“Nếu các con không công chính hơn các luật sĩ và biệt phái, các con chẳng được vào Nước Trời!”.
Paul W. Powell nhận xét, “Sự kiêu ngạo rất tinh tế, đến nỗi, nếu không cẩn thận, chúng ta sẽ tự hào về sự khiêm tốn của mình với ‘những ấn tượng chủ quan’. Khi điều này xảy ra, điều tốt trở thành xấu; nhân đức trở thành tệ nạn! Chúng ta dễ dàng trở nên một giảng viên giáo lý ngày Chúa Nhật, người đã kể câu chuyện về người Pharisêu; sau đó, anh nói với các trẻ, ‘Hỡi các con, hãy cúi đầu tạ ơn Chúa, chúng ta không giống như người Pharisêu!’”.
Kính thưa Anh Chị em,
Với “Sự tinh tế của kiêu ngạo” mà Powell nhận xét, thật thú vị, Lời Chúa hôm nay cũng nói đến ‘những ấn tượng chủ quan’. Thú vị hơn, điều này lại xảy ra nơi những người tưởng mình là ‘thánh sống!’. Chúa Giêsu, Đấng thấu suốt lòng người, nói với các môn đệ của Ngài về họ, “Nếu các con không công chính hơn các luật sĩ và biệt phái, các con chẳng được vào Nước Trời!”.
Cần bao nhiêu sự công chính để có thể vượt qua các luật sĩ và biệt phái? Không nhiều, thật đáng nghi! Bởi lẽ, sự công chính của họ chỉ là sự thánh thiện bên ngoài, nghĩa là chẳng có gì thánh thiện. Và người ta sẽ khám phá ra điều gì ở “bên trong” của một linh hồn như thế? Ở đó, hẳn rất nhiều sự tự lừa dối bản thân; rất nhiều tự mãn trong ‘những ấn tượng chủ quan’ về sự thánh thiện; một thái độ hợm hĩnh khi cho mình thánh thiện hơn người! Thật dễ dàng để chúng ta đọc Phúc Âm và nhăn mũi trước những biệt phái ‘khó thương’ đó. Vậy mà, trên thực tế, cả chúng ta, cũng rất dễ dàng để trở nên những con người đui chột mù loà với bản thân như họ!
Thật trùng hợp, qua bài đọc thứ nhất hôm nay, những người đương thời với Êzêkiel cũng khá chủ quan khi họ nghĩ, họ chính trực, còn Thiên Chúa thì không! Vì thế, Thiên Chúa phán, “Các ngươi nói, ‘Đường lối của Chúa không chính trực’. Vậy hỡi nhà Israel, hãy nghe đây, ‘Có phải đường lối của Ta không chính trực ư? Hay trái lại, đường lối của các ngươi không chính trực?’”.
Như vậy, xem ra ranh giới giữa ‘chính trực thực và không chính trực’, giữa ‘thánh thiện thực và vờ thánh thiện’ dường như khá mong manh. Đó là lý do tại sao chúng ta phải luôn kiểm tra bản thân trước mặt Chúa với một nhận thức sâu sắc về sự khốn cùng và giới hạn của mình. Tôi sống cuộc đời tôi với mục đích theo đuổi sự ‘thánh thiện thực’, hay thực sự đang theo đuổi sự phù phiếm những tìm kiếm tôn vinh bản thân? Nói cách khác, tôi thích ‘giả vờ trở thành thánh hay thích thành thánh thực mà không giả vờ?’. Đừng quên, Thiên Chúa, “Đấng thấu suốt tâm can từng gang tấc; ai sống làm sao, Ngài sẽ trả cho như vậy!”. Vì thế, thái độ đúng đắn nhất của chúng ta, những tội nhân, là xin Ngài xót thương. Thật thâm trầm với Thánh Vịnh đáp ca hôm nay, “Ôi lạy Chúa, nếu như Ngài chấp tội, nào có ai đứng vững được chăng?”.
Anh Chị em,
“Ôi lạy Chúa, nếu như Ngài chấp tội!”. Mùa Chay, mùa quay về với lòng mình, mùa khiêm tốn nhìn nhận bao yếu hèn tội lỗi; Mùa Chay, còn là mùa tháo cởi và ném xa ‘những ấn tượng chủ quan’ về sự thánh thiện. Cốt lõi của sự thánh thiện chân chính nơi một con người là đức chính trực; chính trực có nghĩa là giống nhau cả bên trong lẫn bên ngoài, người ấy không sống hai mặt! Chính trực còn là khiêm nhường, cũng là thử thách của người môn đệ trên hành trình nên thánh. Như dầu với nước, kiêu ngạo rất xa lạ với thánh thiện, không bao giờ chúng hoà tan vào nhau. Ở đâu cái tôi chiếm chỗ, ở đó, rất ít, nếu có chỗ cho Thiên Chúa! Điều này có nghĩa là gì khi một người trở nên môn đệ trên danh nghĩa hoàn toàn thuộc về Chúa, đưa Ngài đến với mọi người, lại là một người đầy ắp cái tôi? Làm thế nào ân sủng và tình bạn nghĩa thiết với Chúa có thể kết hợp trong một tâm hồn kiêu hãnh? Không thể có một thoả hiệp nào giữa Thiên Chúa và một linh hồn kiêu căng! Hoặc linh hồn sẽ tự buông bỏ, hoặc Chúa sẽ không còn là Thiên Chúa!
Chúng ta có thể cầu nguyện,
“Lạy Chúa, xin cứu con khỏi những huyễn danh phù phiếm; giúp con cởi bỏ và liệng xa ‘những ấn tượng chủ quan’ sai lầm. Lạy Chúa, xin thương xót con!”, Amen.
(Lm. Minh Anh, Tgp. Huế)