Bài trích Phúc Âm theo Thánh Matthêu. (Mt 5, 17-37)

Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: "Các con đừng tưởng Ta đến để hủy bỏ lề luật hay các tiên tri: Ta không đến để hủy bỏ, nhưng để kiện toàn. Vì Ta bảo thật các con: Cho dù trời đất có qua đi, thì một chấm một phẩy trong bộ luật cũng không bỏ sót, cho đến khi mọi sự hoàn thành. Bởi vậy, ai hủy bỏ một trong những điều luật nhỏ mọn nhất, và dạy người khác làm như vậy, sẽ kể là người nhỏ nhất trong Nước Trời;

Trái lại, ai giữ và dạy người ta giữ những điều đó, sẽ được kể là người cao cả trong Nước Trời. Nếu các con không công chính hơn các luật sĩ và biệt phái, thì các con chẳng được vào Nước Trời đâu. Các con đã nghe dạy người xưa rằng: Không được giết người. Ai giết người, sẽ bị luận phạt nơi toà án. Còn Ta, Ta bảo các con: Bất cứ ai phẩn nộ với anh em mình, thì sẽ bị toà án luận phạt. Ai bảo anh em là ngốc, thì bị phạt trước công nghị. Ai rủa anh em là "khùng", thì sẽ bị vạ lửa địa ngục. Nếu ngươi đang dâng của lễ nơi bàn thờ mà sực nhớ người anh em đang có điều bất bình với ngươi, thì ngươi hãy để của lễ lại trước bàn thờ, đi làm hòa với người anh em ngươi trước đã, rồi hãy trở lại dâng của lễ. Hãy liệu làm hòa với kẻ thù ngay lúc còn đi dọc đường với nó, kẻo kẻ thù sẽ đưa ngươi ra trước mặt quan tòa, quan tòa lại trao ngươi cho tên lính canh và ngươi sẽ bị tống ngục. Ta bảo thật cho ngươi biết: "Ngươi sẽ không thoát khỏi nơi ấy cho đến khi trả hết đồng bạc cuối cùng!". Các con đã nghe nói với người xưa rằng: "Chớ ngoại tình". Còn Ta, Ta bảo các con: "Hễ ai nhìn xem phụ nữ mà ước ao phạm tội với họ, thì đã ngoại tình với họ trong lòng rồi. Nếu con mắt phải của con nên dịp tội cho con, thì hãy móc nó mà ném xa con; vì thà mất một chi thể còn lợi hơn là toàn thân bị ném vào hỏa ngục. Và nếu tay phải con nên dịp tội cho con, thì hãy chặt mà ném nó xa con; vì thà mất một chi thể còn hơn là toàn thân bị ném vào hỏa ngục". Cũng có lời dạy rằng: "Ai ly dị vợi mình, trừ trường hợp tà dâm, thì làm cớ cho vợ ngoại tình; và ai cưới người vợ đã ly dị, cũng phạm tội ngoại tình". Các con cũng đã nghe có lời bảo người xưa rằng: "Chớ thề gian, nhưng hãy giữ trọn lời mình thề với Chúa". Còn Ta, Ta bảo các con: "Ðừng thề chi cả; đừng lấy trời mà thề, vì trời là ngai Thiên Chúa; đừng lấy đất mà thề, vì đất là bệ chân Người; đừng lấy Giêrusalem mà thề, vì là thành của Vua cao cả. Cũng đừng chỉ đầu ngươi mà thề, vì ngươi không thể làm cho một sợi tóc ra trắng hay đen được. Nhưng lời nói của các con phải là: Có thì nói có, không thì

nói không, thêm điều đặt chuyện là bởi ma quỷ mà ra".

Suy niệm

Là con người, ai cũng mong cuộc sống của mình được hạnh phúc, được tự do và có ý nghĩa, vì thế, con người luôn có những chọn lựa cho chính mình. Mỗi khi đứng trước một chọn lựa, điều tất nhiên là chỉ được sở hữu một cái gì đó hay một điều gì đó mình thích, đồng thời phải loại bỏ một cái gì đó hay một điều gì ngược lại. Chọn lựa cho mình một cuộc sống hạnh phúc hiện tại, ắt sẽ phải đánh đổi những giá trị tinh thần cho tương lai. Người tín hữu Kito cũng không đứng ngoài quy luật đó, họ phải chọn lựa nhiều hơn nữa, chọn lựa để có một gia đình hạnh phúc, đồng nghĩa với việc phải loại trừ nhiều yếu tố chỉ có lợi cho bản thân, chọn lựa một giá trị có ích cho sự trưởng thành một con người, đồng thời với việc loại bỏ những trải nghiệm nhất thời, làm tổn hại đến phẩm giá và tư cách làm người. Và trong hành trình đức tin, chọn lựa một giá trị cho cuộc sống mai sau, điều tất yếu là phải chấp nhận thua thiệt, chấp nhận loại trừ những giá trị thực dụng ảnh hưởng đến phẩm giá Kito hữu, ảnh hưởng đến những giá trị của tin mừng, đồng thời phải loại bỏ luôn cả cái tôi lắm lúc lớn hơn cả bầu trời.

Kinh nghiệm cuộc sống của tác giả sách Huấn ca, là những bài học về chọn lựa cho con người. Muốn trở thành một con người thực sự, có tự do, có niềm vui và hạnh phúc trong cuộc sống, con người phải biết chọn lựa và biết buông bỏ. Chọn lựa cái gì, điều gì vẫn mãi là một trăn trở của con người, vì thế, ông Ben Sira đã nói: “Nếu người muốn tuân giữ các giới răn: việc trung thành giữ các giới răn là tùy ở ngươi. Người đặt trước mặt ngươi nước và lửa, ngươi muốn cái gì, thì giơ tay ra trên đó. Trước mặt con người là sự sống và sự chết, sự lành và sự dữ, họ thích thứ nào, thì được thứ ấy. Bởi chưng, Thiên Chúa đầy khôn ngoan, hùng dũng và toàn năng. Người luôn luôn nhìn thấy mọi loài”. Ai ai cũng mong cho cuộc đời sung túc và bình an, hạnh phúc và có ý nghĩa, nhưng để có được những niềm vui đó, con người phải có những quyết định rõ ràng, chấp nhận được thua trong cuộc sống, hoặc chọn nước hoặc chọn lửa, hoặc chọn điều lành hoặc chọn sự dữ. Kết thúc cuộc đời con người sẽ ra sao tùy thuộc vào sự chọn lựa, vào những quyết định của bản thân trong mỗi sự việc, mỗi bước chân và mỗi hành động của chính mình.

Từ một người đạo hạnh trong việc tuân giữ lề luật và truyền thống, thánh Phaolo coi Đức Giesu như một kẻ thù, thế nhưng, thánh nhân đã được chính Đức Giesu cảm hóa và ông đã làm một cuộc thay đổi cuộc đời chính mình, nhờ việc hoán cải này, thánh nhân đã quay ngược hành trình cuộc đời, chọn Đức Giesu là chủ tể cuộc đời, sống cho Ngài và chết cho Ngài. Thánh nhân đã bộc bạch kinh nghiệm đức tin của mình cho con cái thành Conrintho trong những lá thư mục vụ của ngài, kinh nghiệm đó là biết chọn lựa sự khôn ngoan đến từ Thiên Chúa, dám loại trừ những khôn ngoan, những tính toán của con người: “Anh em thân mến, chúng tôi có bàn giải sự khôn ngoan với những người toàn thiện, mà đó không phải là sự khôn ngoan của thế gian,' cũng không phải của những bậc vua chúa thế trần, hạng người đã bị dồn vào chỗ hư vong. Nhưng chúng tôi thuyết sự khôn ngoan đầy nhiệm mầu của Thiên Chúa, vẫn được giấu kín, mà Thiên Chúa đã tiền định từ trước muôn thuở, để làm nên sự hiển vinh của chúng tôi”. Sự khôn ngoan của Thiên Chúa không phải là một món hàng, cũng không phải là một sự vật nào đó được phô diễn ra bên ngoài, nhưng đó là những tiếng nói vang lên từ sâu thẳm tâm hồn con người. Thiên Chúa gieo sự thiện trong suy nghĩ của con người, đồng thời, Ngài tôn trọng sự tự do của mỗi người, vì thế, ai cũng có quyền chọn lựa và quyết định cuộc đời, nếu biết khiêm tốn bàn hỏi và lắng nghe, họ sẽ tìm được một tương lai tốt đẹp, hạnh phúc và cuộc đời sẽ có ý nghĩa hơn.

Tự do là một món quà Thiên Chúa ban cho con người để sống, nhưng con người đã dựa vào tự do đó để sống không phải cho Thiên Chúa, nhưng cho chính mình, vì thế, Thiên Chúa phải thiết lập những lề luật, khởi đầu là luật lương tâm, thứ đến là những lề luật liên quan đến tôn giáo, đến mọi sinh hoạt cuộc sống. Gia đình là một tổ ấm của mỗi người, thế nhưng vẫn cần có lề luật để tồn tại và thăng tiến, tình bạn rất đáng trân quý, nhưng cũng cần lề luật, công ăn việc làm dù để nuôi dưỡng và bảo vệ sự sống, nhưng cũng cần bóng dáng lề luật: “Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng:

"Các con đừng tưởng Ta đến để hủy bỏ lề luật hay các tiên tri: Ta không đến để hủy bỏ, nhưng để kiện toàn. Vì Ta bảo thật các con: Cho dù trời đất có qua đi, thì một chấm một phẩy trong bộ luật cũng không bỏ sót, cho đến khi mọi sự hoàn thành. Bởi vậy, ai hủy bỏ một trong những điều luật nhỏ mọn nhất, và dạy người khác làm như vậy, sẽ kể là người nhỏ nhất trong Nước Trời; Trái lại, ai giữ và dạy người ta giữ những điều đó,

sẽ được kể là người cao cả trong Nước Trời”. Lề luật của Thiên Chúa được coi như dấu chỉ hướng dẫn con người hoàn thiện cuộc sống và ơn gọi của mình, chứ không phải là cứu cánh, thế nhưng con người đã thần thánh hóa lề luật, vì vậy, họ đã vô tình quên Đấng ra lề luật, đó mới là Đấng có quyền cho sống và bắt phải chết, chứ không phải lề luật quyết định.

Trước hết, lề luật là những dấu chỉ giúp con người hướng đến Thiên Chúa, là nguồn cội của mình và cũng là cứu cánh cuộc đời. Lề luật giúp con người minh định niềm tin của mình, đó là niềm tin độc thần, niềm tin vào Đấng là cứu cánh cuộc đời, không có thần linh hay sức mạnh vô hình của thế gian này có thể thắng được Ngài. Lề luật đó giúp con người tìm thấy giá trị thánh thiêng của mình trước mặt Thiên Chúa và thế gian. Lề luật đó đã được chính người Con của Thiên Chúa hoàn thiện, khi Ngài nhập thể, nhờ sự hoàn thiện của lề luật, con người có thể làm nổi bật hình ảnh Thiên Chúa qua cuộc sống của mỗi người.

Thứ đến, lề luật giúp con người hiện hữu trong thế giới này, biết chọn lựa những giá trị ưu việt. Khởi đi từ gia đình, lề luật đòi buộc vợ chồng chung thủy và biết yêu thương nhau, không chấp nhận chia sẻ tình yêu, có như thế gia đình mới hạnh phúc, vợ chồng mới chia sẻ với nhau những trách vụ trong một cộng đoàn là gia đình của mình. Có trung thành với tình yêu vợ chồng, con người mới biết trân trọng sự thật và chân lý, mới dám nói thẳng và nói thật trước những giả dối của thế gian. Lề luật còn giúp con người những phương thế để bày tỏ niềm tin và tinh thần hiếu thảo của con người với Thiên Chúa qua đời sống phụng tự. Lễ vật tiến dâng trong phụng tự, phải là những tinh hoa của lao động và sự hy sinh, đồng thời, lễ vật cũng là những sản vật tinh tế từ tấm lòng chân thành và biết tôn trọng tha nhân, biết chắt chiu từ tấm lòng biết ơn và chia sẻ với nhau trong cuộc sống. Đó là những lễ vật Thiên Chúa hài lòng nơi con người.

Sau nữa, lề luật giúp con người thấy được giá trị của một tạo vật mang hình ảnh Thiên Chúa. Họ được trò chuyện với Thiên Chúa, được Ngài chia sẻ mọi lo lắng ưu tư trong cuộc đời, được Ngài hướng dẫn để tìm thấy sự viên mãn trong ơn gọi làm người. Lề luật giúp con người biết làm cho cuộc đời mình là những hạt muối không bao giờ bị lạt, bị loại bỏ ra ngoài, nhưng luôn đem lại những giá trị tinh thần, ướp mặn cho đời. Lề luật còn giúp con người biến cuộc đời thành một nhịp cầu của tình người, để Thiên Chúa ghé thăm những anh chị em chưa một lần biết Ngài. Nếu con người nhận ra được yếu tố quan trọng của lề luật để sống, để thực hiện, họ luôn tìm thấy niềm vui và hạnh phúc trong mọi khía cạnh cuộc đời, từ tôn giáo cho đến mọi sinh hoạt xã hội.

Lạy Chúa, Chúa đã kiện toàn lề luật để con người cũng được hoàn thiện như Cha trên trời, xin hướng dẫn chúng con hiểu được ý nghĩa của lề luật, để chúng con tìm thấy điểm đến cuối cùng của cuộc đời là Nước Trời, là Thiên Chúa, chứ không phải là thế gian, là cái tôi chính mình. Chúa đã sống lề luật của Thiên Chúa từ nơi gia đình cho đến hội đường, nên được Chúa Cha rất hài lòng, xin giúp chúng con biết học tâm tình sống đó, để từ niềm tin cho đến tình người, chúng con luôn là nhịp cầu để Chúa hiện diện với mọi người, mọi gia đình, dẫu chỉ là một người đầy tớ bất xứng, nhưng chúng con sẽ cố gắng cùng với ơn Chúa, khắc họa bức tranh của lề luật Tin mừng ngày một hoàn thiện hơn. Amen.

Lm Phêrô Trần Bảo Ninh