Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu. (Mt 16, 21-27)

Khi ấy, Chúa Giêsu bắt đầu tỏ cho các môn đệ thấy: Người sẽ phải đi Giêrusalem, phải chịu nhiều đau khổ bởi các kỳ lão, luật sĩ và thượng tế, sẽ bị giết và ngày thứ ba thì sống lại. Phêrô kéo Người lại mà can gián Người rằng: "Lạy Thầy, không thể thế được! Thầy sẽ chẳng phải như vậy đâu". Nhưng Người quay lại bảo Phêrô rằng: "Hỡi Satan, hãy lui ra đàng sau Thầy, con làm cớ cho Thầy vấp phạm, vì con chẳng hiểu biết những gì thuộc về Thiên Chúa, mà chỉ hiểu biết những sự thuộc về loài người".

Bấy giờ Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: "Nếu ai muốn theo Thầy, thì hãy từ bỏ mình đi, và vác thập giá mình mà theo Thầy. Vì chưng, ai muốn cứu mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai đành mất mạng sống mình vì Thầy, thì sẽ được sự sống. Nếu ai được lợi cả thế gian mà thiệt hại sự sống mình, thì được ích gì? Hoặc người ta sẽ lấy gì mà đổi được sự sống mình? Bởi vì Con Người sẽ đến trong vinh quang của Cha Người, cùng với các thiên thần của Người, và bấy giờ, Người sẽ trả công cho mỗi người tuỳ theo việc họ làm".

Suy niệm

Trong xã hội hiện đại, rất nhiều chuyên gia về tâm lý có những bài học, những lời khuyên, gởi đến cho khách hàng, gởi đến cho người đọc, người nghe, rất hay, rất đúng. Thậm chí có lúc người ta nghĩ rằng, họ đi từ trong suy nghĩ người khác ra hay sao, mà có những nhận định hay quá. Thế nhưng, có một điều nghịch lý nơi chính con người và cuộc đời của họ, đó là họ chưa thể hiểu được chính mình. Hiểu được bản thân không phải là một điều đơn giản, dễ dàng, bởi nơi con người có một khối ý chí và lý trí vô cùng phong phú, có một tâm hồn sâu thẳm và có một trái tim vô biên. Phụng vụ Lời Chúa tuần lễ 22 cho chúng ta thấy phần nào con người thật của mình, hình ảnh đó được thể hiện trên khuôn mặt của thánh Phê-rô. Một cậu học trò cưng, vậy mà được khen đó, rồi lại bị chê bị trách đó. Tại sao đi theo Thầy bấy lâu mà để Thầy mắng xối xả trước mặt anh em vậy ? khó hiểu quá.

Khó hiểu là đúng thôi, bởi có ai dám nói rằng tôi hiểu được chính tôi rồi. Ngay các tiên tri lớn trong thời Cựu ước, không thiếu những tiếng khóc vì không hiểu được mình, không hiểu được ơn gọi của bản thân. Câu chuyện trong bài đọc 1 trích từ sách tiên tri Giêremia là một khuôn mặt điển hình. Dù là một tiên tri lớn, nhưng có những phút giây ông như nổi loạn vì muốn thoát khỏi vòng tay của Thiên Chúa, muốn trốn ra khỏi ơn gọi của cuộc đời, để tâm hồn được thanh thản, cuộc đời bớt khổ đau: “Tôi đã nói rằng: "Tôi sẽ không nhớ đến Người nữa, sẽ không nhân danh Người mà nói nữa, thì lúc đó trong lòng tôi như lửa đốt nóng, âm ỉ trong xương cốt tôi, tôi kiệt sức, không chịu nổi nữa". Đối diện với những phút giây nổi loạn, ông như thấy một bàn tay vô hình nắm lấy trái tim và tâm hồn mình, kéo vào trong vòng tay vô hình nào đó, như vòng tay người mẹ ấm áp, ông không thể cưỡng lại, cũng không thể la lên, nhưng là ngoan ngoãn bước đi dưới sự hướng dẫn và vỗ về của ai đó mà ông coi như là Thiên Chúa.

Với những toan tính đầy tham vọng, thánh Phaolo đã hơn một lần muốn xóa tên Thiên Chúa nơi các tín hữu, ông đã bắt bớ, đánh đập và tìm đủ mọi cách để loại trừ, nhưng khi Thiên Chúa chọn ông làm người thợ trong vườn nho của Ngài giữa các cộng đoàn dân ngoại, thánh nhân không ngần ngại trình bày kinh nghiệm của mình cho anh chị em trong cộng đoàn Roma, như là một bài học và cũng là lời khích lệ tích cực, giúp mọi người cảm nghiệm được sức mạnh của tình yêu: “Anh em thân mến, tôi nài xin anh em vì lượng từ bi Thiên Chúa, hãy hiến thân anh em làm của lễ sống động và thánh thiện, đẹp lòng Thiên Chúa. Ðó là việc phụng thờ hợp lý anh em phải làm. Anh em đừng theo thói đời này, nhưng hãy canh tân lòng trí anh em, để anh em biết đâu là thánh ý Chúa, biết điều gì tốt lành đẹp lòng Chúa và hoàn hảo”. Với một khối óc nhưng nếu suy nghĩ và toan tính theo thế gian, con người không thể hoàn thiện được chính mình, nhưng nếu để cho Thiên Chúa tác động, con người sẽ đi theo quỹ đạo của tình yêu, sẽ biến mình thành khí cụ của hòa bình, sẽ trở thành nhịp cầu cùa tình huynh đệ cộng đoàn. Thiên Chúa đang đợi chờ một sự đáp trả quảng đại từ con người, nếu để cho Thiên Chúa dẫn lối, không bao giờ con người đi ra khỏi quỹ đạo của tình yêu.

Câu chuyện cuộc đời của thánh Phê-rô trong bài tin mừng hôm nay, như khắc họa lại chính con người tín hữu Kito. Khi nghe Thầy hỏi dư luận nghĩ thế nào về Thầy, các anh em thay nhau nói với Thầy về suy nghĩ của mọi người, nhưng khi Thầy hỏi thêm về suy nghĩ của anh em, không ai dám lên tiếng, thánh Phê-rô đã mạnh dạn trả lời. Câu trả lời được Thầy khen ngợi, đưa ông lên tận trời xanh, sau đó, Thầy nói về sứ mạng ngày mai của Thầy, ông lại can ngăn, không để Thầy đi vào chặng đường khổ đau, thay vì khen, Thầy đã mắng xối xả, dìm ông xuống tận địa ngục. Còn đau khổ nào cho bằng khi bị thất sủng với Thầy trước mặt anh em: “Khi ấy, Chúa Giêsu bắt đầu tỏ cho các môn đệ thấy: Người sẽ phải đi Giêrusalem, phải chịu nhiều đau khổ bởi các kỳ lão, luật sĩ và thượng tế, sẽ bị giết và ngày thứ ba thì sống lại. Phêrô kéo Người lại mà can gián Người rằng: "Lạy Thầy, không thể thế được! Thầy sẽ chẳng phải như vậy đâu". Nhưng Người quay lại bảo Phêrô rằng: "Hỡi Satan, hãy lui ra đàng sau Thầy, con làm cớ cho Thầy vấp phạm, vì con chẳng hiểu biết những gì thuộc về Thiên Chúa, mà chỉ hiểu biết những sự thuộc về loài người". Chỉ là một con người, lúc thì được đưa lên tận trời cao, lúc bị đẩy xuống vực thẳm địa ngục. Những cung bậc cảm xúc đó, tồn tại trong mỗi tín hữu, thiên đàng có, địa ngục có, tốt lành thánh thiện có, xấu xa đáng nguyền rủa có. Làm sao hiểu được chính mình, khi cùng hiện diện trong một con người, hai tính cách đối lập nhau như thế.

Sinh ra là một thằng người, ai cũng cần phải học hỏi, khai trí, khai tâm, để từng ngày lớn lên thành con người thực sự. Về mặt thể lý, giới tính, con người dễ nhận biết chính mình thế nào, những sở thích, những hạn chế của bản thân, ai cũng có thể tìm thấy trong con người của mình, thế nhưng, trong đời sống tinh thần, con người thấy mình có nhiều điều chưa thể hiểu nỗi. Với lý trí và ý chí trổi vượt hơn các tạo vật khác, con người có suy nghĩ, có tính toán, có chọn lựa, có từ bỏ, có cảm xúc và luôn hướng thiện. Tuy vậy, có những lúc con người chưa thể kiểm soát được tính rất người của bản thân, dẫn đến có những lời nói, việc làm và thái độ sống không ai hiểu nỗi. Có thể nói tính ưu việt của con người đi kèm với những sự khốn nạn mà con người phải mang theo mỗi ngày, cả hai như cùng song hành, cùng hoạt động trong một con người. Đó là một trong những khía cạnh đặc biệt của con người.

Trong lãnh vực tôn giáo, con người cũng chưa thể xóa hết các dấu vết đặc biệt của chính mình. Có thể nói, trong một con người, luôn tồn tại một thiên thần và một ác quỷ. Cả hai cùng hiện diện, cùng hoạt động như không bao giờ đội trời chung. Sống giữa một xã hội ồn ào, người tín hữu Kito cần có một động thái tích cực cho tâm hồn, đó là cần dừng lại để phản tỉnh chính mình. Những lời nói, những việc làm và những thái độ sống của tôi, chúng phát xuất từ ác quỷ hay từ thiên thần, chúng hướng đến điều thiện lành, hay chúng dẫn đến chỗ xấu xa nhất, tồi tệ nhất của con người. Chính vì tồn tại trong con người một lúc hai trạng trái đối nghịch, nên con người mỗi ngày cần có những phút giây tĩnh lặng, để soi xét lại những gì mình đã suy nghĩ, đã để lại những vết thương lòng nào cho tha nhân, đã làm tổn thương tình huynh đệ cho người khác.

Sống giữa một xã hội mà khái niệm thiệt – giả đang làm cho con người rối trí. Mọi thứ đang trở nên phức tạp và phiền toái rất nhiều với con người, thế thì khái niệm thiệt – giả đó có ảnh hưởng gì tới đời sống tôn giáo, tới niềm tin của tôi dành cho Thiên Chúa không ? hành vi đức tin đến từ trái tim, từ lòng mến và từ sự chân thành của con người. Chắc chắn là có, bởi những lý thuyết của niềm tin, những hình thức bên ngoài rầm rộ tại các nơi thờ tự, đang lôi kéo con người vào một đời sống đạo vụ hình thức, mang màu sắc quảng bá bên ngoài, chứ chưa có sự chân thành trong đời sống chứng nhân và truyền giáo. Vẫn là quyền bính thống trị, vẫn là cơ chế xin – cho, vẫn là ẩn hiện sự ganh tị của các Tông đồ xưa, đó là những tính toán đến từ ác quỷ hay từ thiên thần ? mạnh dạn cởi bỏ chiếc áo quyền lực, trút xuống đất những tấm biển quảng cáo hấp dẫn, để thấy được giá trị thực của tâm tình tôn giáo là gì, để thấy được ý nghĩa của niềm tin và giá trị của đời phục vụ, đó mới là điều Thầy Chí Thánh đợi chờ nơi mỗi người học trò, nơi mỗi người môn đệ đích thực. Chắc phải khởi đầu từ cơ chế vị Cha chung đã mạnh dạn kéo chiếc mặt nạ của nó xuống.

Lạy Chúa, cuộc trò chuyện giữa Chúa với thánh Phê-rô, giúp chúng con nhận ra con người thực của mình, tốt xấu lẫn lộn, nhưng chúng con chưa dám nhìn nhận, xin giúp chúng con chấp nhận một sự thật như thế, để sửa mình, để phản tỉnh cuộc đời, để cải hối tâm tình tôn giáo. Chúa mong các môn đệ nhận ra sự thật trong ơn gọi của mình, là công cụ của tình Chúa, xin giúp chúng con, dù là Giáo sĩ, dù là Tu sĩ, dù là giáo dân, luôn ý thức trong con người của mình, tồn tại những suy nghĩ của ác quỷ và của thiên thần, để chúng con biết cúi đầu, biết nhận lỗi và biết cố gắng chỗi dậy và trở về với người Cha đang đợi chờ. Amen.

Lm. Phêrô Trần Bảo Ninh