Sự tranh cãi xung quanh vấn đề tiến hóa đã đụng đến những niềm tin căn bản nhất về con người chúng ta và thế giới. Những học thuyết tiến hóa đã được dùng để giải đáp những vấn nạn liên quan đến nguồn gốc của vũ trụ, sự sống và con người. Những thuyết này chủ yếu dựa vào thuyết tiến hóa của vụ trụ, thuyết tiến hóa về sự sống, thuyết tiến hóa về con người. Ý kiến của một người về một trong những lãnh vực đó không bắt buộc người ta phải tin thế nào về những lãnh vực kia.