Từ những dòng kinh điển của Thánh Kinh cho đến những lời dạy của các vị thánh và Giáo huấn của Giáo hội, Thánh Giuse luôn được tôn vinh như một bổn mạng, một người gia trưởng mẫu mực, người đã sống một đời phục vụ và hợp tác với tâm hồn khiêm nhường và yêu thương. Ngài không chỉ là người đứng đầu thánh gia Na-gia-rét mà còn là hình ảnh sống động của tinh thần lao động, sự hy sinh quên mình và lòng vâng phục ý muốn của Thiên Chúa. Trong mối quan hệ gia đình, Ngài đã thể hiện hết lòng mình trong việc chăm sóc, bảo vệ và vun đắp hạnh phúc cho các thành viên qua từng hành động cụ thể, từ lúc Ngài được ban cho sứ mệnh bảo trợ cho Đức Maria và Chúa Giêsu cho đến những khoảnh khắc khó khăn nhất của gia đình. Những lời dạy của Chúa Giêsu “Ai trong các con muốn làm lớn thì hãy làm đầy tớ mọi người” đã trở thành khuôn vàng thước ngọc cho người chồng, cho người gia trưởng, không phải để thống trị hay chiếm hữu, mà là để phục vụ và làm tớ trong yêu thương, nhẫn nại, cảm thông và tha thứ. Đó chính là nghịch lý của Kitô giáo, nơi quyền lực thực sự được định nghĩa qua hành động phục vụ mà không đòi hỏi hay đòi hỏi sự ưu tiên của bản thân.

Khi nhìn vào cuộc đời thánh gia Na-gia-rét, chúng ta thấy Thánh Giuse luôn hiện hữu bên cạnh Đức Maria, người đã tin tưởng và trao trọn con người cho kế hoạch của Thiên Chúa. Ngay từ khi Ngài đính hôn với Đức Maria cho đến khi Chúa Giêsu trưởng thành, Thánh Giuse đã chứng tỏ rằng vai trò của người gia trưởng không chỉ dừng lại ở quyền lực lãnh đạo mà còn là trách nhiệm gánh vác và chia sẻ mọi công việc của gia đình. Trong từng khoảnh khắc của cuộc sống, dù là niềm vui hay thử thách, Ngài luôn sẵn sàng hợp tác cùng Đức Maria, cùng nhau chăm lo cho sự phát triển và an vui của gia đình. Thánh Giuse đã chọn cách sống theo tinh thần “cho không” – một lối sống khiêm nhường và yêu thương, nơi mà sự hiệp thông được vun trồng qua từng hành động, từng lời nói và từng suy nghĩ. Qua những lần được báo mộng, Ngài đã im lặng tiếp nhận lời Chúa mà không hề thắc mắc, chứng minh lòng tin vững chắc vào ý muốn của Thiên Chúa. Chính sự im lặng ấy, cùng với những hành động thiết thực trong công việc gia đình, đã cho thấy một hình mẫu đáng noi gương: người gia trưởng không chỉ là người lãnh đạo mà còn là người bạn, người đồng hành, luôn biết lắng nghe và chia sẻ, sẵn sàng xoa dịu nỗi lo của vợ con và tạo nên bầu không khí ấm áp, chan chứa yêu thương.

Trong mỗi gia đình Kitô hữu, gương mẫu của Thánh Giuse là lời nhắc nhở về việc quyền lực của người chồng, của người gia trưởng phải được thể hiện qua hành động phục vụ, chứ không phải bằng sự áp đặt hay độc đoán. Như tác giả của cuốn “Cẩm nang hạnh phúc gia đình Kitô” đã nhấn mạnh: “Người chồng phải luôn nhớ mình là chủ gia đình. Nhưng địa vị làm chủ ấy họ chỉ có thể thực hiện như lời căn dặn của Chúa Giêsu: ‘Ai trong các con muốn làm lớn thì hãy làm đầy tớ mọi người’. Đó là nghịch lý của Kitô giáo và đó cũng chính là khuôn vàng thước ngọc cho người chồng. Người chồng không thể hiện tư cách làm chủ của mình được bằng cách đòi hỏi vợ con phải tôn trọng những quyền lợi riêng tư của mình, mà chính là bằng phục vụ và phục vụ trong yêu thương, nhẫn nại, cảm thông, tha thứ.” Lời dạy ấy không chỉ là một triết lý sống mà còn là kim chỉ nam cho mỗi người gia trưởng trong việc xây dựng một gia đình tràn đầy sự gắn bó và hòa hợp. Thánh Giuse đã sống theo tấm gương ấy bằng cách thể hiện lòng khiêm tốn, luôn sẵn sàng làm đầy tớ cho những người thân yêu của mình, hy sinh lợi ích cá nhân vì lợi ích chung của gia đình, và luôn cảm thông, yêu thương, chia sẻ cũng như tha thứ những vết thương nhỏ bé, những mâu thuẫn có thể xảy ra trong cuộc sống hằng ngày.

Chính trong mối quan hệ với Đức Maria, Thánh Giuse đã cho thấy một ví dụ điển hình về tinh thần hợp tác trong gia đình. Từ những ngày đầu khi Ngài bước vào mối quan hệ đính hôn với Đức Maria, đến khi chứng kiến những biến cố kỳ diệu trong quá trình mang thai và sinh đẻ của Chúa Giêsu, Ngài luôn đồng hành sát cánh, góp sức và chia sẻ gánh nặng. Ngay cả trong những thời khắc gian khó nhất của gia đình Na-gia-rét, khi mọi thứ có vẻ trở nên hỗn loạn và đầy bất an, Thánh Giuse luôn hiện diện như một người đứng mũi chịu sào, là người gánh vác trách nhiệm không chỉ về mặt vật chất mà còn về tinh thần, giúp đỡ Đức Maria và chăm sóc cho Chúa Giêsu. Sự hợp tác đó được vun đắp trên nền tảng của lòng tin sâu sắc vào kế hoạch của Thiên Chúa, nơi mà mọi thành viên đều hiểu rằng chỉ có sự đoàn kết, yêu thương và đồng lòng mới có thể đưa gia đình vượt qua mọi thử thách. Tục ngữ “Thuận vợ thuận chồng tát bể Đông cũng cạn” đã trở nên sống động qua cuộc đời của Thánh Giuse và Đức Maria, chứng minh rằng mối quan hệ vợ chồng thuận hòa là điều kiện tiên quyết để tạo nên bầu không khí hạnh phúc, đầy yêu thương và sự bình yên trong gia đình.

Không chỉ dừng lại ở việc chăm lo cho gia đình, tinh thần phục vụ và hợp tác của Thánh Giuse còn được thể hiện qua cách Ngài đối mặt với những khó khăn, những thử thách trong cuộc sống. Trong bối cảnh xã hội hiện đại, khi mà những mâu thuẫn và xung đột trong gia đình có thể trở nên phổ biến, gương mẫu của Thánh Giuse là nguồn động viên quý báu, là bài học về cách vượt qua những bất đồng bằng tình yêu thương và sự nhẫn nhục. Đó là thông điệp về một gia đình không chỉ gắn kết bởi huyết thống mà còn bởi sự chia sẻ, tương trợ và đồng lòng. Những hành động nhỏ bé hàng ngày của Thánh Giuse – từ việc hỗ trợ việc nhà, chăm sóc cho con cái cho đến việc lắng nghe và chia sẻ với Đức Maria – đều chứa đựng thông điệp rằng, trong tình yêu thương của Thiên Chúa, mọi mâu thuẫn đều có thể được giải quyết nếu mỗi người biết đặt lợi ích chung lên trên lợi ích cá nhân. Những giá trị ấy đã tạo nên một môi trường sống lành mạnh, nơi mà sự tha thứ và lòng cảm thông trở thành những mảnh ghép không thể thiếu để vun đắp hạnh phúc gia đình.

Tinh thần hợp tác của Thánh Giuse còn được thể hiện qua sự hiệp thông với Đức Maria – mối quan hệ đồng hành bền chặt đã góp phần tạo nên một gia đình vững mạnh. Qua những lần được báo mộng, qua những thời khắc quyết định của kế hoạch cứu chuộc nhân loại, Thánh Giuse đã luôn đặt niềm tin vào ý muốn của Thiên Chúa và sẵn sàng hợp tác cùng Đức Maria, người cùng nhau chia sẻ niềm vui, nỗi buồn và cả những trách nhiệm to lớn của việc nuôi dưỡng Chúa Giêsu. Sự hợp tác ấy không chỉ là sự phối hợp công việc gia đình mà còn là sự đồng tâm hiệp lực, là minh chứng cho tình yêu thương chân thành và sự tôn trọng lẫn nhau giữa vợ và chồng. Chính nhờ điều đó mà gia đình Na-gia-rét đã trở thành một nơi ấm áp, là chốn che chở an toàn cho Chúa Giêsu và là nguồn cảm hứng cho hàng triệu tín hữu noi theo. Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II trong Tông Huấn về những bổn phận của gia đình Kitô hữu đã khẳng định rằng, “Chính kinh nghiệm về sự hiệp thông và chia sẻ phải là đặc điểm cho đời sống thường nhật của gia đình, và tạo nên phần thiết yếu và căn bản mà gia đình đóng góp được cho xã hội. Các tương quan giữa những phần tử trong cộng đồng gia đình được phát triển dưới sự thúc đẩy và hướng dẫn của luật ‘cho không’ bằng cách kính trọng và vun trồng nơi mọi người cũng như nơi mỗi người, ý thức về phẩm giá con người như nguồn giá trị duy nhất, cụ thể hóa trong sự tiếp đón nồng nhiệt, gặp gỡ và đối thoại, quảng đại sẵn sàng phục vụ vô vị lợi và tương trợ sâu xa…” Lời dạy ấy càng làm rõ rằng, chỉ có khi mỗi thành viên trong gia đình biết chia sẻ, biết lắng nghe và luôn đặt tình yêu thương lên hàng đầu, thì gia đình mới có thể đứng vững trước mọi sóng gió của cuộc sống.

Trong bối cảnh xã hội ngày nay, khi mà các giá trị truyền thống đôi khi bị thử thách bởi những ảnh hưởng ngoại lai và những mô hình sống không lành mạnh, gương mẫu của Thánh Giuse càng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Một gia đình vững mạnh không chỉ dựa vào khả năng tài chính hay những thành tựu cá nhân, mà còn được xây dựng trên nền tảng của sự hiệp thông, lòng nhân ái và tinh thần phục vụ. Thánh Giuse đã để lại cho chúng ta một di sản tâm linh quý báu, qua đó mỗi người gia trưởng được kêu gọi phải học cách làm chủ không phải bằng quyền lực độc đoán, mà bằng lòng khiêm nhường, bằng khả năng phục vụ và sẵn sàng gánh vác trách nhiệm cùng những người thân yêu. Mỗi hành động, dù là nhỏ bé, từ việc giúp đỡ vợ con trong những công việc gia đình cho đến việc lắng nghe, chia sẻ nỗi lòng, đều góp phần tạo nên một bức tranh sống động của tình yêu thương và sự đoàn kết. Khi những giá trị ấy được nuôi dưỡng và phát triển, gia đình không chỉ trở thành nơi an toàn để các thành viên được che chở, mà còn là nguồn động viên mạnh mẽ để họ tự tin đối mặt với những thử thách của cuộc sống bên ngoài.

Từ những lời kinh điển của Kinh Thánh cho đến những bài giảng của các vị thánh, Thánh Giuse luôn được khắc họa là người làm gương cho các gia trưởng trong việc dạy dỗ con cái, chăm lo cho vợ và đồng hành cùng nhau xây dựng một mái ấm tràn đầy tình thương. Ngài đã chứng minh rằng, sự vững bền của gia đình không chỉ đến từ sự bền chặt của huyết thống, mà còn đến từ sự đồng lòng, tinh thần hiệp thông và lòng nhân ái của mọi thành viên. Những ngày tháng khó khăn, những thử thách không tránh khỏi trong cuộc sống đều trở nên nhẹ nhàng hơn khi mỗi người biết chia sẻ, biết tha thứ và luôn hướng đến việc phục vụ lẫn nhau. Đây chính là bài học của Thánh Giuse – một bài học về sự hy sinh, về lòng trung thành với ý muốn của Thiên Chúa, về sự khiêm tốn trong mỗi hành động và về sức mạnh của tình yêu thương chân thành.

Trong xã hội hiện đại, khi mà những mâu thuẫn và xung đột trong gia đình có thể dẫn đến sự chia rẽ và mất cân bằng, gương mẫu của Thánh Giuse càng trở nên cần được nhắc nhở và noi theo. Nó như một lời hô hào về việc hãy sống theo tinh thần “cho đi” và “cống hiến vô điều kiện”, thay vì tìm kiếm những lợi ích cá nhân hay những danh tiếng phù phiếm. Đó là cách duy nhất để mỗi gia đình thực sự trở thành nơi nuôi dưỡng niềm tin, nơi mà tình yêu thương không chỉ được nói ra mà còn được thể hiện qua từng hành động cụ thể, qua từng cử chỉ nhẹ nhàng của sự quan tâm và chia sẻ. Khi mỗi người gia trưởng thấm nhuần được bài học ấy, họ sẽ trở thành những người dẫn dắt mẫu mực, không chỉ trong gia đình mà còn lan tỏa giá trị ấy ra cộng đồng, góp phần xây dựng một xã hội tràn đầy yêu thương và nhân văn.

Nhìn chung, Thánh Giuse không chỉ là biểu tượng của người gia trưởng mẫu mực mà còn là hình ảnh của một người bạn đồng hành, một người phục vụ tận tụy và một người hợp tác chân thành. Ngài đã sống trọn vẹn thông điệp của Thiên Chúa qua từng hành động cụ thể trong cuộc sống gia đình Na-gia-rét – từ việc chăm sóc, bảo vệ cho đến việc vun đắp một mái ấm hạnh phúc, bình yên và tràn đầy ơn lành. Chính nhờ gương mẫu ấy mà mỗi người gia trưởng ngày nay có thể học hỏi, rèn luyện và trở nên mẫu mực trong việc xây dựng một gia đình không chỉ vững mạnh về vật chất mà còn giàu đức tin, giàu nhân ái và tràn đầy tình thương.

Qua từng lời cầu nguyện, từng hành động khiêm nhường và mỗi sự hy sinh nhỏ bé nhưng đầy ý nghĩa, Thánh Giuse đã để lại cho chúng ta một di sản vô giá – di sản của sự phục vụ và hợp tác trong gia đình, của lòng yêu thương không điều kiện và của niềm tin vững chắc vào kế hoạch của Thiên Chúa. Đó là thông điệp mà mỗi gia trưởng cần ghi nhớ, là kim chỉ nam để mỗi mái ấm có thể trở thành nơi nuôi dưỡng niềm tin, nơi khơi dậy sức mạnh tinh thần và nơi lan tỏa giá trị của tình yêu thương chân thành.

Trong thế giới hiện đại, khi mà những cám dỗ của sự ích kỷ và lòng tự cao đang có xu hướng xâm chiếm tâm hồn, gương mẫu của Thánh Giuse lại càng trở nên thiết yếu, như một ngọn đèn soi sáng cho những ai khao khát tìm kiếm ý nghĩa thật sự của cuộc sống. Bằng cách sống theo tinh thần phục vụ và hợp tác, mỗi người gia trưởng không chỉ nâng đỡ gia đình mình mà còn góp phần xây dựng một cộng đồng, một xã hội biết yêu thương, biết chia sẻ và trân trọng giá trị của sự hiệp thông. Mỗi hành động phục vụ, mỗi cử chỉ chia sẻ không chỉ là một bước tiến nhỏ trong việc củng cố mái ấm mà còn là thông điệp mạnh mẽ của đức tin, của sự tha thứ và của tình yêu thương vô bờ bến.

Như vậy, gương mẫu của Thánh Giuse đã để lại cho chúng ta một bài học sâu sắc về vai trò của người gia trưởng trong gia đình: người đứng đầu không phải là người thống trị mà là người phục vụ, người sẵn lòng gánh vác trách nhiệm và chia sẻ mọi khó khăn, để từ đó tạo nên một tổ ấm tràn đầy yêu thương, sự hòa hợp và ơn lành. Đó chính là giá trị của một gia đình Kitô hữu – nơi mà mỗi thành viên được nuôi dưỡng bởi lòng tin, được vun đắp bởi tình yêu thương và được gắn kết bởi tinh thần cộng tác, hiệp thông mà Thánh Giuse đã sống và để lại cho chúng ta.

Trong từng khoảnh khắc của cuộc sống, khi mỗi người gia trưởng tự nhắc nhở mình về trách nhiệm của việc phục vụ và hợp tác, họ sẽ nhận ra rằng, chỉ có sự khiêm nhường, lòng nhân ái và tinh thần cống hiến mới có thể xây dựng nên một gia đình vững mạnh, một mái ấm hạnh phúc và một xã hội nhân văn. Thánh Giuse, với tấm lòng trung thành và lòng hiệp thông sâu sắc, chính là người dẫn lối cho mỗi chúng ta trên hành trình đó. Và dù thời gian có trôi đi, dù xã hội có thay đổi, giá trị của sự phục vụ và hợp tác trong gia đình – như lời dạy của Chúa Kitô – vẫn mãi là ánh sáng soi đường, là nguồn động viên giúp mỗi người không ngừng phấn đấu để mang lại an vui, hạnh phúc và bình yên cho những người thân yêu.

Như thế, qua toàn bộ cuộc đời và hành động của mình, Thánh Giuse đã chứng minh rằng, trở thành một gia trưởng mẫu mực không chỉ đòi hỏi khả năng lãnh đạo mà còn cần phải có trái tim yêu thương, sẵn sàng phục vụ và tinh thần hợp tác chân thành. Đó là bài học vĩ đại mà mỗi người cần noi theo để xây dựng nên một gia đình không chỉ bền vững về mặt vật chất mà còn giàu đức tin, nhân ái và tình thương. Và trong mỗi gia đình ấy, thông điệp của Thánh Giuse sẽ luôn là nguồn cảm hứng bất tận, là ngọn đèn dẫn lối cho mọi hành động của những người làm chủ thực sự của tổ ấm – những người mà quyền lực của họ được thể hiện qua hành động phục vụ, qua sự đồng lòng và qua tình yêu thương không điều kiện dành cho vợ con và cho cộng đồng xung quanh.

Qua tất cả, gương mẫu của Thánh Giuse không chỉ là bài học về sự phục vụ và hợp tác trong gia đình, mà còn là thông điệp sống động về niềm tin, về lòng hy sinh và về sức mạnh của tình yêu thương chân thành. Chính nhờ đó, mỗi gia đình Kitô hữu có thể vững vàng trước mọi thử thách, có thể vun đắp nên một tổ ấm tràn đầy ơn lành, và từ đó góp phần xây dựng một xã hội nhân văn, biết chia sẻ và yêu thương. Đó chính là di sản tâm linh vĩ đại mà Thánh Giuse để lại, là nguồn động viên để mỗi người gia trưởng phấn đấu, noi theo gương mẫu ấy trong từng hành động cụ thể của cuộc sống hằng ngày.

Với tất cả những bài học sâu sắc và ý nghĩa cao cả ấy, chúng ta hãy luôn nhớ rằng, vai trò của người gia trưởng không chỉ dừng lại ở việc làm chủ gia đình theo cách thông thường, mà là sự thấm nhuần tinh thần phục vụ, hợp tác và yêu thương vô điều kiện – như cách mà Thánh Giuse đã sống và truyền lại cho chúng ta. Mỗi ngày trôi qua, mỗi hành động nhỏ của sự khiêm nhường, mỗi lần cùng nhau sẻ chia và đồng lòng, sẽ góp phần làm nên một gia đình tràn đầy yêu thương, một cộng đồng vững mạnh và một xã hội nhân văn, nơi mà ánh sáng của đức tin và tình yêu thương luôn soi sáng và dẫn dắt chúng ta trên con đường của sự sống trọn vẹn và hạnh phúc.

Lm. Anmai, CSsR