thao. Ngài được thừa nhận là người có ơn biệt tài khôn ngoan trong khả năng phân định các chuyển động khác nhau trong tâm hồn, trong khả năng hướng dẫn người khác.

Bạn có thể hỏi rằng điều ấy liên quan gì đến các thông tin. Xin mạn phép đặt câu hỏi khác: Có khi nào bạn và tôi suy đi nghĩ lại về cách thức mà các thông tin tác động lên bản thân mình không? Chỉ cần hình dung một chút: có ai đó khen mình một tiếng là mình thích ngay, có ai đó chê mình một câu là mình đã thấy khó chịu. Còn biết bao điều mình hằng ngày nghe nhìn, tiếp cận và học hỏi.

Hy vọng là những điều này hữu ích, vì thời nay thật giả khó lường. Cầu chúc mỗi người đủ khôn để không bị lừa và đủ ngoan để không lừa người.

Tứ Quyết Sj