Nhiều người cho rằng đã có sự chia rẽ tại Thượng Hội Đồng Đặc Biệt về Gia Đình và sự chia rẽ này chắc chắn sẽ vẫn còn tiếp diễn trong Thượng Hội Đồng Thường Lệ vào năm tới.
Đức Phanxicô, trong diễn văn kết thúc các phiên thảo luận của THĐ vừa kể, dường như không nghĩ tới tính chia rẽ cho bằng tính đa dạng của Thượng Hội Đồng qua việc nhìn nhận giá trị tích cực của cả hai khuynh hướng cấp tiến và bảo thủ. Điều ngài muốn cảnh giác là chiều hướng quá khích đến độ loại bỏ nhau giữa hai khuynh hướng này mà thôi.

Đức TGM Bruno Forte, được ngài đích danh đề cử làm Thư Ký Đặc Biệt của THĐ Đặc Biệt lần này, dù đã có một Tổng Thư Ký và một Phó Tổng Thư Ký sẵn rồi, cũng đã có cùng một tâm thức như ngài. Thực vậy, trong cuộc phỏng vấn của tạp chí Vatican Insider, vị thư Ký Đặc Biệt này cho hay: đã có một sự đồng thuận rất lớn đối với mọi đoạn của tài liệu sau cùng.

Hỏi: Đức TGM có quan điểm gì về kết quả sau cùng của THĐ?

Đức TGM Forte: “rất tích cực vì đã có một sự đồng thuận rất lớn đối với mọi điểm trong tài liệu cuối cùng, ngay cả những điểm không đạt được đa số 2 phần 3; tuy nhiên những điểm này cũng đã được một đa số có ý nghĩa chấp thuận, nghĩa là hơn 50% các vị giám mục chấp thuận”.

Hỏi: Giáo Hội có chia rẽ không?

Đức TGM Forte: “Không, trái lại thì có. Tôi có thể nói rằng các nghị phụ THĐ đã làm việc một cách mật thiết với Đức Giáo Hoàng. Dù các nghị phụ phát biểu một cách bộc trực và dù chúng tôi có hơi tranh cãi một chút, nhưng mọi người đều cố gắng để hỗ trợ các gia đình, nhất là những gia đình gặp khó khăn. Tất cả mọi người chúng tôi đều là mục tử luôn tiếp xúc với giáo dân và cùng chia sẻ một mục tiêu là công bố tình yêu của Thiên Chúa cho mọi người.

Hỏi: Nhưng cả đoạn phác họa các chủ trương của những vị ủng hộ và chống lại việc cho phép người ly dị và tái hôn được chịu các bí tích, lẫn đoạn liên quan tới người đồng tính, đều không hội đủ đa số 2 phần 3…

Đức TGM Forte: “Đoạn nói về người đồng tính trình bày hai bản văn lấy từ huấn quyền Công Giáo từng đã được Giáo Hội tổng hợp, còn đoạn nói về người ly dị tái hôn phác họa hai chủ trương xuất hiện ngay trong cuộc tranh luận tại THĐ. Thành thử, kết quả đầu phiếu không thể bị coi như dấu chỉ bất đồng đối với bất cứ điều gì, vì như tôi đã nói, cả hai chủ trương đều được nhắc tới. Theo ý kiến tôi, kết quả này cho thấy ta cần suy nghĩ và trưởng thành hơn nữa. Đức Giáo Hoàng muốn chúng ta tiếp tục suy nghĩ. Hiện nay, toàn bộ tài liệu sau cùng sẽ được nhập vào bản văn sắp sửa gửi tới các Giáo Hội địa phương. Cuộc hành trình này chưa kết thúc, nó vẫn còn đang tiếp diễn.

Hỏi: Đức HY Erdo chỉ rõ ngài là tác giả của đoạn gây tranh cãi về người đồng tính trong phúc trình sau thảo luận, đoạn này, sau đó, đã được thay đổi trong tài liệu sau cùng. Đức TGM có nghĩ nó có hơi thiếu quân bình hay không?

Đức TGM Forte: “Tôi nên chỉ rõ điều này:tôi không hề là bộ óc duy nhất đứng đàng sau tài liệu, cũng không phải là tác giả duy nhất của nó, tôi chỉ phối trí diễn trình soạn thảo mà thôi. Không hề có tác giả duy nhất…”

Hỏi: Nhưng chính đoạn được tranh luận nhiều nhất tại toàn bộ cuộc họp khi đem ra thảo luận ở các nhóm nhỏ, mà chúng con có được đọc bản tóm lược, đã chứng tỏ điều ấy.

Đức THM Forte: “theo chỗ tôi nhớ được, mọi điều được phát biểu trong cuộc tranh luận đã được tường trình một cách trung thành. Dù sao, bản văn cuối cùng cũng nói rất rõ về việc Giáo Hội chống lại việc coi hôn nhân ngang hàng với các cuộc phối hợp đồng tính. Tuy nhiên, cùng một lúc, bản văn này cũng có tính chào đón và không kỳ thị”.

Hỏi: Thế tại sao đoạn nói về người đồng tính lại không hội đủ đa số 2 phần 3?

Đức TGM Forte: “Một số vị có thể đã nói lên sự bất đồng vì các ngài muốn nó nói nhiều hơn. Hoặc các ngài muốn bỏ vấn đề. Tuy nhiên, tôi muốn nhắc nhở để ông thấy rằng sứ điệp chính gửi người đồng tính là sứ điệp có tính trung tâm đối với triều giáo hoàng của Đức Phanxicô: truyền đạt đức tin và lòng thương xót. Các điều này không phải là các hành vi của người muốn làm tốt hay yếu đuối”.

Hỏi: Vấn đề bí tích cho người ly dị tái hôn có phải là vấn đề tín lý không?

Đức TGM Forte: “Tín lý về việc này rất rõ: tính bất khả tiêu của hôn nhân là điều không thể nghi vấn. Vấn đề mục vụ là xử lý các tình trạng và hoàn cảnh trong đó những người này có nên được phép lãnh nhận các bí tích thống hối và Thánh Thể hay không. Điều này vốn đã xẩy ra trong một số trường hợp, thí dụ khi bệnh nặng chẳng hạn hay khi một ai đó sắp sửa qua đời. Liệu có thể ban các bí tích này trong các tình thế đặc biệt nào khác chăng? Ta phải chờ xem các Giáo Hội địa phương sẽ nói gì để lọc ra các trường hợp khẩn cấp nhất”.

Hỏi: Một số linh mục và cả giám mục nữa đã ban các bí tích này trong tòa giải tội và khi biết rõ người liên hệ...

Đức TGM Forte: “Một số nghị phụ THĐ thực sự đã phát biểu rằng điều này đôi khi đã xẩy ra. Có lẽ điều này một phần cho thấy cần phải có đường hướng rõ rệt hơn”.

Hỏi: Con đường nào đã được mở ra từ nay tới THĐ vào tháng Mười năm 2015?

Đức TGM Forte: “Trước nhất, tôi dự đoán rằng con đường này sẽ là con đường thanh thản. Tại các Giáo Hội địa phương, người ta rất có niềm tin, biết lắng nghe, xem sét các khả thể đa dạng, khảo sát sự việc sâu xa hơn và cuối cùng đưa ra đề nghị. Cần phải có nhiều tự do phát biểu hơn và đối với chúng ta phải biết lắng nghe trong tinh thần chân lý và bác ái, tiếp tục bước chân theo THĐ lần này. Đức Giáo Hoàng có lời nói sau cùng và tất cả chúng ta đều đồng ý như thế. Ngài là người giữ chìa khóa và quyền hành từng được ban cho ngài trong tư cách Vị Đại Diện Chúa Kitô và là Người Thừa Nhiệm của Thánh Phêrô”.

Hai tuần lễ rất tốt

Theo Catholic World News, Đức HY Vincent Nichols của Anh cho rằng tài liệu sau cùng của THĐ không đi “xa đủ” trong ngôn từ của mình đối với những người đồng tính. Ngài bảo: “Có ba từ ngữ then chốt mà tôi quan tâm là “tôn trọng”, “chào đón” và “trân quí”. Tôi tìm ba từ ngữ đó nhưng chúng không có trong tài liệu, bởi thế, tôi cho đoạn ấy không tốt”.

Nhưng ngài cho rằng: “chúng tôi không làm việc theo lối vận động hậu trường (lobbying) hay áp lực nhóm, chúng tôi làm việc bằng cách ngồi xuống và trung thực nói chuyện với nhau, và đó là lý do tại sao hai tuần lễ qua thực sự là một trải nghiệm rất tốt”.

Vũ Văn An