Ký giả Sara Smyth của tờ Daily Mail, London, cung cấp nhiều hình ảnh sống động về Ngày Giới Trẻ Thế Giới.

Bên cạnh các hình ảnh trực tiếp về Ngày này, ta còn được thấy những hình ảnh về sự hiện diện của người hành hương tại những chỗ của người bình thường: các nữ tu với đủ tu phục bên cạnh những thiếu nữ gần như khỏa thân đang phơi nắng trên cát biển... thật nóng của một ngày giữa mùa đông Nam Bác Cầu. Phải chăng đây cũng là một đáp trả cho lời kêu gọi mà hôm Thứ Năm, Đức Phanxicô đã ngỏ với giới trẻ Argentina đang tham dự Ngày Giới Trẻ Thế Giới Rio? Ra ngoài phố rất có thể gặp tai nạn, nhưng Giáo Hội là Giáo Hội đi ra ngoài, đi ra ngoài phố, đi ra cả bãi biển, tới mọi nơi, làm mọi sự nên tương phản, nên thách thức, làm mọi tương phản nên rõ rệt để lương tâm hiện đại đắn đo suy nghĩ tại sao?

Quả vậy, thứ Bẩy qua, trên bãi Copacabana thời danh, người tắm nắng và các nữ tu đã ngồi cạnh nhau trong khi hơn 1 triệu người Công Giáo tụ họp nhau tham dự Buổi Canh Thức sẽ được Đức Phanxicô cử hành.

Vị giáo hoàng người Argentina, người sẽ trở lại Rôma vào ngày mai, đêm qua, đã tới bãi biển này bằng giáo hoàng xa để cử hành Ngày Giới Trẻ Thế Giới. Ngài chạy qua đám đông, vẫy tay với khách hành hương trước khi lên bàn thờ vĩ đại nơi ngài sẽ cử hành buổi phụng vụ.

Khách hành hương và người địa phương dựng lên những chiếc lều và trải túi ngủ bên bờ biển để tham dự buổi cử hành.

Sau khi nhận chiếc áo thung từ một trong những ngôi sao sáng chói của nền túc cầu Brasil, danh thủ Zico, và thăm viếng một trong những khu ổ chuột bạo tàn nhất của thành phố, hôm nay Đức Giáo Hoàng Phanxicô hoà mình sâu hơn nữa vào nền văn hóa Brasil khi đội thử chiếc nón lông của một tù trưởng địa phương.

Lúc ngài tới, người ta tắt hết đèn và đèn pha của bãi biển đã được chiếu vào xe Đức Giáo Hoàng để mọi người hiện diện có thể thoáng thấy vị giáo hoàng thân thương của họ. Ngài tiến rất chậm qua đoàn người hoan hô vang dậy. Điều thú vị là người Brasil rất “hào phóng” trong việc tặng áo thung hay bất cứ vật dụng gì họ có được. Từ đoàn lũ khách hành hương hai bên lối đi, các áo thung hay cờ hiệu được liệng về vào giáo hoàng xa. Ngài cố gắng đích thân lượm chúng, nhưng phần lớn rơi vào tay các phụ tá. Trong một buổi tối, số áo thung ngài nhận được đủ cho ít nhất 100 người mặc!

Phản ứng đối với chuyến viếng thăm một tuần của Đức Giáo Hoàng hết sức thân thiện tại thành phố này. Người Công Giáo ở đây nói rằng Đức Phanxicô đang phá sập các rào cản giữa Giáo Hội và dân chúng.

Daily Mail cũng cho rằng với cờ xí trên không và những chiếc lều đó đây khắp bãi biển, không khí chuẩn bị bước vào buổi canh thức giống như không khí ngày hội. Một biểu ngữ khổng lồ với hình Đức Phanxicô đã được giăng ra đủ phủ cả một đám đông mấy trăm người.

Đức Phanxicô cũng đã gặp các thổ dân Brasil tại nhà hát lớn của thành phố, nơi ngài cũng đã nói chuyện với các nhà lãnh đạo chính trị và kinh tế của xứ sở.

Khi xếp hàng để được hôn nhẫn Đức Giáo Hoàng, một người đàn ông thuộc bộ lạc Pataxo đã dâng lên Đức Phanxicô một chiếc nón nghi lễ cổ truyền. Ngài bèn đội chiếc nón này lên đầu khi nói chuyện với bộ lạc, chiếc nón có hình rẻ quạt.

Nay đã là ngày thứ sáu trong chuyến viếng thăm ngoại quốc lần đầu của ngài, nhà lãnh đạo của một trong các Giáo Hội lớn nhất thế giới tiếp tục giảng dạy về nhu cầu phải đối thoại tốt hơn sau nhiều cuộc biểu tình bạo động tại Brasil.

Trong bài diễn văn đọc tại Nhà Hát Lớn Thành Phố, nơi ngài được mọi người đứng lên vỗ tay chào đón, ngài nói cần có đối thoại tốt hơn giữa các tôn giáo. Ngài bảo: “giữa dửng dưng vị kỷ và biểu tình bạo động luôn có một giải pháp khác: giải pháp đối thoại. Một quốc gia chỉ phát triển khi có đối thoại xây dựng diễn ra giữa các thành phần văn hóa phong phú khác nhau: văn hóa bình dân, văn hóa đại học, văn hóa tuổi trẻ, văn hóa nghệ thuật và kỹ thuật, văn hóa kinh tế, văn hóa gia đình và văn hóa truyền thông”.

Ngài nói với các nhà lãnh đạo chính trị và văn hóa của Brasil rằng “trong mọi quốc gia, những người nắm các chức vụ có trách nhiệm đều được mời gọi đối diện với tương lai với “một cái nhìn thanh thản của một người biết phải nhìn sự thật ra sao”, như lời tư tưởng gia Brasil Alceu Amoroso Lima từng nói. Tôi muốn chia sẻ với qúy vị ba khía cạnh của cái nhìn thanh thản và khôn ngoan này: thứ nhất, tính rành mạch trong truyền thống văn hóa của qúy vị; thứ hai, trách nhiệm chung trong việc xây dựng tương lai; và thứ ba, đối thoại xây dựng khi giáp mặt với giây phút hiện tại”.

Các nhà bình luận cho rằng cuộc thăm viếng Brasil của Đức Giáo Hoàng là một thành công trong việc hợp nhất hóa. Kh itới Nhà Hát Lớn để đọc diễn văn, ngài được mọi người đứng dậy chào đón và hô to “vạn tuế Đức Giáo Hoàng!”

Trước đó cùng ngày, ngài cử hành Thánh Lễ với 1,000 giám mục tại ngôi nhà thờ chánh tòa hết sức tân tiến giống như tổ ong. Ngài lặp lại sứ điệp đã nói trước đó với giới trẻ tham dự Ngày Giới Trẻ Thế Giới rằng phải triệt để đổi mới Giáo Hội đã nhiều bụi bặm, đang mất dần tín hữu ở Âu Châu do nạn thờ ơn phổ quát.

Có người nhận định rằng khi lên tiếng với các giám mục, lúc nào Đức Phanxicô cũng sử dụng thứ ngôn ngữ mạnh mẽ nhất. Không những thế, bài nói chuyện với các giám mục tại Rio còn là bài nói chuyện sâu rộng nhất kể từ ngày ngài được bầu làm giáo hoàng. Có người còn cho rằng đây là một trong những sứ điệp quan trọng nhất của ngài xưa nay. Thực tế, nó cũng là bài diễn văn dài nhất, 9 trang A4, khổ chữ Times New Roman, gồm 4,402 chữ tiếng Anh.

Ngài nói: “ta không thể đóng kín nơi các giáo xứ, nơi các cộng đồng của ta khi có quá nhiều người đang mong đợi Tin Mừng! Chỉ đứng trong để mở cửa mà thôi không đủ, ta phải ra ngoài chiếc cửa kia để tìm và gặp người khác”.

Vị giáo hoàng ổ chuột, người vốn được trọng kính vì nhiều công trình cho người nghèo, đã được nghênh đón hết sức nồng nhiệt tại khu ổ chuột Varginha vào ngày thứ Năm; đây là khu ổ chuột tại bắc Rio tồi tàn đến độ được gọi là Giải Gaza.

Vị giáo hoàng 76 tuổi này hoàn toàn xem ra như ở nhà mình, “lội” qua đoàn người hoan hô, hôn người trẻ người già và cho họ hay: Giáo Hội Công Giáo đứng về phía họ. Cuộc viếng thăm Varginha là một trong các cao điểm của tuần lễ tông du Brasil của Đức Phanxicô, cuộc tông du đầu tiên của ngài ra ngoài nước Ý.

Tuy nhiên, một ngạc nhiên đã diễn ra trong cuộc gặp gỡ của ngài với giới trẻ hành hương của Argentina, chỉ được lên chương trình vào phút chót, một dấu chỉ cho thấy vị giáo hoàng bộc phát này đang lay động thủ tục lễ nghi ù lì và đôi khi ngột ngạt ra sao.

Ngài nói với họ, khoảng hơn 30,000 người đăng ký, phải ra ngoài phố để loan truyền đức tin, cho rằng một Giáo Hội không ra ngoài và truyền giảng nơi đường phố chỉ trở thành một nhóm dân sự hay nhân đạo. “Cha cho các con hay một điều. Cha mong Ngày Giới Trẻ Thế Giới đem lại hậu quả nào? Cha muốn một khuấy động (mess). Ta biết ở Rio này đã có những lộn xộn lớn, nhưng cha muốn có khuấy động tại các giáo phận!”. Ngài nói như thế bằng tiếng Tây Ban Nha bên ngoài bản văn soạn sẵn... Cha muốn được thấy Giáo Hội gần gũi hơn với dân chúng. Cha muốn loại bỏ chủ trương giáo sĩ trị, tinh thần phàm trần, tự khóa chặt ở trong mình, ở trong giáo xứ, trường học hay cơ cấu của mình. Vì tất cả các định chế này cần phải ra ngoài!”

Thu hút 3 triệu người dự đêm canh thức

Có đến hai nguồn tin cho hay Đêm Canh Thức và Thánh Lễ Bế Mạc Ngày Giới trẻ Thế Giới tại Rio de Janeiro thu hút hơn 3 triệu khách hành hương.

Jenny Barchfield và Nicole Winfield của Associated Press cho hay có tường trình quả quyết Đức Giáo Hoàng Phanxicô lôi cuốn 3 triệu tín hữu tay phất cờ tay lần chuỗi Mân Côi tới bãi biển Capacabana để dự đêm canh thức của Ngày Giới Trẻ Thế Giới, vài giờ sau khi ngài quở trách Giáo Hội Brasil đã không ngăn chặn được làn sóng người Công Giáo chạy qua các cộng đồng Tin Lành.

Đức Phanxicô đang bước vào các giờ phút cuối cùng trong chuyến tông du quốc tế đầu tiên của ngài với một làn sóng dâng cao về việc được lòng dân: tới lúc chiếc xe của ngài tiến vào lễ đài của Đêm Canh Thức, phía sau chiếc xe chở ngài đầy những áo thung túc cầu, cờ và hoa do các khách hành hương ngưỡng mộ đứng dọc bờ biển tung vào.

Fiorella Dias, 16 tuổi, một thiếu nữ Brasil vừa nhẩy cỡn lên vì vui khi xem lại khúc phim cô quay Đức Giáo Hoàng vừa vượt qua vừa hổn hển “Tao sướng run lên được, nhìn này mày thấy ngài rõ xiết bao! Tao phải gọi má tao mới được!”

Bất chấp việc đánh giá khắt khe của Đức Phanxicô về hiện tình Giáo Hội Tây Ban Nha, việc tiếp đón ngài tại Rio cho thấy ngài có khả năng thu hút một đám đông hết sức đáng kể. Bãi biển Copacabana cát trắng dài 4 cây số chật cứng người để tham dự đêm canh thức, một phần nhờ trời tuy lạnh nhưng không có mưa.

Giới truyền thông địa phương, dựa vào thông tin của tòa thị chính, cho rằng 3 triệu người có mặt trong Đêm Canh Thức. Điện thoại tới tòa thị chính không được hồi đáp ngay. Như thế là cao hơn nhiều so với con số 1 triệu người của Đêm Canh Thức tại Madrid năm 2011 và đông hơn hẳn con số 650,000 người của Đêm Canh Thức Toronto năm 2002.

Trước đó cùng ngày, Thị Trưởng Rio ước lượng có khoảng 3 triệu người sẽ tham dự Thánh Lễ Bế Mạc. Anna Samson, 21 tuổi, sinh viên tại Long Beach, California, nói dỡn: “trong nhà thờ thì có hơi buồn tẻ, nhưng ở đây thì tuyệt diệu... Được thấy Đức Giáo Hoàng, được đi Đàng Thánh Giá trình diễn sống, được thấy mọi người trẻ đến từ khắp nơi, quả là quá sung sướng, quá tguyệt diệu”.

Ký giả kỳ cựu Rocco Palmo cũng cho chạy hàng tít lớn: “Hãy đến với ‘Đức Phapha’ – Trên Bãi Biển Copacabana, Đức Phanxicô lôi cuốn 3 triệu người”.

Đêm Thứ Bẩy, vị Giáo Hoàng thứ nhất của Châu Mỹ La Tinh đã lôi cuốn một đám đông lớn nhất xưa nay của Rio de Janeiro khi các viên chức thành phố xác nhận con số hơn 3 triệu người tới Bãi Biển Copacabana tham dự Đêm Canh Thức của Ngày Giới Trẻ Thế Giới.

Theo Palmo, đây là cuộc tham dự đông thứ hai trong lịch sử 25 năm của Ngày Giới Trẻ Thế Giới. Cuộc tham dự đông thứ nhất với 5 triệu người diễn ra tại Manila năm 1995. Cho tới nay, cuộc tham dự đông thứ ba với 2 triệu người diễn ra tại Rôma năm 2000.

Điều đáng lưu ý là hai Ngày Giới Trẻ Thế Giới đông nhất đều đã diễn ra ở ngoài Âu Châu. Nhưng điều còn đáng lưu ý hơn là ở cả hai Ngày Giới Trẻ Thế Giới này số tham dự của Hoa Kỳ được coi là thấp hơn cả.

Thực ra, theo Palmo, con số 3 triệu là con số ước lượng vào đầu tuần, trước khi địa điểm cử hành được di chuyển từ ngoại ô vào trung tâm thành phố. Thành thử có người cho rằng với địa điểm thuận tiện hơn của Bãi Biển Copacabana và thời tiết tốt hơn, con số trên còn có hể lên cao hơn nữa về đêm.

Bản tin của Associated Press được nhiều cơ quan khác trích dẫn như Sydney Morning Herald, Fox News, The Border Mail. Tuy nhiên, Sky News, Yahoo News cũng như SBS của Úc thì dựa vào lời Linh Mục Lombardi, phát ngôn viên Tòa Thánh, cho rằng con số này là 2 triệu, dù vẫn co rằng theo Thị Trưởng Rio de Janeiro, con số ấy là 3 triệu người.

Thực ra, con số đối với Đức Phanxicô không phải là điều quan trọng. Sứ điệp của ngài là hãy ra ngoài phố, dù gặp tai nạn, nghĩa là dù mình có nguy cơ bị đánh, chứ không thêm được bạn. Sứ điệp ấy dường như đang có hiệu quả ngay trên bãi biển Copacabana như nhận xét bằng hình ảnh của Daily Mail, London, qua đó, người của Chúa đang hòa mình vào giữa thế gian.

Vũ Văn An