Có lẽ chúng ta đã từng nghe câu nói: “Bắt cá hai tay”. Đây là một thành ngữ mà dân gian vẫn hiểu là dùng tay bắt cá. Không biết ở đây muốn nói là dùng hai tay bắt một con cá hay là dùng hai tay bắt hai con cá? Dầu bắt kiểu nào cũng chẳng có vấn đề gì? Hành vi bắt cá chắc chẳng có gì là đáng trách, không có gì kết thành tội bởi có cá để bắt thì tôi bắt kiểu nào chẳng được? Đâu ảnh hưởng đến ai?

Thực ra, “bắt cá hai tay” ở đây nghĩa là cá cược, bắt cá hai tay là cá cược cùng lúc hai bên, nhằm nói đến những người có tư tưởng nước đôi, hoặc tham lam, ôm đồm muốn có nhiều thứ, muốn làm nhiều việc cùng một lúc, không được việc này thì được việc khác, kết quả hoặc là không được gì, “xôi hỏng, bỏng không”. Đây mới là hành vi đáng trách. Họ sống theo kiểu “Gió thổi chiều nào thì ngả theo chiều đó”. Họ là người xu thời, thiếu trung thành. Đôi khi với lối thực dụng ấy còn “mất cả chì lẫn chài”.

Chính vì thế mà ca dao Việt Nam đã từng khuyên nhủ mọi người:

“Xin đừng bắt cá hai tay
Cá lội dưới nước, chim bay lên trời”

Ngày xưa Văn Công người nước Tấn đem quân sang đánh nước Vệ. Giữa đường gặp một ông lão đang bừa ruộng, cứ ngẩng mặt lên trời cười khanh khách mãi. Văn Công liền hỏi: “Ngươi cười cái gì thế?”.

Ông lão thưa rằng: “Tôi cười người láng giềng nhà tôi. Anh ta đưa vợ đi chơi nhà bà con. Giữa đường gặp người con gái hái dâu, anh ta thích quá, lén vợ rẽ xuống ruộng dâu nói chuyện với người con gái. Một chốc ngoảnh lên xem vợ đi đến đâu thì thấy một chàng đang vẫy vợ anh ta đi. Ấy câu chuyện chỉ có thế, tôi nghĩ mà tôi không sao nhịn cười được”.

Văn Công nghe nói, tỉnh ngộ kéo quân về. Về chưa đến nơi, thì đã thấy báo có giặc ngoài vào xâm phạm trên mạn Bắc trong nước.

Ở đời thường cái gì mình thích, thì người ta cũng thích. Đừng “đứng núi này trông núi kia”, rồi bỏ đi cái mình đang có để tìm cái chẳng phải của mình. Có khi cái mình có cũng về tay người khác, thật uổng công!

Lời Chúa hôm nay nhắc nhở chúng ta phải có thái độ chọn lựa dứt khoát giữa những thực tại Nước Trời và trần thế. Không thể bắt cá hai tay như nhiều người vẫn đang sống: họ hay làm việc thiện nhưng họ vẫn tham lam lỗi công bằng của người khác, hay có người bên ngoài rất sốt sắng hành hương, tham gia các hội đoàn nhưng vẫn gian dâm, tội lỗi . . . Họ bắt cá hai tay thì việc làm tốt của họ cũng chẳng có công trạng gì, đôi khi còn bị kết án bởi hành vi gian dối hai mặt của mình.

Chúa mời gọi chúng ta hãy tín thác vào Chúa, đừng “bắt cá hai tay” kẻo “mất cả chì lẫn chài”. Theo Chúa, đi theo đường lối của Chúa sẽ không bao giờ thiệt thòi vì hãy xem chim trời, hoa cỏ chúng không gieo không gặt thế mà chúng vẫn no đủ, sang trọng rực rỡ muôn màu. Chính Thiên Chúa đã làm nên mọi sự. Chính Ngài sẽ quan phòng mọi sự nếu chúng ta biết bước đi theo đường lối của Ngài.

Nói như thế không phải là chúng ta không làm vẫn có cái ăn. Điều quan yếu là phải làm mới có ăn, nhưng làm trong sự quang minh chính đại, làm trong đường lối huấn thị của Chúa thì sẽ được Chúa chúc phúc cho cả đời này và đời sau. Thế nên, điều quan yếu trong cuộc sống là ra công tìm kiếm Nước Thiên Chúa và sự công chính của Ngài. Nếu phải chọn lựa thì cần phải dứt khoát thoát khỏi những tham lam vô độ của: của cải, danh vọng, thú vui trần thế mau qua mà chọn lựa giá trị Nước Trời vĩnh cửu.

Ước gì chúng ta biết “ăn cây nào rào cây ấy”. Ước gì mỗi người chúng ta một khi đã nhận ra biết bao hồng ân Chúa ban thì hãy chung lời tạ ơn Chúa và sống tri ân tình Ngài. Xin đừng vì tham lam hai lòng mà sống gian dối trước mặt Thiên Chúa và người đời. Xin đừng “nửa thầy nửa thợ” mà đánh mất hạnh phúc hôm nay và Nước trời mai sau. Amen

Lm.Jos Tạ Duy Tuyền