Trong một thế giới đang đối mặt với những thách thức chưa từng có – từ bất bình đẳng kinh tế, khủng hoảng môi trường, đến sự phân cực xã hội và mất phương hướng của giới trẻ – Đức Giáo hoàng Phanxicô nổi lên như một ngọn đuốc rực cháy, soi sáng con đường cho nhân loại bằng lòng bác ái, công lý và dấn thân. Với DOCAT – Cẩm nang Giáo huấn Xã hội của Giáo hội Công giáo – ngài không chỉ là người truyền cảm hứng, mà còn là hiện thân sống động của những giá trị mà cuốn sách này muốn truyền tải. Qua từng hành động, lời nói và quyết định mục vụ, Đức Phanxicô đã minh chứng rằng Tin Mừng không chỉ là lời nói suông, mà phải được sống động qua những việc làm cụ thể, đặc biệt ở những nơi đau khổ, bất công và tuyệt vọng nhất. Với giới trẻ, ngài là một tấm gương sáng, một người thầy, và một người bạn đồng hành, khơi dậy trong họ khát vọng thay đổi thế giới bằng tình yêu và hành động.

Sống trọn tinh thần “Làm thế nào để hành động đúng?”

Ngay từ những dòng đầu tiên của DOCAT, Đức Phanxicô đã viết: “Không có cái gì khác sẽ làm thay đổi thế giới mà chỉ có những con người cùng với Chúa Giêsu dấn thân cho thế giới, cùng với Người đến những ‘vùng ven’ và đi vào giữa lấm lem của cuộc đời mới thay đổi được.” Những lời này không chỉ là một lời mời gọi, mà còn là kim chỉ nam cho toàn bộ triều đại giáo hoàng của ngài. Trong từng quyết định, ngài đã biến những nguyên tắc của DOCAT thành hiện thực, từ việc sống đơn giản, gần gũi với người nghèo, đến việc lên tiếng mạnh mẽ chống lại bất công và kêu gọi bảo vệ ngôi nhà chung của nhân loại.

Ngay từ những ngày đầu đảm nhận vai trò Giáo hoàng, Đức Phanxicô đã gây sốc cho cả thế giới khi từ chối sống trong sự xa hoa của Dinh Tông Tòa, thay vào đó chọn Nhà Thánh Mácta – một nơi ở giản dị, khiêm tốn hơn. Quyết định này không chỉ là một lựa chọn cá nhân, mà còn là một tuyên ngôn mạnh mẽ: mục tử của Giáo hội không đứng trên dân chúng, mà ở giữa họ, đặc biệt là những người bị bỏ rơi, những người nghèo khổ và những người bị gạt ra bên lề xã hội. Đây chính là tinh thần “ưu tiên lựa chọn người nghèo” (DOCAT, #117), một nguyên tắc cốt lõi mà ngài không chỉ giảng dạy mà còn sống trọn vẹn.

Hằng năm, vào dịp Thứ Năm Tuần Thánh, Đức Phanxicô thường đến các nhà tù để rửa chân cho các tù nhân – một cử chỉ khiêm nhường nhưng đầy ý nghĩa, thể hiện tinh thần liên đới và lòng thương xót. Ngài đã đến thăm các trại tị nạn ở Lampedusa và Lesbos, nơi những người di cư chạy trốn chiến tranh và nghèo đói đang đấu tranh để sinh tồn. Ngài cũng đã mở cửa Vatican để đón tiếp người vô gia cư, tổ chức các bữa ăn cho họ ngay trong khuôn viên Tòa Thánh, và thậm chí cung cấp các dịch vụ cơ bản như tắm rửa và cắt tóc. Những hành động này không chỉ là biểu tượng của lòng bác ái, mà còn là cách ngài đưa Giáo huấn Xã hội của Giáo hội vào đời sống thường nhật, biến những lý thuyết trừu tượng thành những trải nghiệm cụ thể, chạm đến trái tim của hàng triệu người.

Hơn nữa, Đức Phanxicô không ngừng tìm cách kết nối với những người bị xã hội lãng quên. Ngài đã gặp gỡ những người mắc bệnh hiểm nghèo, những người lao động nhập cư bị bóc lột, và những cộng đồng bản địa bị tước đoạt quyền lợi. Trong mỗi lần gặp gỡ, ngài không chỉ mang đến lời an ủi, mà còn mang đến hy vọng – hy vọng rằng phẩm giá của mỗi con người, dù trong hoàn cảnh nào, luôn được tôn trọng và bảo vệ. Đây chính là tinh thần cốt lõi của DOCAT: hành động vì công lý và tình yêu không phải là lựa chọn, mà là sứ mạng của mọi Kitô hữu.

Công lý xã hội: Tiếng nói tiên phong chống lại bất công

DOCAT không né tránh những vấn đề gai góc của thời đại, từ cơ chế kinh tế loại trừ, sự chênh lệch giàu nghèo, đến khủng hoảng môi trường và sự suy thoái đạo đức trong xã hội. Đức Phanxicô, với tầm nhìn sâu sắc và lòng can đảm, đã trở thành một trong những tiếng nói tiên phong trong việc kêu gọi công lý xã hội. Trong thông điệp Laudato Si’ (2015), ngài đã mạnh mẽ tuyên bố: “Nền kinh tế loại trừ là nền kinh tế giết chết.” Đây không chỉ là một lời cảnh báo, mà còn là một lời kêu gọi nhân loại hướng tới một mô hình kinh tế mới – một nền kinh tế xanh, lấy con người làm trung tâm, và tôn trọng ngôi nhà chung của chúng ta – hành tinh Trái Đất.

Thông điệp Laudato Si’ đã trở thành một cột mốc quan trọng trong việc định hình lại cách thế giới nhìn nhận về môi trường và công lý xã hội. Đức Phanxicô nhấn mạnh rằng khủng hoảng môi trường không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà còn là vấn đề đạo đức. Sự tàn phá thiên nhiên, sự bóc lột tài nguyên, và sự bất bình đẳng kinh tế đều bắt nguồn từ một căn bệnh chung: sự thờ ơ và lòng tham của con người. Ngài kêu gọi một nền “sinh thái toàn diện” (DOCAT, chương 8), nơi con người, thiên nhiên và xã hội được hòa quyện trong một mối quan hệ hài hòa, dựa trên sự tôn trọng và trách nhiệm.

Ngoài Laudato Si’, Đức Phanxicô còn liên tục lên án “chủ nghĩa tiêu dùng cực đoan” trong các bài diễn văn tại các diễn đàn quốc tế như Diễn đàn Kinh tế Thế giới, Liên Hiệp Quốc, và các hội nghị thượng đỉnh toàn cầu. Ngài đã chỉ trích các hệ thống kinh tế đặt lợi nhuận lên trên phẩm giá con người, kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới xây dựng một hệ thống toàn cầu công bằng hơn, nơi không ai bị bỏ lại phía sau. Những lập trường này không chỉ phản ánh tinh thần của DOCAT, mà còn là lời nhắc nhở rằng Giáo huấn Xã hội của Giáo hội không phải là lý thuyết trừu tượng, mà là một lời kêu gọi hành động cụ thể, đòi hỏi sự thay đổi từ mỗi cá nhân, cộng đồng và quốc gia.

Đức Phanxicô cũng không ngần ngại đối mặt với các vấn đề chính trị và xã hội phức tạp. Ngài đã lên tiếng bảo vệ quyền của người di cư, kêu gọi các quốc gia giàu có mở rộng vòng tay với những người chạy trốn khỏi chiến tranh, đói nghèo và đàn áp. Ngài đã chỉ trích các chính sách kinh tế gây ra bất bình đẳng, nhấn mạnh rằng sự giàu có của một số ít không thể được xây dựng trên sự đau khổ của số đông. Ngài cũng đã lên án nạn buôn người, bóc lột lao động và bạo lực gia đình, nhấn mạnh rằng phẩm giá con người phải là trung tâm của mọi chính sách và quyết định.

Hơn nữa, Đức Phanxicô đã đưa ra những sáng kiến cụ thể để thúc đẩy công lý xã hội. Ngài đã thành lập các quỹ từ thiện để hỗ trợ người nghèo, khởi xướng các chương trình giáo dục cho trẻ em ở các khu vực khó khăn, và thúc đẩy các dự án bảo vệ môi trường ở các cộng đồng địa phương. Những sáng kiến này không chỉ mang lại thay đổi thiết thực, mà còn truyền cảm hứng cho hàng triệu người trên thế giới tham gia vào sứ mạng xây dựng một xã hội công bằng và bền vững hơn.

Giới trẻ: Lực lượng thay đổi xã hội

Một trong những điểm nhấn quan trọng trong triều đại của Đức Phanxicô là sự chú trọng đặc biệt đến giới trẻ. Ngài tin rằng giới trẻ không chỉ là tương lai của Giáo hội và xã hội, mà còn là lực lượng thay đổi ngay trong hiện tại. Trong các Đại hội Giới trẻ Thế giới tại Rio de Janeiro (2013), Kraków (2016), và Panama (2019), ngài đã truyền cảm hứng cho hàng triệu người trẻ với lời kêu gọi đầy thách thức: “Hãy làm rối loạn thế giới này bằng Tin Mừng!” Đây không chỉ là một khẩu hiệu, mà là một lời mời gọi giới trẻ bước ra khỏi vùng an toàn, dấn thân vào những “vùng ven” của xã hội, và trở thành nhân tố thay đổi bằng lòng can đảm và tình yêu.

DOCAT nhấn mạnh rằng giới trẻ không phải là “người thừa hành” mà là “chủ thể thay đổi xã hội”. Đức Phanxicô đã chứng minh điều này qua chính cuộc đời mình. Ngài không yêu cầu giới trẻ phải có quyền lực chính trị, tài sản lớn, hay kiến thức uyên thâm để thay đổi thế giới. Thay vào đó, ngài khuyến khích họ bắt đầu từ những điều nhỏ bé: một nụ cười, một hành động tử tế, một lời nói động viên, hay một quyết định đứng lên vì công lý. Với ngài, mỗi người trẻ đều có thể trở thành một nhân chứng của Tin Mừng, bất kể hoàn cảnh hay xuất thân của họ.

Ngài cũng khuyến khích giới trẻ đọc và sống DOCAT như một hướng dẫn thực tiễn để hành động. Với ngài, Giáo huấn Xã hội không nằm trên bục giảng hay trong các thư viện học thuật, mà phải được sống động nơi thực địa – nơi mồ hôi, nước mắt và nụ cười của con người hòa quyện. Ngài đã từng nói: “Các con không cần phải là người hoàn hảo, nhưng các con phải bắt đầu từ chính nơi các con đang đứng.” Lời khuyên này đã trở thành nguồn cảm hứng cho hàng triệu người trẻ trên toàn thế giới, thúc đẩy họ đứng lên và hành động vì một thế giới công bằng, nhân ái và bền vững hơn.

Đức Phanxicô cũng đã tạo ra nhiều cơ hội để giới trẻ tham gia vào sứ mạng của Giáo hội. Ngài đã tổ chức các diễn đàn thanh niên quốc tế, nơi người trẻ được khuyến khích chia sẻ ý kiến và đóng góp vào việc định hình tương lai của Giáo hội và xã hội. Ngài cũng đã kêu gọi các giáo phận và cộng đoàn trên toàn thế giới đầu tư vào việc đào tạo giới trẻ, không chỉ về mặt đức tin mà còn về kỹ năng lãnh đạo, trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường. Những nỗ lực này đã giúp hàng triệu người trẻ nhận ra rằng họ không chỉ là người thụ động tiếp nhận, mà là những tác nhân tích cực trong việc xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn.

Sống DOCAT: Hành trình của một nhân chứng Tin Mừng

Hành trình của Đức Phanxicô là minh chứng sống động rằng Giáo huấn Xã hội của Giáo hội không chỉ là lý thuyết, mà là một cách sống. Ngài đã đưa DOCAT ra khỏi những trang sách để biến nó thành hiện thực trong cuộc sống thường nhật. Từ việc rửa chân cho tù nhân, ăn tối với người vô gia cư, đến việc lên tiếng cho công lý môi trường, ngài đã cho thấy rằng Tin Mừng phải được sống bằng hành động, đặc biệt ở những nơi đau khổ và bất công ngự trị.

Ngài cũng đã chứng minh rằng việc sống DOCAT không đòi hỏi những điều lớn lao. Một hành động nhỏ như lắng nghe người khác, chia sẻ với người nghèo, hay bảo vệ môi trường đều có thể tạo ra sự khác biệt. Với ngài, mỗi người trẻ đều có thể trở thành một nhân chứng của Tin Mừng, bất kể họ ở đâu hay đang làm gì. DOCAT không chỉ là một cuốn sách, mà là một lời mời gọi để hành động, để yêu thương và để thay đổi.

Đức Phanxicô cũng không ngừng nhắc nhở rằng việc sống DOCAT đòi hỏi lòng can đảm và sự kiên trì. Trong một thế giới đầy cám dỗ và thử thách, việc đứng lên vì công lý, bảo vệ người yếu thế, và chăm sóc ngôi nhà chung không phải lúc nào cũng dễ dàng. Tuy nhiên, ngài tin rằng với sự hướng dẫn của Chúa Giêsu và sức mạnh của cộng đoàn, mỗi người đều có thể vượt qua những trở ngại để trở thành ánh sáng cho thế giới.

Lời kêu gọi cho tương lai

Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với những khủng hoảng đa chiều, từ biến đổi khí hậu, bất bình đẳng kinh tế, đến sự suy giảm niềm tin và ý nghĩa trong cuộc sống, Đức Phanxicô là một ngọn đuốc rực cháy, soi sáng con đường cho nhân loại. Ngài không chỉ là một vị Giáo hoàng, mà còn là một người thầy, một người bạn, và một nhân chứng sống động của Tin Mừng. Qua cuộc đời và sứ vụ của mình, ngài đã cho thấy rằng DOCAT không chỉ là một cuốn sách lý thuyết, mà là một bản đồ dẫn đường cho những ai muốn sống một cuộc đời ý nghĩa, tràn đầy tình yêu và trách nhiệm.

Hãy cầm lấy DOCAT, đọc nó, sống nó và để nó dẫn dắt bạn đến với những “vùng ven” của thế giới – như chính Đức Phanxicô đã làm. Trong một thời đại đầy thách thức, ngài là ngọn lửa sống động, nhắc nhở chúng ta rằng Tin Mừng không chỉ là niềm hy vọng, mà còn là sức mạnh để thay đổi thế giới. Với lòng can đảm, tình yêu và sự dấn thân, mỗi người chúng ta – đặc biệt là giới trẻ – đều có thể trở thành một phần của cuộc cách mạng Tin Mừng mà Đức Phanxicô đang dẫn dắt, để xây dựng một thế giới công bằng, bền vững và tràn đầy ánh sáng.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp

ĐỨC PHANXICÔ: THIÊN TÀI TRUYỀN THÔNG CỦA THỜI ĐẠI MỚI

Ngày 27 tháng 3 năm 2020, hình ảnh Đức Phanxicô đứng đơn độc giữa Quảng trường Thánh Phêrô trống vắng, dưới cơn mưa xối xả trong buổi cầu nguyện “Statio Orbis” cho đại dịch Covid-19, đã trở thành một trong những khoảnh khắc biểu tượng của thế kỷ 21. Được ghi lại bởi Vatican Media, hình ảnh ấy không chỉ thể hiện lòng trắc ẩn của một vị giáo hoàng mà còn là đỉnh cao của nghệ thuật truyền thông trực giác. Với phong cách gần gũi, chân thành, và đầy cảm xúc, Đức Phanxicô đã tái định hình cách Vatican truyền tải sứ điệp “urbi et orbi” – đến thành phố và thế giới. Tuy nhiên, sự bộc trực và cách tiếp cận độc đáo của ngài cũng gây ra không ít tranh cãi, đặc biệt trong nội bộ Giáo hội Công giáo. Làm thế nào một vị giáo hoàng từng thừa nhận không quen với đám đông lại trở thành một trong những nhà truyền thông xuất sắc nhất của thời đại? Bài viết này sẽ phân tích hành trình, phong cách, và di sản truyền thông của Đức Phanxicô, người được mệnh danh là “thiên tài dàn dựng” của Vatican.

Hành trình từ Buenos Aires đến Rôma: Sự chuyển mình của một nhà truyền thông

Khi được bầu làm giáo hoàng vào ngày 13 tháng 3 năm 2013, Hồng y Jorge Mario Bergoglio, nay là Đức Phanxicô, không phải là người quen thuộc với ánh đèn sân khấu toàn cầu. Trong lần phỏng vấn đầu tiên với Linh mục Antonio Spadaro trên tạp chí Dòng Tên La Civiltà Cattolica vào năm 2013, ngài chia sẻ một cách chân thành về khó khăn của mình: “Tôi có thể nhìn từng người một cách cá nhân để kết nối với người đang ở trước mặt tôi. Tôi không quen với đám đông.” Lời thú nhận này cho thấy một con người khiêm tốn, chưa sẵn sàng cho vai trò lãnh đạo hơn 1,3 tỷ tín hữu Công giáo trên toàn thế giới. Ở Buenos Aires, ngài được biết đến như một vị tổng giám mục nghiêm nghị, sống giản dị, gần gũi với người nghèo, nhưng không phải là một diễn giả lôi cuốn hay một người thích phô trương.

Tuy nhiên, khi đặt chân đến Rôma, Đức Phanxicô đã trải qua một sự chuyển mình đáng kinh ngạc. Từ một vị tổng giám mục “nghiêm nghị” ở Argentina, ngài trở thành một vị giáo hoàng “vui vẻ”, cởi mở, và đầy sức sống. Sự thay đổi này không chỉ là một điều chỉnh phong thái mà còn là một chiến lược truyền thông có chủ đích, giúp ngài kết nối với công chúng toàn cầu. Ngài sử dụng ngôn ngữ giản dị, hình ảnh sống động, và những câu chuyện đời thường để truyền tải thông điệp. Nếu triều đại của Đức Gioan-Phaolô II được ghi dấu bằng những diễn từ ngắn gọn, súc tích của một nhà thần học uy tín, và Đức Bênêđíctô XVI gây ấn tượng với những bài viết sâu sắc, thì Đức Phanxicô lại chinh phục trái tim bằng sự chân thành và khả năng ứng khẩu đầy cảm xúc.

Phong cách của ngài gợi nhớ đến “giáo hoàng nhân hậu” Gioan XXIII, người nổi tiếng với sự gần gũi và lòng nhân ái. Tuy nhiên, Đức Phanxicô mang đến một màu sắc riêng, đậm chất Nam Mỹ, với những hình ảnh giàu cảm xúc như “những cái vuốt ve” dành cho một thế giới đang đau khổ. Cụm từ này, thường được ngài nhắc đến trong các bài giảng, không chỉ là một cách nói ẩn dụ mà còn là một lời kêu gọi hành động, khuyến khích các tín hữu sống tình yêu thương trong những hoàn cảnh khó khăn nhất. Sự gần gũi này đã biến ngài thành một biểu tượng của hy vọng, không chỉ đối với người Công giáo mà còn đối với những người ngoài Giáo hội.

Truyền thông qua hành động: Ngôn ngữ phổ quát

Nhà nghiên cứu Colombia Ari Waldir Ramos Diaz, trong cuốn sách Hãy sống chân thành: cùng Đức Phanxicô cải thiện các mối quan hệ và truyền thông của chúng ta (Soyez authentiques, avec le pape François pour améliorer nos relations et notre communication, Edizioni Lavoro, 2019), nhấn mạnh rằng Đức Phanxicô truyền thông trước hết bằng “hành động”. Với ngài, hành động là “ngôn ngữ phổ quát”, có sức mạnh vượt qua mọi rào cản văn hóa, ngôn ngữ, và tôn giáo. Từ việc rửa chân cho tù nhân trong các nhà tù Ý, ôm hôn những người mắc bệnh hiểm nghèo, đến việc viếng thăm các khu ổ chuột ở châu Phi, mỗi hành động của ngài đều mang một thông điệp rõ ràng: Giáo hội không chỉ là một định chế tôn giáo mà còn là một cộng đồng của lòng trắc ẩn.

Buổi cầu nguyện “Statio Orbis” ngày 27 tháng 3 năm 2020 là một ví dụ điển hình. Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 khiến cả thế giới chìm trong sợ hãi, Đức Phanxicô đã chọn đứng một mình trước Quảng trường Thánh Phêrô, dưới cơn mưa giông, để cầu nguyện cho nhân loại. Hình ảnh ngài bước đi khó nhọc, với chiếc áo choàng trắng ướt sũng, đã trở thành biểu tượng của sự hy sinh và lòng can đảm. Đức ông Guido Marini, cựu trưởng ban Phụng vụ Giáo hoàng, từng mô tả ngài là “một thiên tài về dàn dựng” trong một cuộc phỏng vấn năm 2021. Khoảnh khắc này không chỉ là một sự kiện phụng vụ mà còn là một tác phẩm truyền thông hoàn hảo, được thiết kế để lay động trái tim hàng triệu người xem qua truyền hình và mạng xã hội.

Ngoài ra, Đức Phanxicô còn sử dụng hành động để truyền tải các thông điệp xã hội. Chẳng hạn, trong chuyến tông du đến đảo Lampedusa năm 2013, ngài đã lên tiếng về số phận của những người di cư, gọi sự thờ ơ của thế giới là “văn hóa vứt bỏ”. Hành động thả vòng hoa xuống biển để tưởng niệm những người di cư thiệt mạng đã khiến cả thế giới chú ý đến vấn đề nhân đạo này. Tương tự, trong chuyến thăm Nhật Bản năm 2019, ngài đã đến Hiroshima và Nagasaki để kêu gọi hòa bình và chấm dứt vũ khí hạt nhân, một thông điệp mạnh mẽ được truyền tải không chỉ qua lời nói mà còn qua sự hiện diện của ngài tại những địa điểm lịch sử.

Sự thinh lặng: Sức mạnh của lắng nghe

Bên cạnh hành động, Đức Phanxicô còn đề cao giá trị của “sự thinh lặng”. Ngài từng nói: “Thế giới đang mắc bệnh ồn ào.” Trong một thời đại bị bội thực thông tin, ngài khuyến khích sự thinh lặng như một cách để lắng nghe và thấu hiểu người khác. Triết lý này được thể hiện rõ trong các hoạt động ngoại giao của ngài. Chẳng hạn, năm 2014, ngài đã đóng vai trò trung gian hòa giải giữa Cuba và Hoa Kỳ, một thành tựu ngoại giao lịch sử được thực hiện trong sự kín đáo và thinh lặng, tránh xa ánh đèn truyền thông. Tương tự, ngài đã thúc đẩy đối thoại ở các khu vực xung đột như Ukraine, Syria, và Nam Sudan, sử dụng sự thinh lặng như một công cụ để xây dựng lòng tin.

Trong nội bộ Giáo hội, sự thinh lặng của ngài được áp dụng qua Thượng Hội đồng về tương lai Giáo hội (2021-2024). Với khái niệm “hiệp hành” – cùng nhau tiến bước – ngài khuyến khích các tín hữu trên toàn thế giới tham gia vào một quá trình lắng nghe và đối thoại. Thay vì áp đặt các quyết định từ trên xuống, ngài muốn Giáo hội trở thành một cộng đồng biết tôn trọng sự đa dạng và học cách sống chung với những khác biệt. Quá trình này không chỉ là một sáng kiến mục vụ mà còn là một chiến lược truyền thông, nhằm xây dựng một Giáo hội cởi mở, gần gũi, và phù hợp với thời đại.

Sự thinh lặng của ngài cũng xuất hiện trong cách ngài phản ứng trước những chỉ trích. Thay vì đáp trả trực tiếp các cáo buộc từ những người bảo thủ trong Giáo hội, ngài thường chọn im lặng, để hành động và thông điệp của mình tự nói lên. Ví dụ, khi bị chỉ trích về việc bổ nhiệm các giám mục có tư tưởng tiến bộ, ngài không công khai biện minh mà tiếp tục thúc đẩy các cải cách của mình, như việc mở rộng vai trò của phụ nữ trong Giáo hội hay tăng cường sự tham gia của giáo dân vào các quyết định quan trọng.

Hiện đại hóa truyền thông Vatican: Tham vọng lớn, thách thức không nhỏ

Là một nhà cải cách, Đức Phanxicô đã tiếp tục và mở rộng công cuộc hiện đại hóa hệ thống truyền thông Vatican mà Đức Bênêđíctô XVI khởi xướng. Nhận thấy vai trò của công nghệ trong việc kết nối thế giới, ngài đã thực hiện một cuộc tái cấu trúc lớn vào năm 2015, thành lập Bộ Truyền thông, một cơ quan tập hợp tất cả các đơn vị truyền thông của Vatican, bao gồm Vatican News, Đài phát thanh Vatican, nhật báo L’Osservatore Romano, Phòng Báo chí Tòa Thánh, và Nhà xuất bản Vatican. Mục tiêu của cải tổ này là tăng cường hiệu quả, giảm chi phí, và tập trung vào việc loan báo Tin Mừng trong thời đại số hóa.

Dưới triều đại của ngài, Vatican đã có những bước tiến đáng kể trong không gian số. Tài khoản Twitter (nay là X) của Đức Phanxicô, với các bài đăng bằng hơn 10 ngôn ngữ, hiện có hơn 45 triệu người theo dõi, trở thành một trong những tài khoản có ảnh hưởng nhất thế giới. Tài khoản Instagram của ngài, với những hình ảnh gần gũi và thông điệp ngắn gọn, thu hút hàng triệu lượt tương tác. Ứng dụng cầu nguyện Click to Pray, được ra mắt dưới sự bảo trợ của ngài, đã trở thành một công cụ phổ biến cho các tín hữu trẻ, giúp họ kết nối với đức tin qua điện thoại thông minh. Ngài cũng không ngần ngại gặp gỡ các lãnh đạo công nghệ hàng đầu, từ Mark Zuckerberg (2016) đến Elon Musk (2022), để thảo luận về vai trò của công nghệ trong việc thúc đẩy các giá trị nhân văn.

Tuy nhiên, quá trình hiện đại hóa này không phải không có thách thức. Đức Phanxicô thường tỏ ra xa cách với chính bộ máy truyền thông do ngài thiết lập. Thay vì sử dụng các kênh chính thức như Phòng Báo chí, ngài lại ưa chuộng các mạng lưới không chính thức, chẳng hạn như các cuộc phỏng vấn bất ngờ với các nhà báo hoặc các phát biểu ứng khẩu trong các chuyến tông du. Điều này tạo ra sự khó khăn cho các nhân viên truyền thông Vatican, đặc biệt là khi ngài công khai phê bình Bộ Truyền thông trong chuyến thăm các văn phòng của Đài Vatican năm 2021. Việc ngài yêu cầu sự chủ động từ các cơ quan truyền thông trong khi chính họ bị hạn chế quyền tự do hành động đã làm dấy lên những căng thẳng nội bộ.

Một điểm đáng chú ý là vai trò của ông Matteo Bruni, giám đốc Phòng Báo chí Tòa Thánh. Khác với các phát ngôn viên của Đức Gioan-Phaolô II và Đức Bênêđíctô XVI, ông Bruni không thực sự đóng vai trò “người phát ngôn” của Đức Phanxicô. Ngài muốn tự mình kiểm soát toàn bộ thông điệp của mình, tránh để lời nói bị các nhóm quyền lực trong Giáo hội thao túng. Cách tiếp cận này giúp ngài giữ được sự chân thành, nhưng cũng khiến hệ thống truyền thông Vatican trở nên khó dự đoán và đôi khi thiếu nhất quán. Ví dụ, khi ngài trả lời phỏng vấn trên một chuyến bay, các nhân viên truyền thông thường phải chạy đua để giải thích hoặc làm rõ những phát ngôn bất ngờ của ngài.

Truyền thông tự do: Sức mạnh và rủi ro

Một trong những nét đặc trưng nhất của Đức Phanxicô là sự tự do trong giao tiếp. Ngài sẵn sàng trả lời phỏng vấn và không né tránh bất kỳ chủ đề nào, từ hôn nhân đồng giới, biến đổi khí hậu, đến các vấn đề chính trị nhạy cảm như nhập cư hay bất bình đẳng kinh tế. Nhà xã hội học Dominique Wolton, người đã thực hiện 12 cuộc đối thoại với ngài trong cuốn sách Chính trị và Xã hội (2018), nhận xét rằng Đức Phanxicô thường không trả lời trực tiếp câu hỏi được đặt ra, mà thay vào đó dẫn dắt cuộc trò chuyện theo hướng ngài muốn. Sự linh hoạt này giúp ngài duy trì sự chủ động, nhưng cũng khiến các nhà báo và công chúng đôi khi bối rối.

Đức Phanxicô đã phục hồi tầm quan trọng của các buổi họp báo trên máy bay, một truyền thống bị Đức Bênêđíctô XVI hạn chế sau những tranh cãi về phát ngôn. Trong hơn 40 chuyến bay trở về từ các chuyến tông du, ngài đã trả lời hàng trăm câu hỏi từ các phóng viên, với phong cách tự nhiên và bộc phát. Nhiều câu nói nổi tiếng của ngài đã ra đời trong những dịp này, chẳng hạn như: “Nếu một người đồng tính chân tình đi tìm Chúa, tôi là ai mà phán đoán họ?” (2013). Câu nói này không chỉ thể hiện sự cởi mở mà còn giúp ngài định hình hình ảnh một vị giáo hoàng sẵn sàng đối thoại với các vấn đề hiện đại, kể cả những chủ đề gây tranh cãi nhất.

Tuy nhiên, sự bộc trực của ngài đôi khi dẫn đến những sơ suất. Năm 2021, ngài đã phát biểu không chính xác về vụ từ chức của Tổng Giám mục Paris Michel Aupetit, gây hiểu lầm trong dư luận. Tương tự, trong cuộc xung đột Nga-Ukraine, ngài từng ám chỉ người Bouriates và Chechnya là thủ phạm của các vụ thảm sát, gây tổn hại đến nỗ lực ngoại giao của Vatican. Những sự cố này cho thấy rằng, dù là một bậc thầy truyền thông, Đức Phanxicô không phải lúc nào cũng kiểm soát được tác động của lời nói của mình. Một số nhà quan sát cho rằng sự bộc phát của ngài là một phần của phong cách “mục vụ”, nhưng cũng là nguồn gốc của những hiểu lầm và chia rẽ.

Thiên tài hay kẻ gây chia rẽ?

Khả năng truyền thông của Đức Phanxicô đã khiến ngài trở thành một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất thế giới. Ông Dominique Wolton từng nhận xét: “Ngài được người vô thần yêu mến nhiều hơn các tín hữu.” Thật vậy, phong cách gần gũi và thông điệp nhân văn của ngài đã thu hút sự ngưỡng mộ từ những người ngoài Giáo hội, từ các nhà hoạt động môi trường, các nhà lãnh đạo chính trị, đến những người vô thần. Thông điệp của ngài về biến đổi khí hậu trong tông huấn Laudato Si’ (2015) đã được các nhà khoa học và nhà hoạt động trên toàn cầu hoan nghênh, trong khi các bài phát biểu về bất bình đẳng kinh tế của ngài đã gây tiếng vang trong các diễn đàn quốc tế như Liên Hợp Quốc.

Tuy nhiên, trong nội bộ Giáo hội, ngài lại đối mặt với nhiều chỉ trích. Một số người bảo thủ cho rằng phong cách “dân túy” của ngài làm mờ đi giáo lý truyền thống, đặc biệt là trong các vấn đề như hôn nhân và luân lý. Những người khác khó chịu với cách tiếp cận “mục vụ” của ngài, cho rằng đó là cái cớ để tránh thực hiện các cải tổ lớn, chẳng hạn như việc cải tổ Giáo triều Rôma hay giải quyết triệt để các vụ bê bối lạm dụng tình dục. Một số phát ngôn của ngài, như câu nói về người đồng tính năm 2013, đã gây tranh cãi gay gắt trong các nhóm bảo thủ, với một số người cáo buộc ngài làm suy yếu các giá trị Công giáo truyền thống.

Dù vậy, Đức Phanxicô không ngừng kêu gọi chống lại “phân cực” trong Giáo hội và xã hội. Ngài khuyến khích các tín hữu đón nhận “những tương phản” như một cách để làm phong phú sự hiệp thông. Tiến trình Thượng Hội đồng về tương lai Giáo hội (2021-2024) là minh chứng cho tầm nhìn này, khi ngài thúc đẩy một Giáo hội biết lắng nghe, đối thoại, và cùng nhau tiến bước dù có những khác biệt. Ngài từng nói trong một bài giảng năm 2022: “Giáo hội không phải là một pháo đài đóng kín, mà là một lều trại mở rộng, nơi mọi người đều được chào đón.” Tầm nhìn này không chỉ định hình triều đại của ngài mà còn đặt nền móng cho tương lai của Giáo hội Công giáo.

Di sản truyền thông của Đức Phanxicô

Hơn một thập kỷ sau khi được bầu làm giáo hoàng, Đức Phanxicô đã để lại một di sản truyền thông độc đáo. Ngài không chỉ là một vị giáo hoàng mà còn là một nhà truyền thông xuất sắc, người đã tái định hình cách Vatican kết nối với thế giới. Bằng hành động, sự thinh lặng, và những lời nói chân thành, ngài đã xây dựng một nhịp cầu giữa Giáo hội và nhân loại, giữa truyền thống và hiện đại. Phong cách của ngài, dù đôi khi gây tranh cãi, đã chứng minh rằng truyền thông không chỉ là việc truyền tải thông tin, mà còn là việc chạm đến trái tim và khơi dậy hy vọng.

Hình ảnh vị giáo hoàng đứng dưới mưa ở Quảng trường Thánh Phêrô năm 2020 sẽ mãi là biểu tượng của một triều đại không chỉ nói về đức tin, mà còn sống đức tin qua từng hành động. Với Đức Phanxicô, truyền thông không chỉ là một công cụ, mà là một sứ mạng – sứ mạng của tình yêu, lòng trắc ẩn, và hy vọng trong một thế giới đầy biến động. Dù được ca ngợi như một thiên tài hay bị chỉ trích như một kẻ gây chia rẽ, không thể phủ nhận rằng Đức Phanxicô đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử Giáo hội và thế giới.

Lm. Anmai, CSsR

NĂM BÀI HỌC SÂU SẮC TỪ ĐỨC PHANXICÔ: HÀNH TRÌNH ĐỊNH HÌNH TƯ DUY VÀ TÂM HỒN

Đức Phanxicô, vị Giáo hoàng của lòng bác ái, đã để lại một di sản tâm linh sâu sắc, không chỉ qua lời nói mà còn qua hành động và tầm nhìn toàn diện của ngài. Với thông điệp cốt lõi “Tất cả đều có liên hệ với nhau,” ngài đã truyền cảm hứng để chúng ta sống một cuộc đời nhất quán, hòa hợp giữa đức tin, lòng tốt, và trách nhiệm đối với thế giới. Nhà báo Blanche Streb từ Aleteia đã đúc kết năm bài học quan trọng từ triều đại của ngài, những bài học không chỉ định hình suy nghĩ mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, thúc đẩy hành động vì một thế giới công bằng và yêu thương hơn. Dưới đây là phiên bản mở rộng, sâu sắc hơn, gấp năm lần bài viết gốc, nhằm tôn vinh di sản của Đức Phanxicô và khám phá sâu hơn những bài học ngài để lại.

1. Khuôn mặt của lòng thương xót: Một lời mời gọi sống động

Ngày 8 tháng 12 năm 2015, Đức Phanxicô mở Cửa Thánh tại Đền thờ Thánh Phêrô, đánh dấu sự khởi đầu của Năm Thánh Lòng Thương Xót. Đây không chỉ là một sự kiện mang tính biểu tượng mà còn là lời kêu gọi mạnh mẽ để Giáo hội và toàn thể nhân loại sống với lòng thương xót như một nguyên tắc cốt lõi. Trong tự sắc Khuôn mặt của Lòng Thương Xót (Misericordiae Vultus), ngài nhấn mạnh rằng lòng thương xót không chỉ là hành động bác ái vật chất – như cho kẻ đói ăn, cho kẻ khát uống – mà còn là những việc bác ái tinh thần, thường ít được chú ý nhưng có sức mạnh biến đổi tâm hồn.

Những việc bác ái tinh thần, theo Đức Phanxicô, bao gồm: lấy lời lành mà khuyên người, mở dậy kẻ mê muội, yên ủi kẻ âu lo, răn bảo kẻ có tội, tha thứ kẻ xúc phạm ta, nhẫn nhịn kẻ làm mất lòng ta, và cầu nguyện cho kẻ sống lẫn kẻ chết. Những hành động này đòi hỏi sự khiêm nhường, kiên nhẫn, và một trái tim rộng mở. Chúng không chỉ là những việc làm đơn lẻ mà là cách sống, cách nhìn nhận thế giới qua lăng kính của lòng trắc ẩn.

Đức Phanxicô đã thay đổi cách chúng ta hiểu về lòng thương xót. Ngài dạy rằng lòng thương xót không phải là một khái niệm trừu tượng, mà là một khuôn mặt cụ thể – khuôn mặt của những người đau khổ, bị lãng quên, và bị gạt ra ngoài lề. Ngài kêu gọi chúng ta không chỉ nhìn thấy mà còn chạm đến những khuôn mặt ấy, qua việc lắng nghe, đồng hành, và hành động. Năm Thánh Lòng Thương Xót đã trở thành một lời nhắc nhở rằng Giáo hội phải là “bệnh viện dã chiến,” nơi mọi vết thương được chữa lành bằng tình yêu và sự tha thứ.

Bài học này mời gọi chúng ta tự vấn: Liệu chúng ta có thực sự sống với lòng thương xót trong mọi khía cạnh của cuộc sống? Liệu chúng ta có sẵn sàng tha thứ, an ủi, và cầu nguyện cho những người xung quanh, ngay cả khi điều đó đòi hỏi chúng ta vượt qua chính mình? Đức Phanxicô đã để lại cho chúng ta một kim chỉ nam: lòng thương xót không chỉ là một lựa chọn, mà là con đường duy nhất để xây dựng một thế giới nhân ái hơn.

2. Đối diện với 15 căn bệnh tâm linh: Một cuộc xét mình toàn diện

Trong bài diễn văn trước Giáo triều Rôma vào năm 2014, Đức Phanxicô đã đưa ra một danh sách “15 căn bệnh tâm linh” mà ngài nhận thấy đang len lỏi trong Giáo hội và trong mỗi con người. Đây không phải là một lời chỉ trích đơn thuần, mà là một lời mời gọi sâu sắc để chúng ta xét mình và thay đổi. Những căn bệnh này bao gồm: ảo tưởng về sự bất tử (nghĩ rằng mình không thể thay thế), chủ nghĩa làm việc quá mức (như Thánh Marta, bận rộn mà quên đi điều cốt lõi), chai đá tâm hồn, tinh thần quan liêu, **bệnh bệnh Alzheimer tâm linh (quên đi nguồn cội đức tin), vinh quang phù phiếm, tinh thần phân liệt hiện sinh, nói xấu và buôn chuyện, tôn sùng lãnh đạo, thờ ơ với người khác, tích lũy của cải, và chủ nghĩa thế tục cùng với thói phô trương.

Danh sách này không chỉ dành cho Giáo triều, mà là một gương soi cho tất cả chúng ta. Đức Phanxicô nhấn mạnh rằng những căn bệnh này không chỉ làm suy yếu cá nhân mà còn phá hủy cộng đồng, làm mất đi tinh thần hiệp thông và sứ mạng của Giáo hội. Ngài kêu gọi chúng ta nhìn nhận những căn bệnh này trong chính mình, không phải để tự trách, mà để bắt đầu một hành trình hoán cải.

Ví dụ, “bệnh Alzheimer tâm linh” nhắc nhở chúng ta về nguy cơ quên đi mối liên hệ với Thiên Chúa, với nguồn cội đức tin của mình. Trong một thế giới đầy xao lãng, chúng ta dễ dàng đánh mất sự kết nối thiêng liêng, để rồi sống một cuộc đời trống rỗng. Tương tự, “nói xấu và buôn chuyện” – một thói quen tưởng chừng vô hại – lại có thể gây ra những vết thương sâu sắc, phá hủy lòng tin và sự hiệp nhất.

Bài học từ danh sách này là một lời mời gọi sống tỉnh thức. Đức Phanxicô khuyến khích chúng ta dành thời gian để xét mình, để nhận ra những “căn bệnh” đang âm thầm chi phối suy nghĩ và hành động của chúng ta. Bằng cách đối diện với chúng, chúng ta có thể tìm lại sự tự do nội tâm và sống đúng với ơn gọi làm con cái Thiên Chúa. Đây là một hành trình đòi hỏi can đảm, nhưng cũng đầy hy vọng, vì như Đức Phanxicô thường nói: “Thiên Chúa không bao giờ mệt mỏi trong việc tha thứ.”

3. Không có đạo đức nếu không có lòng tốt: Thực tế vượt trội hơn ý tưởng

Trong Tông huấn Niềm Vui Tin Mừng (Evangelii Gaudium), Đức Phanxicô đưa ra bốn nguyên tắc để xây dựng một xã hội hòa bình, công bằng, và huynh đệ. Trong số đó, nguyên tắc “thực tế vượt trội hơn ý tưởng” đã để lại dấu ấn sâu sắc. Ngài cảnh báo rằng một ý tưởng, dù cao đẹp đến đâu, nếu không được kiểm chứng bởi thực tế, có nguy cơ trở thành một hệ tư tưởng – một thứ “ngụy biện” làm che mờ chân lý và gây chia rẽ.

Ngài viết: “Sống trong thế giới của những từ ngữ, của hình ảnh, của ngụy biện là điều nguy hiểm.” Thay vào đó, ngài kêu gọi một cuộc đối thoại liên tục giữa ý tưởng và thực tế, để ý tưởng không trở thành thứ tách rời khỏi cuộc sống. Điều này đòi hỏi chúng ta tránh xa những cạm bẫy như chủ nghĩa thuần túy (chỉ nhìn thế giới qua lăng kính lý tưởng), chủ nghĩa toàn trị tương đối, chủ nghĩa duy lý, và đặc biệt, đạo đức không có lòng tốt.

Cụm từ “đạo đức không có lòng tốt” là một lời cảnh tỉnh mạnh mẽ. Một nền đạo đức chỉ dựa trên các quy tắc mà thiếu đi tình yêu và lòng trắc ẩn sẽ trở nên khô khan, thậm chí độc hại. Đức Phanxicô nhắc nhở rằng đạo đức đích thực phải bắt nguồn từ trái tim, từ sự gặp gỡ với con người cụ thể, với những nỗi đau và niềm vui của họ. Ví dụ, việc bảo vệ sự sống không chỉ là một nguyên tắc, mà phải đi đôi với việc chăm sóc người nghèo, người bệnh, và những người bị gạt ra ngoài lề.

Bài học này thách thức chúng ta sống nhất quán giữa lời nói và hành động. Liệu chúng ta có đang để những ý tưởng cứng nhắc chi phối, khiến chúng ta quên đi lòng tốt? Liệu chúng ta có thực sự sống đức tin qua việc phục vụ và yêu thương, hay chỉ dừng lại ở những lời nói đẹp đẽ? Đức Phanxicô mời gọi chúng ta bước ra khỏi vùng an toàn, để Tin Mừng trở thành niềm vui sống động, lan tỏa đến mọi ngóc ngách của thế giới.

4. Mọi thứ đều kết nối: Hệ sinh thái toàn diện và trách nhiệm chung

Một trong những đóng góp lớn nhất của Đức Phanxicô là tầm nhìn về hệ sinh thái toàn diện, được trình bày rõ nét trong Thông điệp Laudato Si’. Với câu nói nổi tiếng “Mọi thứ đều có mối liên hệ với nhau,” ngài nhấn mạnh rằng con người, thiên nhiên, và xã hội không thể tách rời. Sự suy thoái môi trường, bất công xã hội, và khủng hoảng đạo đức đều liên kết chặt chẽ, và giải pháp phải mang tính toàn diện.

Ngài viết: “Khi chúng ta không nhận ra giá trị của người nghèo, của phôi thai, của người khuyết tật…, chúng ta sẽ khó lắng nghe tiếng kêu của thiên nhiên.” Điều này cho thấy rằng việc bảo vệ môi trường không thể tách rời khỏi việc bảo vệ phẩm giá con người. Một xã hội chỉ quan tâm đến thiên nhiên mà bỏ qua người nghèo, hay ngược lại, là một xã hội chưa thực sự hiểu ý nghĩa của sự sống.

Đức Phanxicô kêu gọi một cuộc hoán cải sinh thái, không chỉ dừng ở việc tái chế hay giảm khí thải, mà là một sự thay đổi tận gốc trong cách chúng ta sống, tiêu thụ, và tương tác với nhau. Ngài nhấn mạnh rằng văn hóa “dùng rồi vứt” – từ đồ vật đến con người – là nguyên nhân gốc rễ của nhiều vấn đề. Thay vào đó, ngài đề xuất một lối sống đơn giản, biết ơn, và tôn trọng mọi thụ tạo.

Bài học này nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm chung. Mỗi hành động, dù nhỏ bé, đều có tác động đến thế giới. Việc chọn mua sản phẩm bền vững, tiết kiệm tài nguyên, hay giúp đỡ người cần, đều là cách chúng ta góp phần vào hệ sinh thái toàn diện. Đức Phanxicô khuyến khích chúng ta sống với ý thức rằng chúng ta là những người quản lý, không phải chủ nhân, của ngôi nhà chung.

5. Tầm nhìn toàn cầu về đạo đức sinh học: Phẩm giá con người ở mọi giai đoạn

Trong Tông huấn Gaudete et Exsultate, Đức Phanxicô nhấn mạnh tầm quan trọng của một tầm nhìn toàn cầu về đạo đức sinh học, đặt nền tảng trên phẩm giá bất biến của con người. Ngài khẳng định rằng sự sống phải được bảo vệ ở mọi giai đoạn – từ lúc thụ thai, qua các giai đoạn phát triển, đến khi già yếu, bệnh tật, hay bị gạt ra ngoài lề. “Có một cuộc sống con người khi được thụ thai, khi đang mang thai, khi được sinh ra, một cuộc sống trẻ em, một cuộc sống vị thành niên, một cuộc sống trưởng thành, một cuộc sống già cả kiệt sức – và có cuộc sống vĩnh hằng,” ngài viết.

Tầm nhìn này không chỉ dừng ở việc chống phá thai, mà mở rộng đến việc chăm sóc người nghèo, người tị nạn, nạn nhân của buôn người, và những người bị xã hội lãng quên. Ngài cảnh báo về “văn hóa gạt ra ngoài lề,” nơi những người yếu đuối nhất bị xem là vô giá trị. Đối với Đức Phanxicô, bảo vệ sự sống là một sứ mạng toàn diện, đòi hỏi tình yêu và sự dấn thân cụ thể.

Ngài cũng nhấn mạnh rằng đạo đức sinh học không nên bị thu hẹp vào các vấn đề y khoa hay tranh luận lý thuyết. Thay vào đó, nó phải xuất phát từ niềm tin vào phẩm giá con người, một phẩm giá không phụ thuộc vào sức khỏe, tuổi tác, hay hoàn cảnh. Điều này thách thức chúng ta vượt qua những định kiến và nhìn mỗi người như một thụ tạo quý giá của Thiên Chúa.

Bài học này mời gọi chúng ta sống với sự nhất quán. Liệu chúng ta có thực sự bảo vệ sự sống trong mọi khía cạnh, hay chỉ chọn lọc những vấn đề phù hợp với quan điểm của mình? Đức Phanxicô kêu gọi chúng ta xây dựng một văn hóa sự sống, nơi mọi người đều được yêu thương, tôn trọng, và chăm sóc.

Lời tri ân Đức Phanxicô: Di sản của một trái tim mục tử

Đức Phanxicô đã ra đi vào ngày 21 tháng 4 năm 2025, nhưng di sản của ngài vẫn sống mãi trong tâm hồn những ai được chạm đến bởi lời dạy và tình yêu của ngài. Với trái tim của một mục tử, ngài đã dẫn dắt Giáo hội qua những thử thách, luôn hướng về người nghèo, người đau khổ, và những vùng ngoại vi. Ngài không chỉ là một nhà lãnh đạo, mà còn là một người cha, một người anh em, luôn gần gũi và đồng hành.

Những bài học của ngài – lòng thương xót, sự tỉnh thức trước các căn bệnh tâm linh, đạo đức gắn liền với lòng tốt, tầm nhìn hệ sinh thái toàn diện, và đạo đức sinh học toàn cầu – là kim chỉ nam cho chúng ta trong hành trình đức tin. Chúng không chỉ là những ý tưởng, mà là lời mời gọi sống động, thúc đẩy chúng ta trở thành những môn đệ đích thực của Chúa Giêsu.

Xin cám ơn Đức Phanxicô vì đã cho chúng ta thấy rằng Tin Mừng là niềm vui, rằng lòng thương xót là sức mạnh, và rằng tất cả chúng ta đều được kết nối trong tình yêu của Thiên Chúa. Nguyện xin ngài, từ thiên quốc, tiếp tục cầu bầu cho chúng ta, để chúng ta có thể sống xứng đáng với di sản ngài để lại.

Lm. Anmai, CSsR