THỨ HAI TUẦN IV MÙA VỌNG A
TÊN VÀ CUỘC ĐỜI ĐƯỢC GẮN VÀO TÊN

Ml 3:1-4.23-24; Lc 1: 57-66

Mỗi khi nhắc tới cha mẹ, cho dù chúng ta còn ít hay đã nhiều tuổi, có lẽ trong lòng đều dậy lên những cảm xúc khó tả. Và có lẽ khi lớn lên, thánh Gioan Tẩy Giả khi được kể về ngày lễ cắt bì và đặt tên, ngài cũng đã rất tự hào về cha mẹ của mình.

Trong dòng tộc của Zacaria không có ai tên Gioan cả. Họ hàng của ông biết rõ điều đó và ông cũng biết rõ như thế. Nhưng Zacaria vẫn đặt tên cho con là Gioan, vì ông biết giữ lòng trung tín với Chúa.

Thật vậy, tên Gioan là tên do Thiên Chúa truyền đặt, để nhắc nhở người con đó là do Ngài thương ban, là ân huệ của Thiên Chúa ban cho gia đình ông, trong lúc cả hai ông bà đều đã cao niên mà lại còn son sẻ. Zacaria vẫn có thể đặt tên khác cho con theo ý riêng hay theo tục lệ trong dòng tộc, nhưng ông không làm trái ý Thiên Chúa, bởi vì như thế sẽ là thất tín, là vô ơn đối với Thiên Chúa. Sự trung tín với Lời Chúa của ông được chứng thực bằng việc ông mở miệng nói được sau những tháng ngày bị câm nín; và điều đó đã làm cho mọi người chung quanh bỡ ngỡ và kính sợ Thiên Chúa.

Trong bài Tin Mừng hôm nay, thánh Luca đã họa lại một bức tranh thật sinh động và tràn đầy niềm vui. Bức tranh đó làm nổi bật lên hình ảnh thật đẹp của mẫu gương làm cha làm mẹ trong gia đình. Ông Zacaria và bà Êlisabeth là đôi vợi chồng son sẻ, đau khổ vì quan niệm của xã hội. Cựu Ước cho rằng son sẻ là dấu chỉ bị Thiên Chúa chúc dữ. Nay được Chúa thương ban một người con. Ông bà mừng rỡ biết bao.

Tám ngày sau, làng xóm láng giềng, họ hàng thân thích tới chia vui, làm lễ cắt bì và đặt tên cho cậu bé. Theo truyền thống, mọi người đề nghị lấy tên của cha là Dacaria, đặt tên cho cậu. Thế nhưng, Êlisabeth là người mẹ thánh thiện, luôn sống theo thánh ý Thiên Chúa đã lên tiếng: “Không được, nó sẽ gọi tên là Gioan”; Dacaria cũng thể hiện mình là người cha cương nghị và tuân phục thánh ý, ông viết: “Tên cháu là Gioan” (Lc 1, 60; 63).

Quyết định cuối cùng nằm trong tay ông Zacaria. Ông mới là người có quyền đặt tên cho con trai ông. Vì ông câm và điếc, nên ông cần một cái bảng nhỏ để ghi tên con.“Tên cháu là Gioan” (c. 63). Tên này trùng với tên vợ ông đề nghị.Chính lúc Zacaria vâng lời sứ thần đặt tên cho con ông là Gioan, thì lập tức miệng ông được mở ra và lưỡi ông được tháo cởi (c. 64). Giờ đây ông có thể chúc tụng Thiên Chúa sau hơn chín tháng bị câm.Những người thân thích, xóm giềng đi từ ngỡ ngàng đến kinh sợ. Quả thực có nhiều điều lạ lùng vây quanh sự chào đời của cậu bé. Người ta đồn thổi tin này khắp miền núi Giuđê.

Gioan là một tên bình thường của người Do Thái. Tương tự như những tên Thiên Ân, Thiên Phúc của người Việt, tên Gioan có nghĩa là ‘Thiên Chúa thi ân’ - ‘Gia vê có lòng tốt, từ bi, nhân từ, độ lượng’. Tuy nhiên, sự kiện khác thường trong việc đặt tên cho Gioan là vì trong dòng tộc của hai ông bà không ai có tên như thế, mà theo tục lệ người ta sẽ lấy tên ông nội đặt cho đứa trẻ, nhưng vì Zacaria đã cao niên và người ta cũng kính trọng ông nên người ta muốn lấy tên ông để đặt cho con, và điều gây ngạc nhiên ở đây là cả hai ông bà đều nhất trí “Tên cháu là Gioan”. Tại sao? Bởi vì Gioan chính là tên Chúa đặt cho, mà theo truyền thống Kinh Thánh thì Thiên Chúa đặt tên cho ai thì người ấy thuộc về Thiên Chúa – người được Thiên Chúa chọn. Tên Gioan nói lên con người và sứ mạng của ông; bởi chính bản thân Gioan đã là một quà tặng mà Thiên Chúa ban cách chung cho nhân loại và cách riêng cho ‘đôi bạn già’ Zacaria và Êlisabeth.

Quả thế, Thiên Chúa đã tỏ lòng thương xót với những kẻ có lòng kính sợ người. Người biểu lộ lòng thương xót với Êlisabeth, giải thoát bà khỏi nỗi tủi nhục không con, vì theo quan niệm Do Thái, người phụ nữ không con là người vô phúc, không đẹp lòng Thiên Chúa, thì nay lòng dạ son sẻ của bà đã được Chúa chúc phúc để từ đây bà có thể ‘ngẩng mặt’ trước hàng xóm láng giềng. Và cách đặc biệt, Gioan là người đầu tiên (sau Đức Mẹ) được Chúa thi ân viếng thăm ban ơn cứu độ nên đã “nhảy lên vui sướng trong lòng mẹ” (Lc 1,44).

Gioan có sứ mạng loan báo lòng thương xót Chúa thi ân cho gian trần, là đã ban chính con của người làm vị Cứu thế đến để giải thoát nhân loại khỏi xích xiềng và bóng đêm tội lỗi - Ông là vị tiền hô dọn đường cho Đấng Cứu tinh và rất xứng đáng với lời ngợi khen của Đức Giêsu: “Trong số phàm nhân đã lọt lòng mẹ, không có ai cao trọng hơn ông Gioan” (Lc 7,28).

Thiên Chúa đã đặt Gioan làm gạch nối giữa Cựu ước và Tân ước với sứ vụ đặc biệt đó là Tiền Hô cho Đấng Cứu Thế. Lương tâm ngôn sứ đã thúc đẩy Gioan lên tiếng can ngăn và tố cáo những hành vi sai trái của nhà vua, kêu gọi vua trở về nẻo chính đường ngay. Vì thế Gioan đã bị vua chém đầu từ trong ngục. Đụng chạm đến những hôn quân bạo chúa thì chỉ chuốc lấy họa vào thân. Thế nhưng, lương tâm ngay chính, Gioan đã khẳng khái nói lên những lời cần phải nói cho dù phải trả giá bằng chính mạng sống mình.

Sứ mạng Ngôn sứ thời nào cũng phải trả giá khi dám nói sự thật, khi dám đấu tranh cho công lý và dân chủ. Trước mặt người đời, Gioan là kẻ thất bại. Sứ mạng của ông không hoàn thành, bị những kẻ gian ác ghen ghét hãm hại, cuối cùng chịu chết chém trong tù. Thế nhưng Đức Giêsu đã nói về ông: “Trong các con cái người nữ sinh ra, chưa từng một ai cao trọng hơn Gioan Tẩy giả” (Lc 7,28).

Như Gioan, mỗi trẻ thơ được cha mẹ đặt tên,nhưng tên của em đã được khắc ghi từ lâu trong trái tim Thiên Chúa. Em nào cũng là một quà tặng cho thế giới, em nào cũng là một Gioan. Mỗi em đều có chỗ đứng trong chương trình của Thiên Chúa. Nhiệm vụ của nhà giáo dục là giúp em tìm thấy ơn gọi riêng của mình,và trưởng thành nhờ sống trọn vẹn ơn gọi đó. Xin được chung vui với gia đình Zacaria và mọi gia đình trên địa cầu.

Nguyện xin Thiên Chúa giúp chúng ta sống sao cho đẹp như Gioan để không làm cho gia đình họ hàng thất vọng đồng thời để dọn đường cho Chúa đến với mọi người.

Huệ Minh