Tết sắp đến, những lời chúc “an khang thịnh vượng”, “ăn nên làm ra” sắp được bung ra như pháo nổ đầu xuân. Đầu năm mới, các nước trên thế giới đều phấn đấu để kinh tế phát triển, tăng thu nhập cho toàn dân. Thế nhưng Lời Chúa hôm nay lại nói: “Hỡi anh em là những kẻ nghèo khó, anh em thật có phúc, vì Nước Thiên Chúa là của anh em.” Phải chăng Chúa Giêsu phản lại tiến bộ, muốn nhân loại tụt hậu?

Không, Chúa Giêsu không nói về kinh tế, nhưng nói về hạnh phúc. Vật chất có thể góp phần vào hạnh phúc, nhưng vật chất tự nó chưa phải là hạnh phúc. Câu chuyện về công nương Diana là một minh họa rõ nét.

Mùa hè năm 1997, cả thế giới xôn xao về cái chết của công nương Diana. Công nương Diana là một phụ nữ xinh đẹp. Từ khi kết hôn với thái tử Charles, con của nữ hoàng nước Anh, công nương trở thành người có danh vọng và đồng thơi cũng có nhiều tiền của vào bậc nhất trên thế giới. Có lẽ ai cũng nghĩ rằng một phụ nữ đẹp đẽ, giàu sang, phú qúi như thế phải là người hạnh phúc nhất trên đời. Nhưng không đúng như thế. Công nương rất đau khổ vì cảnh gia đình thiếu tình yêu thương chân thực. Thái tử Charles vẫn lén lút quan hệ với người tình cũ. Đau khổ mà chẳng thể nói ra, vì cả gia đình bên chồng muốn giữ gìn uy tín cho hoàng gia. Chán nản với đời sống gia đình, công nương đã tìm vui bên người bạn trai mới. Trong một chuyến đi chơi ở Paris, cả hai bị thiệt mạng trong một tai nạn xe hơi. Có nhiều người cho rằng chính hoàng gia Anh đã gây ra tai nạn. Không ai nghĩ rằng cuộc đời công nương có hạnh phúc, dù bà có tất cả: sắc đẹp, tiền của, danh vọng.

Chúa không lên án vật chất, nhưng chỉ lên án thái độ sử dụng vật chất. Vật chất do Chúa dựng nên để phục vụ con người. Chúa dựng nên và Chúa thấy mọi sự đều tốt đẹp. Nhưng con người đã làm sai chương trình của Chúa. Thay vì sử dụng vật chất như phương tiện, người ta đã biến nó thành mục đích. Thay vì sử dụng vật chất phục vụ đồng loại, người ta đã sử dụng đồng loại để phục vụ vật chất. Đó là những thái độ bị Chúa lên án. Những thái độ ấy biến vật chất thành chướng ngại ngăn cản ta đạt đến hạnh phúc Nước Trời.

Chúa không khuyến khích cảnh nghèo, càng không khuyến khích những người vì lười biếng mà trở nên nghèo. Chúa chỉ khuyến khích những người vì Nước Trời mà tự nguyện sống nghèo.

Những người vì Nước Trời mà tự nguyện trở nên nghèo là những người hiểu biết giá trị thực sự của tiền bạc. Biết rõ tiền bạc chỉ là phương tiện nên họ dùng tiền bạc mà không dính bén, có tiền mà không nô lệ cho đồng tiền, nhất là biết dùng tiền vào những việc hữu ích cho đồng loại. Vì tha nhân, vì Nước Trời mà tự nguyện sống nghèo.

Những người vì Nước Trời mà tự nguyện sống nghèo như thế không làm cho xã hội tụt lậu, trái lại giúp phát triển xã hội, đưa nhân loại tiến lên. Không chỉ tiến lên về văn minh vật chất mà còn tiến về nền văn minh tình thương.

Những người vì Nước Trời mà tự nguyện sống nghèo như thế giúp nâng cao nhân phẩm con người, đem niềm vui cho người sầu khổ, gieo niềm hy vọng cho những người bị bỏ quên, đem tình thương đến cho nhũng người bị gạt ra ngoài lề xã hội.

Những người vì Nước Trời mà tự nguyện sống nghèo như thế không phải là những người lười biếng, hèn nhát, ủy mị, bạc nhược. Trái lại đó là thái độ của những tâm hồn dũng mãnh, luôn phấn đấu với chính mình để nâng tâm hồn mình và nâng cả thế giới lên.

Tự nguyện sống nghèo như thế là một mối phúc cho thế giới, cho nhân loại. Thế giới sẽ tốt đẹp biết bao nếu có nhiều người tự nguyện như thế.

Sau đám tang của công nương Diana một tuần lễ, thế giới lại xôn xao về một đám tang khác: đám tang của mẹ Têrêxa Cancutta. Khắc hẳn với công nương Diana, mẹ Têrêxa là một nữ tu già nua, sống một đời nghèo. Trong phòng của mẹ chỉ có một chiếc ghế và một chậu thau đựng nước. Người ta cho mẹ nhiều tiền, nhưng mẹ tự nguyện sống nghèo, dành hết tiền của để giúp những người nghèo, những trẻ mồ côi, tàn tật. Khi Đức Giáo hoàng sang thăm Ấn độ, thấy mẹ đi lại công tác nhiều, tặng mẹ một xe ô tô sang trọng. Nhưng khi Đức Giáo hoàng về, mẹ đã bán xe lấy tiền giúp người nghèo. Có 40 nguyên thủ quốc gia đến tham dự đám tang của mẹ. Và Ấn độ, một nước không ưa gì đạo Công giáo, đã cử hành quốc táng cho mẹ. Hai mươi mốt phát súng đại bác tiễn đưa linh hồn mẹ trong khi các vị nguyên thủ quốc gia quyền uy đứng cúi đầu kính cẩn trước thi hài vị nữ tu già nua, nghèo khó. Mẹ đã thực hành Lời Chúa: Phúc cho anh em là người nghèo khó, vì Nưóc Trời thuộc về anh em.”.

Lạy Chúa, chúng con sợ nghèo! Nghèo! như một hình phạt dành cho kẻ xấu số. Chúng con chạy trốn cảnh nghèo bằng cách ăn cướp thời giờ của vợ chồng, con cái, thời giờ phụng sự Chúa để ngày đêm làm việc, học hành, thậm chí đạp lên nhau.… để thoát cảnh nghèo. Đâu ngờ rằng Chúa lại ban phước lành cho cái nghèo. Nghèo vật chất thì được Chúa chúc phúc, còn nghèo tâm hồn, nghèo tình thương mà cứ ngỡ mình giàu có thì sao hở Chúa. Lạy Chúa, xin giúp chúng con, những tâm hồn còn nặng tính xác phàm biết tập sống tinh thần nghèo khó, không dính bén với của cải thế gian, biết mở lòng chia sẻ với người nghèo để nhận thấy rằng mình không nghèo về tầm hồn và tình yêu. Amen!

TGM Giuse Ngô Quang Kiệt