ĐỪNG CÓ GIẢ HÌNH

Tin Mừng theo thánh Mátthêu vang lên với lời cảnh tỉnh nghiêm khắc của Chúa Giêsu: “Các kinh sư và người Pharisêu ngồi trên tòa Môsê mà giảng dạy. Vậy những gì họ nói, anh em hãy làm và giữ, nhưng đừng bắt chước hành động của họ, vì họ nói mà không làm” (Mt 23,2-3). Lời này như một lời nhắc nhở mạnh mẽ cho chúng ta trong Mùa Chay: đừng sống giả hình, đừng chỉ lo tô vẽ bề ngoài mà quên đi chiều sâu của lòng mình. Chúa Giêsu mời gọi chúng ta sống thật với chính mình, với Chúa, và với anh em – để lời nói đi đôi với việc làm, để đời sống đức tin của ta là chứng tá sống động của tình yêu và sự khiêm nhường.

Chúa Giêsu đưa ra hình ảnh của các luật sĩ và Pharisêu – những người “nói nhiều làm ít,” “mồm miệng đỡ chân tay.” Họ là những người lo tô vẽ dáng vẻ bề ngoài cho thật đạo đức, mẫu mực: đeo hộp kinh lớn, mặc áo thụng tua dài, ngồi chỗ danh dự trong hội đường (Mt 23,5-6). Nhưng bên trong, lòng họ lại đầy hám danh, phô trương, và tham lam. Chúa phân biệt rõ hai khía cạnh: những gì họ nói là Lời Chúa, nên hãy nghe theo; nhưng những việc họ làm lại mâu thuẫn với lời giảng dạy, nên đừng bắt chước. Họ nói hay nhưng làm dở, dạy người khác giữ luật mà chính họ không thực hành.

Hình ảnh này không chỉ là lời cảnh báo cho các luật sĩ và Pharisêu thời bấy giờ, mà còn là gương phản chiếu cho mỗi chúng ta. Trong đời sống đức tin, ta có bao giờ rơi vào tình trạng giả hình: miệng thì cầu nguyện, nhưng lòng thì đầy oán giận; ngoài mặt thì đạo đức, nhưng trong tâm thì ích kỷ, kiêu ngạo? Mùa Chay là thời gian để ta nhìn vào lòng mình: ta đang sống thật hay chỉ đang đóng vai một Kitô hữu mẫu mực trước mặt người khác?

Các luật sĩ và Pharisêu tượng trưng cho quyền bính trong dân – họ có bổn phận giảng dạy Lời Chúa, và dân chúng có nghĩa vụ tuân theo. Dù họ giả hình, Chúa Giêsu vẫn bảo: “Những gì họ nói, anh em hãy làm và giữ” (Mt 23,3), vì lời họ giảng là Lời Chúa, chứ không phải lời của riêng họ. Tuy nhiên, Ngài cảnh báo: đừng bắt chước hành vi của họ. Họ tự cho mình là tài giỏi, đạo đức, từ đó lên mặt dạy đời, chỉ trích người khác, làm mọi sự để được khen ngợi, nhưng lại không sống những gì họ rao giảng.

Lời dạy này nhắc chúng ta về thái độ đúng đắn: tôn trọng Lời Chúa qua những người có trách nhiệm giảng dạy, nhưng đồng thời tỉnh táo trước những gương xấu. Ngày nay, ta vẫn thấy những người giữ vai trò lãnh đạo – trong gia đình, cộng đoàn, hay xã hội – nói thì hay nhưng làm thì dở, dạy người khác nhưng chính mình lại không thực hành. Chúa mời gọi chúng ta lắng nghe Lời Ngài qua họ, nhưng đừng để những hành vi giả hình ấy lôi kéo ta xa rời đời sống chân thật. Mùa Chay là cơ hội để ta chọn sống thật, không chạy theo vẻ bề ngoài, mà để Lời Chúa thấm sâu và biến đổi lòng ta.

Chúa Giêsu khiển trách: “Họ bó những gánh nặng mà chất lên vai người ta, nhưng chính họ thì lại không buồn động ngón tay vào” (Mt 23,4). Các luật sĩ và Pharisêu ưa nói về luật cách tỉ mỉ, nhưng không sống theo những gì họ dạy. Họ dùng luật như bình phong để che đậy lòng tham lam, ích kỷ, và lợi dụng người khác. Dân chúng phải gánh những luật lệ nặng nề, không phải vì yêu mến, mà vì bị ép buộc. Luật trở thành gánh nặng đè lên vai họ, thay vì là con đường dẫn đến tình yêu và tự do.

Phải chăng giả hình chỉ có ở thời xưa? Không, ngày nay ta vẫn thấy nhan nhản những người “ngoài miệng rêu rao vị nhân vị nghĩa,” nhưng bên trong lại tham lam, ích kỷ, tự tôn. Họ lợi dụng quyền bính, thế lực để bóc lột người khác, thậm chí lường gạt cả Chúa bằng những lời nói hoa mỹ nhưng hành động thì trái ngược. Câu chuyện về Aristogiton – một nhà ái quốc hùng hồn hô hào yêu nước, nhưng khi phải ra trận thì giả vờ què quặt – là minh chứng cho sự giả hình ấy. Ông Photion đã nói đúng: “Aristogiton đã làm một người què lại còn hèn nhát.” Mùa Chay mời gọi chúng ta đừng sống như vậy: đừng chất gánh nặng lên người khác bằng lời nói, mà hãy sống gương mẫu để nâng đỡ anh em.

Có ý kiến cho rằng: nếu phải chọn giữa cứu rỗi một triết nhân kiêu ngạo, khoe khoang kiến thức, và cứu rỗi một trăm người tội lỗi, thì nên chọn điều thứ hai. Vì sao? Vì một tâm hồn kiêu ngạo, đầy cái tôi, không còn chỗ cho Thiên Chúa len vào. Như một chiếc bình đầy nước không thể chứa thêm dầu – tâm hồn đầy tự mãn không thể đón nhận chân lý và sự sống của Chúa. Ngược lại, những người tội lỗi, dù sa ngã, thường dễ nhận ra sự yếu đuối của mình, và khi khiêm tốn sám hối, họ mở lòng cho ơn thánh.

Lời khiển trách của Chúa Giêsu nhắm đến các luật sĩ và Pharisêu cũng là lời cảnh tỉnh cho ta: đừng để kiêu ngạo và giả hình che kín tâm hồn. Họ ham danh vọng, thích được gọi là “thầy,” thích ngồi chỗ cao (Mt 23,6-7), nhưng Chúa dạy: “Ai nâng mình lên sẽ bị hạ xuống, ai hạ mình xuống sẽ được nâng lên” (Mt 23,12). Mùa Chay là thời gian để ta tạo khoảng trống trong tâm hồn: buông bỏ cái tôi, từ bỏ thói phô trương, và sống khiêm nhường để Chúa ngự trị. Chỉ khi ta trống rỗng với chính mình, ta mới có thể chứa đầy ơn thánh của Ngài.

Mọi quyền hành đều bắt nguồn từ Thiên Chúa và phải trở về với Ngài. Những ai làm thầy, làm người lãnh đạo – trong gia đình, cộng đoàn, hay Giáo hội – đều được chia sẻ quyền bính của Chúa Kitô. Vì thế, họ phải nêu gương trước. Nhưng thực tế, ta vẫn thấy những người “nói thuyết thì hay” nhưng tự chuẩn cho mình, dạy người khác mà chính mình không giữ, thậm chí còn tệ hơn. Họ chỉ thấy lỗi người khác để trách mắng, nhưng không thấy chính mình “suy bụng ta ra bụng người,” đầy những bê bối còn nặng hơn những gì họ phê phán.

Chúa Giêsu mời gọi chúng ta sống “ngôn hành như nhất.” Nếu ta muốn người khác giữ luật, ta phải làm gương trước; nếu ta dạy người khác yêu thương, ta phải yêu thương thật sự. Lời nói chỉ có giá trị khi đi đôi với hành động. Mùa Chay là thời gian để ta từ bỏ giả hình: đừng chỉ nói mà không làm, đừng chất gánh nặng lên người khác mà chính mình không động tay. Hãy sống thật với Chúa và anh em, để qua đời sống của ta – khiêm nhường, nhân từ, và chân thành – người khác nhận ra tình yêu của Thiên Chúa. “Ai hạ mình xuống sẽ được nâng lên” – đó là lời hứa của Chúa cho những ai sống thật trong Mùa Chay này.

Lm. Anmai, CSsR

PHỤC VỤ ĐẾN CÙNG

Tin Mừng theo thánh Mátthêu vang lên với lời cảnh tỉnh của Chúa Giêsu: “Các kinh sư và người Pharisêu ngồi trên tòa Môsê mà giảng dạy. Vậy những gì họ nói, anh em hãy làm và giữ, nhưng đừng bắt chước hành động của họ, vì họ nói mà không làm” (Mt 23,2-3). Lời này như một lời mời gọi tha thiết trong Mùa Chay: đừng sống theo kiểu “chỉ tay năm ngón,” dạy người khác mà chính mình không làm, mà hãy sống khiêm nhường, phục vụ đến cùng như Chúa Kitô. Qua đoạn Tin Mừng này, Chúa Giêsu vừa chỉ trích thói giả hình của các kinh sư và Pharisêu, vừa dạy chúng ta bài học về tinh thần phục vụ – con đường dẫn ta đến gần Chúa và anh em.

Dạy người khác luôn dễ hơn chính mình thực hành. Người Việt ta có câu: “Chỉ tay năm ngón,” để chỉ những người thích ra lệnh, sai khiến, mà không hề động tay vào việc. Vào thời Chúa Giêsu, các kinh sư và Pharisêu cũng sống theo cung cách ấy. Họ là những người có vai vế trong đạo: nghiên cứu lề luật, giảng dạy lề luật, bảo vệ lề luật. Bên ngoài, họ trông thật đáng kính – học cao, biết rộng, dáng vẻ nghiêm trang, y phục chỉnh tề, luôn ngồi chỗ quan trọng, đến đâu cũng được ưu tiên. Nhưng Chúa Giêsu nhìn thấu lòng họ: “Họ nói mà không làm” (Mt 23,3). Bên trong, họ cằn cỗi, khô héo, đầy hám danh, kiêu ngạo và tham lam.

Chúa không phủ nhận vai trò của họ – những gì họ dạy là Lời Chúa, nên dân chúng cần tuân giữ. Nhưng Ngài cảnh báo: “Đừng bắt chước hành động của họ.” Họ dạy người ta làm đủ điều, chất lên vai dân chúng những gánh nặng luật lệ, nhưng chính họ lại không hề thực hành. Họ tô vẽ vẻ ngoài đạo đức để che đậy lòng ích kỷ bên trong. Mùa Chay mời gọi chúng ta nhìn lại: ta có đang sống như họ không? Ta có dạy con cái, anh em phải sống tốt, nhưng chính mình lại “nói một đàng, làm một nẻo”? Lời Chúa hôm nay là gương soi để ta sám hối, từ bỏ thói giả hình, và sống thật với chính mình.

Sau khi chỉ trích các kinh sư và Pharisêu, Chúa Giêsu chuyển sang dạy dỗ đám đông và các môn đệ: “Phần anh em, anh em đừng để ai gọi mình là ‘rabbì,’ vì anh em chỉ có một Thầy… Anh em chỉ có một Cha là Cha trên trời” (Mt 23,8-9). Lời này không phủ nhận vai trò của cha mẹ, thầy dạy, hay người lãnh đạo trong đời sống, mà là một lối nói cường điệu để nhấn mạnh: chỉ có Chúa Cha là Đấng sinh thành tối cao, chỉ có Chúa Kitô là Thầy tối thượng. Tất cả chúng ta – dù ở vai trò nào – đều là anh em bình đẳng với nhau trước mặt Chúa.

Quan niệm này gần gũi với tư tưởng Á Đông: “Tứ hải giai huynh đệ” – người trong bốn bể đều là anh em. Đã là anh em, thì không còn tranh giành ghế cao ghế thấp, không còn lên mặt dạy đời, mà phải yêu thương và phục vụ lẫn nhau. Chúa Giêsu nhấn mạnh: “Trong anh em, người làm lớn hơn cả phải là người phục vụ anh em. Ai tôn mình lên sẽ bị hạ xuống, còn ai hạ mình xuống sẽ được nâng lên” (Mt 23,11-12). Phục vụ đến cùng – đó là tinh thần của cộng đoàn Kitô hữu, là con đường Chúa mời gọi chúng ta bước đi trong Mùa Chay này.

Các kinh sư và Pharisêu không chỉ nói mà không làm, họ còn “bó những gánh nặng mà chất lên vai người ta, nhưng chính họ thì lại không buồn động ngón tay vào” (Mt 23,4). Họ dạy luật để dân giữ, nhưng không làm gương, biến luật thành công cụ phục vụ lợi ích riêng, trong khi dân chúng phải gánh những gánh nặng không cần thiết. Thay vì dẫn dân đến tình yêu và tự do, họ khiến dân cảm thấy luật là gánh nặng đè ép, phải giữ vì bị ép buộc chứ không vì lòng yêu mến.

Ngày nay, thói “chỉ tay năm ngón” vẫn còn tồn tại. Có bao nhiêu người rao giảng đạo đức, nhưng lại ích kỷ, tham lam, lợi dụng người khác? Có bao nhiêu lần ta dạy người khác phải sống tốt, nhưng chính ta lại không thực hành? Trong gia đình, ta có ra lệnh cho con cái mà không làm gương? Trong cộng đoàn, ta có đòi hỏi người khác phục vụ mà chính ta không cúi xuống? Mùa Chay là thời gian để ta từ bỏ thói quen này, để lời nói và việc làm của ta hòa hợp, để ta không chất gánh nặng lên anh em, mà trở thành người phục vụ họ với tình yêu chân thành.

Chúa Giêsu dạy: “Ai tôn mình lên sẽ bị hạ xuống, còn ai hạ mình xuống sẽ được nâng lên” (Mt 23,12). Các kinh sư và Pharisêu ham danh vọng, thích được gọi là “thầy,” thích ngồi chỗ cao, nhưng Chúa mời gọi chúng ta sống khiêm nhường và phục vụ. Ngài đã làm gương: rửa chân cho môn đệ, cúi xuống phục vụ đến cùng, thậm chí hy sinh mạng sống mình trên thập giá. Phục vụ đến cùng không phải là hạ mình để được khen, mà là sống thật với ơn gọi làm anh em của nhau, đặt Thiên Chúa làm trung tâm đời sống.

Thói “chỉ tay năm ngón” vẫn còn trong bản tính con người. Xét mình kỹ, ta thấy không ít lần ta thích nói hơn làm, thích sai khiến hơn vâng phục, thích vênh vang hơn khiêm hạ. Ta dễ phê phán người khác, nhưng lại mù quáng trước lỗi mình. Nếu Chúa Giêsu hiện diện hôm nay, có lẽ Ngài cũng sẽ quở trách ta như Ngài đã quở trách các kinh sư và Pharisêu. Mùa Chay là cơ hội để ta thay đổi: từ bỏ kiêu ngạo, học khiêm nhường, và phục vụ anh em như Chúa đã phục vụ chúng ta. Chỉ khi hạ mình xuống, ta mới được Chúa nâng lên trong ân sủng và tình yêu.

Chúa Giêsu không chỉ phê phán – Ngài còn chỉ đường: “Người làm lớn hơn cả phải là người phục vụ anh em” (Mt 23,11). Ngài mời gọi chúng ta sống thật, để lời nói đi đôi với việc làm, để đời sống ta là chứng tá cho tình yêu và lòng thương xót của Chúa. Trong Mùa Chay, ta được mời gọi nhìn lại: ta có đang sống giả hình như các kinh sư và Pharisêu, hay đang bước theo con đường phục vụ của Chúa Kitô? Ta có chỉ tay ra lệnh, hay sẵn sàng cúi xuống phục vụ anh em?

Khi tham dự Thánh Thể, chúng ta đón nhận Chúa Giêsu – Đấng đã phục vụ đến cùng. Nguyện xin Ngài giúp ta thay đổi cách nhìn, cách nghĩ, cách làm, để ta không còn là những người “nói mà không làm,” mà trở thành anh em đích thực của nhau. Hãy sống khiêm nhường, phục vụ đến cùng, để qua ta, người khác nhận ra Chúa Cha trên trời. Mùa Chay là thời gian để ta từ bỏ thói “chỉ tay năm ngón,” và chọn con đường của tình yêu, của sự hạ mình, để được Chúa nâng lên trong vinh quang của Ngài.

Lm. Anmai, CSsR

HÃY SỐNG KHIÊM NHƯỜNG VÀ PHỤC VỤ

Tin Mừng theo thánh Mátthêu vang lên với lời dạy bảo của Chúa Giêsu dành cho dân chúng và các môn đệ: “Các kinh sư và người Pharisêu ngồi trên tòa Môsê mà giảng dạy… Những gì họ nói, anh em hãy làm và giữ, nhưng đừng bắt chước hành động của họ, vì họ nói mà không làm” (Mt 23,2-3). Lời này là một lời cảnh tỉnh mạnh mẽ trong Mùa Chay: đừng sống giả hình, đừng chạy theo danh vọng, mà hãy sống khiêm nhường và phục vụ như Chúa Kitô. Qua đoạn Tin Mừng, Chúa Giêsu vừa chỉ trích thói kiêu ngạo của các kinh sư và Pharisêu, vừa chỉ cho chúng ta con đường sống thật – con đường của sự hạ mình và yêu thương.

Chúa Giêsu mở đầu bằng cách chỉ ra thái độ “nói mà không làm” của các kinh sư và Pharisêu. Họ là những người có vị trí quan trọng trong dân, “ngồi trên tòa Môsê mà giảng dạy” (Mt 23,2), nghĩa là họ có trách nhiệm truyền đạt Lời Chúa. Nhìn bề ngoài, họ thật đáng kính: đeo hộp kinh lớn, mang tua áo dài, dáng vẻ đạo mạo (Mt 23,5). Nhưng Chúa nhìn thấu lòng họ: “Họ làm mọi việc cốt để cho thiên hạ thấy” (Mt 23,5). Họ thích được khen ngợi, ưa ngồi chỗ danh dự trong đám tiệc, chiếm hàng ghế đầu trong hội đường, và được gọi là “thầy” (Mt 23,6-7). Lòng họ không hướng về Chúa, mà hướng về danh vọng và cái tôi của mình.

Điều đáng buồn hơn là họ “bó những gánh nặng mà chất lên vai người ta, nhưng chính họ thì lại không buồn động ngón tay vào” (Mt 23,4). Họ dạy dân giữ luật tỉ mỉ, nhưng không sống những gì họ dạy, biến luật thành gánh nặng đè ép dân chúng, thay vì là con đường dẫn đến tình yêu Chúa. Lời cảnh tỉnh này không chỉ dành cho các kinh sư và Pharisêu thời xưa, mà còn cho chúng ta hôm nay. Ta có bao giờ “nói mà không làm”? Ta có dạy người khác sống tốt, nhưng chính mình lại không thực hành? Mùa Chay là thời gian để ta nhìn vào lòng mình: ta đang sống thật với Chúa, hay chỉ lo tô vẽ bề ngoài để được người khác khen ngợi?

Dù chỉ trích các kinh sư và Pharisêu, Chúa Giêsu vẫn bảo: “Những gì họ nói, anh em hãy làm và giữ” (Mt 23,3). Tại sao? Vì họ giảng dạy Lời Chúa, và Lời ấy vẫn thánh thiện, dù người truyền đạt có bất xứng. Tuy nhiên, Ngài cảnh báo: “Đừng bắt chước hành động của họ.” Vai trò của họ là quan trọng, nhưng hành động của họ lại trái ngược với lời dạy: họ kiêu ngạo, phô trương, và không sống thật với những gì họ rao giảng. Chúa mời gọi chúng ta phân biệt rõ: hãy tôn trọng Lời Chúa qua những người có trách nhiệm giảng dạy, nhưng đừng để những gương xấu ấy lôi kéo ta xa rời đời sống chân thật.

Ngày nay, ta cũng gặp những người “nói một đàng, làm một nẻo” – trong gia đình, cộng đoàn, hay xã hội. Có những người dạy người khác phải yêu thương, nhưng chính họ lại ích kỷ; dạy người khác khiêm nhường, nhưng họ lại kiêu ngạo. Lời Chúa hôm nay nhắc ta tỉnh thức: hãy lắng nghe Lời Ngài, nhưng chọn sống theo gương Chúa Kitô, chứ không theo những thói hư của con người. Mùa Chay là cơ hội để ta từ bỏ thói quen chạy theo danh vọng, và chọn con đường sống thật, khiêm nhường trước mặt Chúa.

Sau khi chỉ trích các kinh sư và Pharisêu, Chúa Giêsu dạy dân chúng và các môn đệ: “Phần anh em, thì đừng để ai gọi mình là ‘thầy,’ vì anh em chỉ có một Thầy… Anh em chỉ có một Cha là Cha trên trời” (Mt 23,8-9). Đây là lời mời gọi sống khiêm nhường và bình đẳng. Ngài không phủ nhận vai trò của cha mẹ, thầy dạy, hay người lãnh đạo, mà nhấn mạnh rằng chỉ có Chúa Cha là Đấng tối cao, chỉ có Chúa Kitô là Thầy duy nhất. Tất cả chúng ta đều là anh em với nhau, không ai được phép lên mặt, kiêu ngạo, hay tìm kiếm danh vọng cho riêng mình.

Các kinh sư và Pharisêu thích được gọi là “thầy,” thích chỗ cao, thích sự tung hô – nhưng Chúa Giêsu chỉ cho ta con đường ngược lại: “Trong anh em, người làm lớn hơn cả, phải làm người phục vụ anh em” (Mt 23,11). Ngài đã sống điều ấy: cúi xuống rửa chân cho môn đệ, phục vụ đến cùng trên thập giá. Khiêm nhường không phải là tự ti, mà là quên mình để yêu thương và phục vụ anh em. Mùa Chay mời gọi ta từ bỏ cái tôi kiêu ngạo, để sống như Chúa: hạ mình xuống, phục vụ anh em, và đặt Chúa làm trung tâm đời sống.

Chúa Giêsu kết thúc bằng một nguyên tắc sống: “Ai tôn mình lên, sẽ bị hạ xuống; còn ai hạ mình xuống, sẽ được tôn lên” (Mt 23,12). Các kinh sư và Pharisêu tôn mình lên bằng cách phô trương, tìm kiếm danh vọng – nhưng trước mặt Chúa, họ bị hạ xuống vì lòng giả hình. Ngược lại, những ai hạ mình xuống – sống thật, khiêm nhường, phục vụ – sẽ được Chúa nâng lên trong ân sủng và vinh quang.

Lời này là bài học cho chúng ta hôm nay. Trong đời sống, ta có bao giờ chạy theo danh vọng, thích được khen ngợi, thích đứng trên người khác? Ta có chất gánh nặng lên anh em bằng lời nói, nhưng chính ta lại không làm gì để nâng đỡ họ? Kiêu ngạo dẫn ta đến chỗ hư mất, còn khiêm nhường mở lối cho ta đến với Chúa. Mùa Chay là thời gian để ta xét mình: ta đang tôn mình lên hay hạ mình xuống? Ta đang sống để được tung hô, hay sống để phục vụ anh em như Chúa đã phục vụ ta?

Tin Mừng hôm nay là lời mời gọi sống thật và phục vụ trong Mùa Chay. Chúa Giêsu không muốn ta sống như các kinh sư và Pharisêu – “nói mà không làm,” lo tô vẽ bề ngoài mà lòng thì trống rỗng. Ngài muốn ta sống khiêm nhường, để “người làm lớn hơn cả, phải làm người phục vụ anh em.” Ngài đã làm gương: từ bỏ vinh quang, hạ mình xuống làm người, và phục vụ đến cùng trên thập giá. Chúng ta cũng được mời gọi bước theo con đường ấy: từ bỏ kiêu ngạo, sống thật với Chúa và anh em, và phục vụ bằng tình yêu chân thành.

Mỗi ngày trong Mùa Chay, ta hãy thực hành tinh thần này: không chỉ dạy người khác bằng lời nói, mà làm gương bằng hành động; không tìm danh vọng, mà cúi xuống phục vụ. Khi tham dự Thánh Thể, ta đón nhận Chúa Giêsu – Đấng đã hạ mình để nâng ta lên. Nguyện xin Ngài giúp ta thay đổi: từ kiêu ngạo sang khiêm nhường, từ “nói mà không làm” sang “nói và làm,” để ta trở thành anh em đích thực của nhau. “Ai hạ mình xuống sẽ được tôn lên” – đó là lời hứa của Chúa cho những ai sống thật và phục vụ trong Mùa Chay này. Hãy sống như Ngài, để qua ta, người khác nhận ra tình yêu và lòng thương xót của Chúa Cha.

Lm. Anmai, CSsR

SỐNG KHIÊM NHƯỜNG ĐỂ GẶP CHÚA

Tin Mừng theo thánh Mátthêu vang lên với lời cảnh tỉnh của Chúa Giêsu: “Những gì họ nói, anh em hãy làm và giữ, nhưng đừng bắt chước hành động của họ, vì họ nói mà không làm” (Mt 23,3). Lời này nhắc nhở chúng ta về sự nguy hiểm của thói giả hình và kiêu ngạo, đồng thời mời gọi chúng ta sống khiêm nhường, chân thật, để hành trình Mùa Chay trở thành cơ hội thiêng liêng cho sự cứu rỗi cá nhân và tập thể. Như thánh Phaolô đã nói: “Vào ngày cứu rỗi, tôi đã giúp đỡ anh em” (2Cr 6,2) – Mùa Chay là thời gian Chúa ban để ta hoán cải, nhận ra yếu đuối của mình, và sống trọn vẹn hơn trong ơn Chúa Thánh Thần.

Ngày nay, hơn bao giờ hết, chúng ta cần làm việc vì sự cứu rỗi của mình và của anh em, với thái độ tôn trọng và mục đích rõ ràng. Mùa Chay là một cơ hội thiêng liêng quý giá mà Chúa Cha ban tặng, để chúng ta nhìn lại đời sống, ý thức những sai lầm, ăn năn tội lỗi, và tiếp thêm sinh lực cho các giá trị cá nhân. Chúng ta không sống chỉ để tồn tại, mà để cuộc sống trở nên chín chắn, trọn vẹn hơn qua hành động của Chúa Thánh Thần. Nhưng để làm được điều đó, ta phải từ bỏ thói giả hình, kiêu ngạo, và sống khiêm nhường như Chúa Giêsu.

Đức Giáo hoàng danh dự Benedict XVI từng nói: “Tôi nhận ra bản chất của mình, một tạo vật mong manh, được tạo ra từ đất và được định sẵn là ở dưới đất, nhưng cũng được tạo ra theo hình ảnh của Thiên Chúa và được định sẵn là ở với Người.” Lời này nhắc ta rằng: ta vừa yếu đuối, vừa cao quý. Yếu đuối vì ta dễ sa ngã vào kiêu ngạo và giả hình; cao quý vì ta mang hình ảnh Chúa và được mời gọi sống với Ngài. Mùa Chay là thời gian để ta sống thật với bản chất ấy: khiêm nhường nhận ra yếu đuối, và tin tưởng phó thác để Chúa Thánh Thần biến đổi ta.

Chúa Giêsu chỉ trích các kinh sư và Pharisêu: “Họ nói mà không làm” (Mt 23,3). Họ là những “hình mẫu” cầu nguyện và hành động chỉ để được nhìn thấy, được tôn kính – đeo hộp kinh lớn, mang tua áo dài, thích chỗ danh dự (Mt 23,5-6). Nhưng thái độ và hành vi của họ không soi sáng con đường đến với Thiên Chúa, mà chỉ nhằm phô trương cái tôi. Họ “bó những gánh nặng mà chất lên vai người ta, nhưng chính họ thì lại không buồn động ngón tay vào” (Mt 23,4). Bên ngoài thì đạo mạo, nhưng bên trong thì trống rỗng, không kích thích sự phát triển thật sự cho mình hay cho người khác.

Xã hội hiện đại cũng đầy những mô hình sai lầm như thế: một cuộc sống chóng mặt, điên rồ, chạy theo danh vọng, tiền tài, và vẻ bề ngoài, làm suy yếu nhận thức của ta về sự siêu việt. Có bao nhiêu người sống để được tung hô, để “được thiên hạ gọi là thầy” (Mt 23,7), mà quên mất giá trị thật của đời sống? Những mô hình này khiến ta lạc lối, xa rời vị Thầy đích thực. Mùa Chay mời gọi ta dừng lại, từ bỏ những “hình mẫu” giả tạo ấy, để quay về với Chúa Giêsu – Đấng dạy ta sống khiêm nhường và phục vụ.

Chúa Giêsu dạy: “Phần anh em, thì đừng để ai gọi mình là ‘thầy,’ vì anh em chỉ có một Thầy; anh em chỉ có một Cha là Cha trên trời; anh em chỉ có một vị chỉ đạo, là Đấng Kitô” (Mt 23,8-10). Lời này không phủ nhận vai trò của cha mẹ, thầy dạy, hay người lãnh đạo, mà nhấn mạnh rằng chỉ có Chúa Cha là nguồn gốc tối cao, chỉ có Chúa Kitô là Thầy đích thực. Tất cả chúng ta đều là anh em bình đẳng với nhau, không ai được phép kiêu ngạo hay tôn mình lên trên người khác.

Các kinh sư và Pharisêu thích được gọi là “thầy,” thích chỗ cao, nhưng Chúa mời gọi ta sống khác: “Trong anh em, người làm lớn hơn cả, phải làm người phục vụ anh em” (Mt 23,11). Ngài làm gương bằng đời sống phục vụ: cúi xuống rửa chân môn đệ, chịu chết trên thập giá vì yêu thương. Trong xã hội đầy tranh giành danh vọng hôm nay, ta dễ bị cuốn vào vòng xoáy tôn mình lên. Nhưng Chúa nhắc ta: chỉ khi sống khiêm nhường, phục vụ anh em, ta mới thực sự là môn đệ của Ngài. Mùa Chay là thời gian để ta củng cố niềm tin ấy, để ta chọn Chúa Kitô làm Thầy duy nhất dẫn đường.

Để sống khiêm nhường và phục vụ như Chúa Giêsu, ta cần những khoảnh khắc “sa mạc” thiêng liêng trong Mùa Chay. “Sa mạc” không chỉ là nơi tĩnh lặng bên ngoài, mà là khoảng trống trong tâm hồn, nơi ta gặp lại chính mình và gặp vị Thầy đích thực. Trong cuộc sống bận rộn, ta thường bị cuốn theo những mô hình sai lầm của xã hội – chạy theo danh vọng, hưởng thụ, hay vẻ bề ngoài. Nhưng trong “sa mạc” Mùa Chay, ta có thể dừng lại, xét mình, và tự hỏi: “Ta đang sống vì điều gì? Ta có giống các kinh sư và Pharisêu không?”

Hãy dành thời gian cầu nguyện, suy niệm Lời Chúa, và tự hỏi: “Chúa Giêsu sẽ nói gì trong hoàn cảnh này? Ngài sẽ cư xử thế nào?” Khi đối diện với người làm ta tổn thương, Ngài sẽ tha thứ. Khi thấy người nghèo khổ, Ngài sẽ cúi xuống nâng đỡ. Khi bị cám dỗ kiêu ngạo, Ngài chọn khiêm nhường. Những khoảnh khắc “sa mạc” này giúp ta khám phá lại giá trị thật của đời sống: không phải là danh vọng, mà là tình yêu; không phải là tôn mình lên, mà là hạ mình xuống để phục vụ. Qua đó, ta gặp được Chúa Giêsu – Mẫu mực và Vị Thầy dẫn ta đến với Chúa Cha.

Chúa Giêsu kết thúc bằng lời hứa: “Ai tôn mình lên, sẽ bị hạ xuống; còn ai hạ mình xuống, sẽ được tôn lên” (Mt 23,12). Các kinh sư và Pharisêu tôn mình lên bằng kiêu ngạo và giả hình, nhưng trước mặt Chúa, họ bị hạ xuống. Ngược lại, những ai hạ mình xuống – sống thật, khiêm nhường, phục vụ – sẽ được Chúa nâng lên trong ân sủng và vinh quang. Đây là con đường cứu rỗi mà Mùa Chay mời gọi ta bước đi: từ bỏ cái tôi, sống vì Chúa và anh em, để đời ta trọn vẹn hơn trong Chúa Thánh Thần.

Mỗi ngày trong Mùa Chay, ta hãy thực hành tinh thần này: không phô trương, không kiêu ngạo, mà khiêm nhường phục vụ anh em. Khi tham dự Thánh Thể, ta đón nhận Chúa Giêsu – Đấng đã hạ mình đến cùng để cứu ta. Nguyện xin Ngài giúp ta sống thật, để lời nói và việc làm hòa hợp, để ta trở thành môn đệ đích thực của Ngài. Hãy tận dụng Mùa Chay để củng cố niềm tin, để qua những khoảnh khắc “sa mạc,” ta gặp được vị Thầy duy nhất – Chúa Kitô – và sống khiêm nhường như Ngài. “Ai hạ mình xuống sẽ được tôn lên” – đó là con đường dẫn ta đến sự cứu rỗi cá nhân và tập thể trong Mùa Chay này.

Lm. Anmai, CSsR

SỐNG MÙA CHAY BẰNG TÂM TÌNH CHÂN THẬT

Tin Mừng theo thánh Mátthêu vang lên với lời cảnh tỉnh của Chúa Giêsu: “Các kinh sư và người Pharisêu nói mà không làm. Họ bó những gánh nặng mà chất lên vai người ta, nhưng chính họ thì lại không buồn động ngón tay vào” (Mt 23,3-4). Lời này không chỉ là lời quở trách dành cho các Pharisêu thời xưa, mà còn là lời mời gọi mỗi chúng ta trong Mùa Chay: đừng sống đạo hình thức, đừng chỉ giữ luật bên ngoài mà thiếu đi tâm tình yêu thương. Mùa Chay là thời gian để ta hoán cải, từ bỏ kiêu ngạo và giả hình, để sống khiêm tốn, phục vụ, và để Lời Chúa thấm sâu vào tâm hồn ta.

Nói đến việc giữ chay, Công giáo chúng ta có vẻ giữ chay ít hơn so với các tôn giáo khác. Nhiều tôn giáo giữ chay cả tháng, thậm chí có người giữ chay suốt đời. Trong khi đó, luật Hội Thánh chỉ buộc ta giữ chay hai ngày: Thứ Tư Lễ Tro và Thứ Sáu Tuần Thánh. Nhưng buồn thay, không ít người trong chúng ta lại so đo, tính toán thiệt hơn, coi việc giữ chay là chuyện nặng nề, mệt nhọc. Có người giữ chay đúng luật, nhưng lòng thì không chút tâm tình – không cầu nguyện, không sám hối, không yêu thương. Sống đạo như vậy chỉ là hình thức, là cái vỏ bên ngoài, còn bên trong thì trống rỗng.

Chúa Giêsu chỉ trích các Pharisêu cũng vì lý do ấy: “Họ làm mọi việc cốt để cho thiên hạ thấy” (Mt 23,5). Họ giữ luật từng chi tiết nhỏ – đeo hộp kinh lớn, mang tua áo dài – nhưng đời sống họ không có chút tình thương nào. Họ trung thành với hình thức, nhưng thiếu đi linh hồn của luật là lòng bác ái và nhân hậu. Ta có giống họ không? Ta tham gia lễ hội, đoàn thể, giữ chay đúng ngày, nhưng lại không quan tâm đến việc sống yêu thương, công bằng với anh em? Mùa Chay mời gọi ta vượt qua hình thức, để sống đạo bằng trái tim chân thật, hướng về Chúa và anh em.

Chúa Giêsu vạch mặt các Pharisêu giả hình: “Họ bó những gánh nặng mà chất lên vai người ta, nhưng chính họ thì lại không buồn động ngón tay vào” (Mt 23,4). Họ thích phô trương, khoe mẽ – “ưa ngồi cỗ nhất trong đám tiệc, chiếm hàng ghế đầu trong hội đường, ưa được người ta chào hỏi ở những nơi công cộng và được thiên hạ gọi là ‘Ráp-bi’” (Mt 23,6-7). Họ giữ luật để được khen ngợi, để nâng mình lên, nhưng lòng họ không chút tình thương, không chút khiêm nhường. Trước mặt Chúa, những điều ấy chỉ là vỏ ngoài rỗng tuếch.

Ngày nay, thói giả hình vẫn còn hiện diện trong đời sống chúng ta. Có bao nhiêu người giữ đạo chỉ để người khác thấy: đi lễ cho đúng giờ, đọc kinh cho to tiếng, nhưng không tha thứ cho người làm mình tổn thương, không giúp đỡ người nghèo khổ bên cạnh? Có bao nhiêu lần ta giữ chay, nhưng lòng thì đầy oán giận, kiêu ngạo? Chúa Giêsu cảnh báo: sống như vậy không dẫn ta đến với Chúa, mà chỉ làm ta xa Ngài hơn. Mùa Chay là thời gian để ta nhận ra sự kiêu ngạo, khoe khoang, hình thức của mình, để sám hối và xin ơn tha thứ từ Thiên Chúa.

Chúa Giêsu dạy: “Phần anh em thì đừng để ai gọi mình là ‘Ráp-bi’, vì anh em chỉ có một Thầy; còn tất cả anh em đều là anh em với nhau” (Mt 23,8). Ngài mời gọi ta sống khiêm nhường, không tìm danh vọng, không phô trương, mà coi nhau như anh em. Các Pharisêu thích được gọi là “Ráp-bi,” thích chỗ cao, nhưng Chúa chỉ cho ta con đường ngược lại: “Trong anh em, người làm lớn hơn cả, phải làm người phục vụ anh em” (Mt 23,11). Ngài đã làm gương: cúi xuống rửa chân môn đệ, phục vụ đến cùng trên thập giá.

Khiêm nhường không phải là tự ti, mà là sống thật với thân phận của mình trước mặt Chúa. Ta giữ chay không phải để khoe mẽ, mà để nhận ra sự yếu đuối của mình và khao khát ơn Chúa. Ta sống đạo không phải để được khen, mà để Lời Chúa thấm vào tâm hồn, biến đổi ta thành người có Chúa. Mùa Chay mời gọi ta từ bỏ cái tôi kiêu ngạo, để mở lòng đón nhận Chúa Giêsu – vị Thầy duy nhất – và sống khiêm tốn như Ngài. Chỉ khi ấy, ta mới có thể loan truyền Chúa cho anh em bằng đời sống chân thật của mình.

Chúng ta đang ở những tuần đầu của Mùa Chay – thời gian đặc biệt để hoán cải. Chúa Giêsu cảnh báo: “Ai tôn mình lên, sẽ bị hạ xuống; còn ai hạ mình xuống, sẽ được tôn lên” (Mt 23,12). Các Pharisêu tôn mình lên bằng thói giả hình, nhưng trước mặt Chúa, họ bị hạ xuống vì lòng họ trống rỗng. Ngược lại, những ai hạ mình – sống thật, sám hối, phục vụ – sẽ được Chúa nâng lên trong ân sủng. Đây là lời mời gọi cho mỗi Kitô hữu: hãy nhìn lại đời sống, nhận ra những gì hình thức, kiêu ngạo, và xin ơn Chúa giúp ta thay đổi.

Sám hối không chỉ là giữ chay hay đọc kinh, mà là thay đổi tâm tình: từ giả hình sang chân thật, từ kiêu ngạo sang khiêm nhường, từ ích kỷ sang phục vụ. Ta có thể bắt đầu bằng những việc nhỏ: tha thứ cho người làm ta đau, giúp đỡ người cần ta, sống đơn sơ thay vì khoe khoang. Khi sống như vậy, ta không chỉ giữ luật, mà còn để Lời Chúa thấm sâu vào lòng, biến ta thành người có Chúa – người sẵn sàng phục vụ anh em như Chúa đã phục vụ ta. Mùa Chay là cơ hội để ta sống lại tinh thần này, để đời ta trở thành chứng tá sống động của tình yêu Chúa.

Tin Mừng hôm nay là bài học cho Mùa Chay: đừng sống đạo hình thức như các Pharisêu, mà hãy sống khiêm tốn và phục vụ như Chúa Giêsu. Ngài dạy ta: chỉ có một Thầy, một Cha, một Đấng lãnh đạo – và tất cả chúng ta là anh em. Vì thế, ta không được tìm danh vọng, không được chất gánh nặng lên người khác, mà phải cúi xuống phục vụ nhau. Ngài đã sống điều ấy: từ bỏ vinh quang, hạ mình làm người, và phục vụ đến tận thập giá. Ta cũng được mời gọi bước theo con đường ấy, để qua đời sống khiêm tốn, ta loan truyền Chúa cho anh em.

Khi ta đón nhận Chúa Giêsu – Đấng đã hạ mình để cứu ta. Nguyện xin Ngài giúp ta sống thật, để việc giữ chay, cầu nguyện, và bác ái không chỉ là hình thức, mà là tâm tình yêu mến Chúa và anh em. Mỗi ngày trong Mùa Chay, ta hãy thực hành khiêm nhường: không khoe khoang, không kiêu ngạo, mà phục vụ trong âm thầm. “Ai hạ mình xuống sẽ được tôn lên” – đó là lời hứa của Chúa cho hành trình hoán cải của ta, để ta không chỉ giữ luật, mà sống đạo bằng cả trái tim, loan truyền Chúa bằng chính đời sống chân thật của mình.

Lm. Anmai, CSsR

SỐNG MÙA CHAY BẰNG THỰC HÀNH KHIÊM NHƯỜNG

Tin Mừng theo thánh Mátthêu vang lên với lời cảnh tỉnh của Chúa Giêsu: “Các kinh sư và người Pharisêu nói mà không làm” (Mt 23,3), và lời dạy bảo: “Phần anh em thì đừng để ai gọi mình là ‘Ráp-bi’, vì anh em chỉ có một Thầy; anh em cũng đừng gọi ai dưới đất này là cha, vì anh em chỉ có một Cha là Cha trên trời” (Mt 23,8-9). Mùa Chay không phải là lý thuyết để ta bàn luận, mà là thời gian để ta thực hành Lời Chúa. Lời Chúa hôm nay mời gọi ta sống khiêm nhường, từ bỏ thói “nói mà không làm,” và bước theo Chúa Giêsu – Con Đường, Sự Thật, và Sự Sống – để đạt đến hạnh phúc muôn đời.

Mùa Chay không phải là lý thuyết. Sống Mùa Chay là thực hành. Như dân thành Sôđôma và Gômôra, nếu họ thực hành Lời Chúa, thì “dù tội có đỏ như son, cũng ra trắng như tuyết; có thẫm tựa vải điều, cũng hóa trắng như bông” (Is 1,18). Nhưng buồn thay, ta thường “nói mà không làm.” Ta dễ dạy người khác cầu nguyện, giữ chay, sống tốt, nhưng chính mình lại không thực hành. Điều này đặc biệt rõ ở những người có trách nhiệm đứng đầu – cha mẹ, linh mục, lãnh đạo cộng đoàn – khi ta chỉ dạy lý thuyết mà không sống điều mình dạy.

Chúa Giêsu chỉ trích các Pharisêu: “Họ bó những gánh nặng mà chất lên vai người ta, nhưng chính họ thì lại không buồn động ngón tay vào” (Mt 23,4). Họ nói hay, nhưng không làm – một khoảng cách lớn giữa lời nói và hành động. Ta có giống họ không? Ta giữ chay Thứ Tư Lễ Tro, Thứ Sáu Tuần Thánh, nhưng có thực sự sám hối, yêu thương anh em, hay chỉ làm cho xong luật? Mùa Chay mời gọi ta vượt qua hình thức, thực hành Lời Chúa bằng cả trái tim, để đời ta được thanh tẩy và trở nên trắng trong như Chúa hứa.

Tại sao ta dễ “nói mà không làm”? Trước hết, vì nói thì dễ, làm thì khó. Dạy người khác giữ luật, sống đạo đức thì đơn giản, nhưng áp dụng cho chính mình lại đòi hỏi nỗ lực và hy sinh. Các Pharisêu rơi vào cám dỗ này: “Họ làm mọi việc cốt để cho thiên hạ thấy” (Mt 23,5), “ưa ngồi chỗ nhất trong đám tiệc, chiếm hàng ghế đầu trong hội đường” (Mt 23,6). Họ tự coi mình là thầy, là cha, là người lãnh đạo, tìm kiếm danh vọng thay vì sống khiêm nhường trước mặt Chúa.

Ta cũng không miễn nhiễm với thói háo danh ấy. Ta dễ méo mó công việc khi chỉ dạy người khác mà không làm gương. Có bao nhiêu lần ta thích được khen vì đọc kinh to, làm việc thiện lớn, nhưng không cúi xuống phục vụ người nghèo khổ bên cạnh? Tệ hơn, ta tự nâng mình lên, muốn được gọi là “thầy,” là “cha,” mà quên rằng chỉ có Thiên Chúa mới là Cha, Thầy, và Lãnh đạo đích thực. Mùa Chay là thời gian để ta nhận ra sự yếu đuối này, từ bỏ kiêu ngạo, và sống thật với ơn gọi của mình.

Chúa Giêsu dạy: “Đừng để ai gọi mình là ‘Ráp-bi’, vì anh em chỉ có một Thầy… đừng gọi ai dưới đất này là cha, vì anh em chỉ có một Cha là Cha trên trời… chỉ có một người lãnh đạo là Đức Kitô” (Mt 23,8-10). Ngài nhắc ta về sự thật căn bản:

Cha là người ban sự sống. Ta không thể ban sự sống – chỉ Thiên Chúa mới làm được điều đó. Khôn ngoan là khiêm nhường tìm đến Thiên Chúa, Đấng ban sự sống cho ta mỗi ngày.

Thầy là người nắm giữ chân lý. Ta không có chân lý – chỉ Chúa Giêsu mới là “Sự Thật” (Ga 14,6). Khôn ngoan là lắng nghe Lời Ngài, để được dẫn dắt bởi chân lý vĩnh cửu.

Lãnh đạo là người dẫn đường. Ta không biết đường, chỉ dò dẫm từng bước. Chúa Giêsu là “Con Đường” (Ga 14,6), dẫn ta đến Chúa Cha. Khôn ngoan là ngoan ngoãn đi theo hướng dẫn của Ngài.

Các Pharisêu tự coi mình là cha, thầy, lãnh đạo, nhưng Chúa Giêsu dạy ta sống khác: khiêm nhường nhận ra chỉ có một Cha, một Thầy, một Lãnh đạo duy nhất. Mùa Chay là thời gian để ta từ bỏ cái tôi, đặt Chúa làm trung tâm, và sống lệ thuộc vào Ngài thay vì tự nâng mình lên.

Mùa Chay mời gọi ta đi theo Chúa Giêsu, Đấng đã tuyên bố: “Thầy là Con Đường, Sự Thật và Sự Sống” (Ga 14,6). Đi theo Ngài là đi trên con đường khổ nạn – con đường của hy sinh, phục vụ, và vâng phục thánh ý Chúa Cha. Các Pharisêu tìm danh vọng, nhưng Chúa Giêsu chọn hạ mình: “Trong anh em, người lớn hơn cả, phải là người phục vụ anh em” (Mt 23,11). Ngài rửa chân cho môn đệ, chịu chết trên thập giá, luôn vâng phục và thi hành ý Cha. Đó là con đường hiếu thảo – tin nhận Thiên Chúa là Cha, là Thầy, là Người Hướng Đạo.

Đi theo Chúa không phải là con đường dễ dàng, nhưng là con đường chắc chắn dẫn đến Sự Thật và Sự Sống muôn đời. Mùa Chay là thời gian để ta bước đi trên con đường ấy: thực hành Lời Chúa bằng cách khiêm nhường phục vụ, vâng lời Chúa Cha, và sống yêu thương với anh em. Ta không chỉ nói về sám hối, mà thực sự sám hối; không chỉ dạy người khác bác ái, mà chính ta sống bác ái. Chỉ khi thực hành, ta mới trở thành môn đệ đích thực của Chúa Giêsu.

Chúa Giêsu kết thúc bằng lời hứa: “Ai tôn mình lên sẽ bị hạ xuống; còn ai hạ mình xuống sẽ được tôn lên” (Mt 23,12). Các Pharisêu tôn mình lên bằng thói “nói mà không làm,” nhưng Chúa mời gọi ta hạ mình xuống – sống hiếu thảo với Chúa Cha, lắng nghe Lời Ngài, và đi theo con đường của Chúa Giêsu. Khi sống như vậy, ta nhận được Sự Sống từ Cha, biết Sự Thật từ Thầy, và đạt đến hạnh phúc muôn đời qua Đấng Lãnh đạo duy nhất.

Mỗi ngày trong Mùa Chay, ta hãy thực hành tinh thần này: không chỉ nói mà làm, không tự coi mình là thầy mà khiêm nhường làm học trò của Chúa Giêsu. Khi tham dự Thánh Thể, ta đón nhận Ngài – Con Đường, Sự Thật, Sự Sống – để Ngài dẫn ta đến Chúa Cha. Nguyện xin Ngài giúp ta sống hiếu thảo, để qua việc thực hành Lời Chúa, ta được thanh tẩy và đạt đến hạnh phúc vĩnh cửu.

Lm. Anmai, CSsR

SOI GƯƠNG ĐỂ SỐNG KHIÊM NHƯỜNG

Tin Mừng theo thánh Mátthêu vang lên với lời cảnh tỉnh của Chúa Giêsu: “Những gì họ nói thì anh em hãy làm, hãy giữ; nhưng đừng theo hành động của họ mà làm, vì họ nói mà không làm” (Mt 23,3). Bài Tin Mừng này không được đọc để ta chỉ trích thói hư của các Pharisêu, mà là tấm gương để ta soi chiếu chính mình. Mùa Chay là thời gian hoán cải, và qua lời Chúa hôm nay, ta được mời gọi nhận ra những mâu thuẫn trong lòng, từ bỏ thói đạo đức giả, và sống khiêm nhường như thành viên của cộng đoàn huynh đệ, lệ thuộc vào một Thầy duy nhất là Chúa Giêsu Kitô.

Bài Tin Mừng không phải để ta nghiền ngẫm thói hư của người khác, mà để ta nhìn vào chính mình. Chúa Giêsu mô tả các Pharisêu: “Họ nói mà không làm” (Mt 23,3), “bó những gánh nặng mà chất lên vai người ta, nhưng chính họ thì lại không buồn động ngón tay vào” (Mt 23,4). Đạo đức giả là sự thiếu thống nhất trong lòng người: nói rất hay, giảng rất đúng, nhưng không sống điều mình nói. Có một khoảng cách xa giữa ngôn và hành – dạy người khác giữ luật lệ chi li, nhưng chính mình không muốn chia sẻ gánh nặng ấy.

Chẳng có thói đạo đức giả nào của họ mà ta được miễn nhiễm. Ta có bao giờ “nói mà không làm”? Ta khuyên người khác cầu nguyện, nhưng chính ta lại lười biếng; ta dạy người khác tha thứ, nhưng lòng ta đầy oán giận? Trong Mùa Chay, ta giữ chay, kiêng thịt, nhưng có thực sự sám hối hay chỉ làm cho xong luật? Khoảng cách giữa lời nói và hành động là tấm gương để ta soi mình. Mùa Chay mời gọi ta nhận ra sự mâu thuẫn ấy, để sám hối và sống thống nhất giữa lòng mình với đời sống bên ngoài, giữa điều ta nói và điều ta làm.

Chúa Giêsu chỉ rõ: “Họ làm mọi việc cốt để cho thiên hạ thấy” (Mt 23,5). Họ đeo hộp kinh to, mang tua áo dài – những cử chỉ đáng lẽ bày tỏ tình yêu với Lời Chúa – nhưng lại trở thành công cụ để quy về mình, để người ta thấy sự đạo hạnh của họ và khen ngợi họ. Họ “ưa ngồi chỗ nhất trong đám tiệc, chiếm hàng ghế đầu trong hội đường, thích được chào là ‘Ráp-bi’” (Mt 23,6-7). Người đạo đức giả không thực sự tìm Chúa – họ dùng Chúa như phương tiện để đánh bóng mình trước mặt người đời.

Ngày nay, ta cũng dễ rơi vào thói háo danh ấy. Ta tham gia đoàn thể, làm việc thiện, đọc kinh to – nhưng có phải để Chúa được vinh danh, hay để mình được chú ý? Ta thích được khen vì giữ đạo tốt, nhưng lòng ta có hướng về Chúa không? Háo danh là điều khó dứt bỏ, vì nó bắt nguồn từ cái tôi kiêu ngạo. Mùa Chay là thời gian để ta từ bỏ thói quy mọi sự về mình, để mọi việc ta làm – cầu nguyện, giữ chay, bác ái – đều quy hướng về Chúa, chứ không phải tìm tiếng khen từ người đời.

Chúa Giêsu dạy: “Tất cả anh em đều là anh em với nhau” (Mt 23,8), và “Đừng để ai gọi mình là ‘Ráp-bi’, vì anh em chỉ có một Thầy… đừng gọi ai là cha, vì anh em chỉ có một Cha là Cha trên trời” (Mt 23,8-9). Trong cộng đoàn Kitô hữu của thánh Mátthêu, có những vị thầy, những bậc cha đáng kính, nhưng Chúa khẳng định: mọi thành viên đều bình đẳng, cùng lệ thuộc vào một Thầy duy nhất là Chúa Giêsu, một Cha duy nhất là Thiên Chúa. Các Kitô hữu gọi nhau là anh, là chị, là em, và đối xử với nhau như con một Cha, học trò một Thầy.

Lời này đánh động ta hôm nay. Ta gọi nhau là anh em, nhưng có thực sự sống tinh thần huynh đệ? Ta có chất gánh nặng lên người khác bằng lời nói, hay sẵn sàng chia sẻ gánh nặng với họ? Ta có thích được kính trọng, được gọi bằng danh hiệu cao sang, hay khiêm nhường coi mình là anh em với mọi người? Mùa Chay mời gọi ta sống thật với ơn gọi này: không tìm danh vọng, không đứng trên người khác, mà sống như anh em, cùng hướng về Chúa Giêsu – vị Thầy duy nhất dẫn dắt cộng đoàn chúng ta.

Chúa Giêsu nhấn mạnh: “Đừng để ai gọi mình là ‘thầy’, đừng gọi ai là ‘cha’…” (Mt 23,8-9). Đây không phải là phủ nhận vai trò của các bậc thầy dạy, cha mẹ thiêng liêng, hay lãnh đạo trong Giáo hội, mà là lời cảnh giác cho Giáo hội mọi thời. Càng lớn mạnh, Giáo hội càng cần cơ cấu tổ chức với nhiều chức vụ lãnh đạo. Nhưng làm sao để tinh thần phục vụ khiêm hạ của Chúa Kitô thấm vào mọi cơ cấu? Làm sao để các vị thầy không che khuất Chúa Giêsu – vị Thầy duy nhất? Làm sao để các người cha thiêng liêng múc được tình phụ tử dịu hiền từ Cha trên trời?

Câu hỏi này không chỉ dành cho các linh mục, tu sĩ, mà cho mỗi chúng ta – những người lãnh trách nhiệm trong gia đình, cộng đoàn. Ta có sống khiêm nhường như Chúa Kitô, hay tự nâng mình lên, che khuất Ngài? Ta có làm cha, làm thầy bằng tình yêu dịu hiền của Chúa Cha, hay chỉ tìm danh vọng cho mình? Mùa Chay là thời gian để ta xét mình, để tinh thần phục vụ của Chúa thấm vào đời sống, để ta không phải là “Pharisêu mới,” mà là môn đệ khiêm nhường của Ngài.

Chúa Giêsu kết thúc bằng lời hứa: “Ai tôn mình lên sẽ bị hạ xuống; còn ai hạ mình xuống sẽ được tôn lên” (Mt 23,12). Các Pharisêu tôn mình lên bằng thói đạo đức giả, nhưng trước mặt Chúa, họ bị hạ xuống. Ngược lại, những ai hạ mình – sống thật, khiêm nhường, phục vụ – sẽ được Chúa nâng lên trong ân sủng. Mùa Chay là thời gian để ta soi gương qua các Pharisêu, nhận ra thói giả hình của mình, và chọn con đường hạ mình như Chúa Kitô: “Trong anh em, người lớn hơn cả, phải là người phục vụ anh em” (Mt 23,11).

Mỗi ngày trong Mùa Chay, ta hãy thực hành tinh thần này: không chỉ nói mà làm, không tìm tiếng khen mà phục vụ trong âm thầm. Khi tham dự Thánh Thể, ta đón nhận Chúa Giêsu – Đấng đã hạ mình để cứu ta. Nguyện xin Ngài giúp ta sống khiêm nhường, để ta không che khuất Ngài, mà để Ngài tỏa sáng qua đời sống của ta. Hãy đối xử với nhau như anh em, lệ thuộc vào một Thầy, một Cha, để cộng đoàn ta trở thành dấu chỉ của tình yêu và sự phục vụ trong thế giới hôm nay.

Lm. Anmai, CSsR

PHỤC VỤ ĐỂ TRỞ NÊN CAO TRỌNG

Tin Mừng theo thánh Mátthêu vang lên với lời dạy đầy ý nghĩa của Chúa Giêsu: “Trong anh em, người làm lớn hơn cả, phải làm người phục vụ anh em” (Mt 23,11). Lời này không chỉ là lời cảnh tỉnh trước thói háo danh của các kinh sư và Pharisêu, mà còn là chìa khóa để mỗi Kitô hữu khám phá sự cao trọng thật sự trong đời sống đức tin. Mùa Chay là thời gian để ta suy ngẫm về khát vọng bẩm sinh của con người – khát vọng được trọng vọng – và học cách đạt đến nó qua con đường khiêm nhường, phục vụ, như Chúa đã chỉ dạy.

Là người, ai cũng ham muốn có được danh thơm tiếng tốt, muốn mình được trọng vọng, trở nên cao siêu, tài cán, chứ không phải là kẻ tầm thường chẳng ai biết đến. Ngay cả những người sắp lìa đời, khát vọng này vẫn bám chặt trong lòng họ. Nhưng nếu chỉ chạy theo danh vọng theo cách của thế gian, khát vọng ấy sẽ không bao giờ được thỏa mãn, thậm chí trở thành nguyên nhân của nỗi đau khôn nguôi. Các kinh sư và Pharisêu trong Tin Mừng hôm nay là minh chứng: “Họ ưa ngồi chỗ nhất trong đám tiệc, chiếm hàng ghế đầu trong hội đường, thích được chào là ‘Ráp-bi’” (Mt 23,6-7). Họ tìm danh vọng, nhưng lòng họ trống rỗng trước mặt Chúa.

Tin Mừng cho ta thấy khát vọng cao trọng không phải là điều xấu – Chúa đã đặt nó trong lòng mỗi người như một động lực để vươn lên. Nhưng cách ta đạt đến nó mới là điều quan trọng. Các Pharisêu tìm danh vọng bằng cách “làm mọi việc cốt để cho thiên hạ thấy” (Mt 23,5), còn Chúa Giêsu chỉ cho ta con đường khác: “Ai tôn mình lên sẽ bị hạ xuống; còn ai hạ mình xuống sẽ được tôn lên” (Mt 23,12). Mùa Chay mời gọi ta suy ngẫm: ta đang tìm kiếm sự cao trọng bằng cách nào? Bằng kiêu ngạo hay bằng khiêm nhường?

Chúa Giêsu dạy: “Trong anh em, người làm lớn hơn cả, phải làm người phục vụ anh em” (Mt 23,11). Đây là chìa khóa dẫn đến sự cao trọng thật sự mà Ngài ban cho mỗi Kitô hữu. Phục vụ có nghĩa là đặt người khác lên trên chính mình, nâng cao nhu cầu của họ hơn là khiến họ chú ý đến nhu cầu của ta. Điều này thật khó thực hiện! Bởi trong cuộc sống, ai cũng dễ nghĩ đến bản thân trước tiên – ta muốn được phục vụ hơn là phục vụ, muốn được chú ý hơn là chú ý đến người khác.

Nhưng Chúa Giêsu không chỉ dạy bằng lời – Ngài làm gương bằng đời sống: cúi xuống rửa chân cho môn đệ, chịu chết trên thập giá để cứu độ nhân loại. Ngài cho thấy sự cao trọng thật sự không nằm ở chỗ ngồi cao hay danh hiệu lớn, mà ở tình yêu phục vụ. Mùa Chay là thời gian để ta học theo Ngài: thay vì “chất gánh nặng lên vai người ta” (Mt 23,4) như các Pharisêu, ta hãy chia sẻ gánh nặng với anh em; thay vì tìm tiếng khen, ta hãy âm thầm nâng đỡ người khác. Đó là con đường dẫn ta đến sự cao trọng mà Chúa hứa ban.

Khi ta chọn đặt người khác lên hàng đầu, ta không đánh mất chính mình. Ngược lại, chính trong hành động quên mình và nhìn thấy người khác trước tiên, ta khám phá ra mình là ai và trở thành con người mà Thiên Chúa tạo ra để trở thành. Các Pharisêu “đeo hộp kinh thật to, mang tua áo thật dài” (Mt 23,5) để khoe mẽ, nhưng họ không tìm thấy ý nghĩa thật của đời mình, vì họ chỉ quy về mình. Còn khi ta phục vụ, ta trở thành hiện thân của tình yêu thương – điều mà Chúa mong muốn nơi mỗi người.

Phục vụ không làm ta nhỏ bé đi, mà làm ta lớn lên trong mắt Chúa. Khi ta chú trọng đến mối quan tâm của người khác, chú ý đến nhu cầu của họ, lắng nghe họ, và chia sẻ lòng trắc ẩn, ta phản ánh tình yêu của Chúa Giêsu. Và “hễ người biết yêu thương người khác, thì họ sẽ là người được Chúa thương yêu và được Ngài nâng lên.” Mùa Chay mời gọi ta thực hành điều này: không chỉ cầu nguyện cho mình, mà cầu nguyện cho anh em; không chỉ giữ chay cho mình, mà chia sẻ với người nghèo khổ. Qua đó, ta khám phá ý nghĩa sâu xa của đời sống Kitô hữu.

Chúa Giêsu dạy: “Phần anh em thì đừng để ai gọi mình là ‘Ráp-bi’, vì anh em chỉ có một Thầy; còn tất cả anh em đều là anh em với nhau” (Mt 23,8). Ngài mời gọi ta sống khiêm nhường, không tìm danh vọng, không tự nâng mình lên trên người khác. Các Pharisêu thích được gọi là “Ráp-bi,” thích chỗ cao, nhưng Chúa chỉ cho ta con đường ngược lại: hạ mình xuống để phục vụ. Ngài đã sống điều ấy: từ bỏ vinh quang trời cao, xuống thế làm người, và phục vụ đến cùng.

Khiêm nhường là nền tảng của phục vụ. Ta không thể đặt người khác lên trên nếu lòng ta đầy kiêu ngạo. Mùa Chay là thời gian để ta hạ mình: chú ý đến nhu cầu của người khác hơn nhu cầu của mình, lắng nghe họ thay vì chỉ nói về mình, sẵn sàng chia sẻ lòng trắc ẩn ở mức tối đa. Khi ta sống như vậy, khát vọng cao trọng trong lòng không chỉ được thỏa mãn, mà còn được hoàn tất theo cách của Chúa – cách của tình yêu và sự nâng đỡ lẫn nhau trong cộng đoàn Kitô hữu.

Tin Mừng hôm nay là bài học quý giá cho Mùa Chay: sự cao trọng thật sự không đến từ danh vọng bề ngoài, mà từ tinh thần phục vụ khiêm nhường. Chúa Giêsu hứa: “Ai hạ mình xuống sẽ được tôn lên” (Mt 23,12). Các Pharisêu tôn mình lên bằng thói háo danh, nhưng trước mặt Chúa, họ bị hạ xuống. Ngược lại, khi ta hạ mình để phục vụ anh em, ta được Chúa nâng lên trong ân sủng và tình yêu. Đây là con đường mà mỗi Kitô hữu được mời gọi bước đi, đặc biệt trong Mùa Chay – con đường dẫn ta vượt qua khát vọng tầm thường của thế gian để đạt đến sự cao trọng vĩnh cửu.

Mỗi ngày trong Mùa Chay, ta hãy thực hành lời Chúa: phục vụ anh em bằng cách chú ý đến họ, lắng nghe họ, và chia sẻ với họ. Khi tham dự Thánh Thể, ta đón nhận Chúa Giêsu – Đấng đã hạ mình để nâng ta lên. Nguyện xin Ngài giúp ta sống khiêm nhường, để qua việc đặt người khác lên trên, ta không chỉ làm điều tốt cho họ, mà còn khám phá chính mình và trở thành người mà Chúa muốn ta trở thành. Khi đó, khát vọng sâu thẳm trong lòng ta sẽ được thỏa mãn – không phải bằng tiếng khen của người đời, mà bằng tình yêu của Thiên Chúa.

Lm. Anmai, CSsR

SỐNG CHÂN THẬT TRONG MÙA CHAY

Tin Mừng theo thánh Mátthêu vang lên với hình ảnh Chúa Giêsu lột “bộ mặt nạ” của các kinh sư và Pharisêu: “Họ nói mà không làm… Họ làm mọi việc cốt để cho thiên hạ thấy” (Mt 23,3-5). Lời Chúa không chỉ là lời cảnh tỉnh về thói giả dối của họ, mà còn là lời mời gọi mỗi chúng ta trong Mùa Chay: sống chân thật, khiêm nhường, và từ bỏ thói tự cao, khoa trương. Qua đó, ta được nhắc nhở để giữ tâm hồn ngay lành, hướng về Chúa – Đấng duy nhất đáng tôn thờ và phụng sự.

Thánh sử Mátthêu thuật lại cách Chúa Giêsu vạch trần lối sống giả dối của các kinh sư và Pharisêu. Họ “bó những gánh nặng mà chất lên vai người ta, nhưng chính họ lại không buồn động ngón tay vào” (Mt 23,4). Họ cổ vũ điều hay việc tốt, nhưng không thi hành; họ nói một đàng, làm một nẻo. Bên ngoài, họ trông thật tốt đẹp – “đeo những hộp kinh thật to, mang những tua áo thật dài” (Mt 23,5) – nhưng bên trong, lòng họ đầy hiểm độc và tham lam. Họ thích được đề cao, được chào hỏi bằng những danh hiệu như “Ráp-bi,” thích ngồi chỗ danh dự (Mt 23,6-7), chỉ để thỏa mãn cái tôi của mình.

Chúa Giêsu biết rõ lòng dạ họ, nên Ngài cảnh báo dân chúng và các môn đệ: “Những gì họ nói thì anh em hãy làm, hãy giữ; nhưng đừng theo hành động của họ mà làm” (Mt 23,3). Những con người “hai mặt” ấy đáng bị chê trách, vì họ dùng vẻ ngoài đạo đức để che đậy sự giả dối. Mùa Chay là thời gian để ta nhìn vào họ như tấm gương, để tự hỏi: Ta có đang sống giả tạo như vậy không? Ta có nói lời hay mà lòng đầy toan tính không? Lời Chúa hôm nay thúc đẩy ta xét mình, để từ bỏ thói đóng kịch và sống chân thật với Chúa và anh em.

Nhìn vào xã hội ngày nay, ta thấy không ít người mang “bộ mặt nạ” giống các Pharisêu. Những người được giao nhiệm vụ chống buôn lậu lại tổ chức buôn lậu; người chống hàng giả lại bao che cho hàng kém chất lượng; người chống tệ nạn cờ bạc lại tiếp tay cho các đại gia đánh bạc. Tất cả chỉ để thỏa mãn lòng tham tiền bạc, bất chấp hậu quả cho xã hội và người dân. Họ nói lời hay, làm việc tốt trước mặt người đời, nhưng sau lưng là những hành động trái ngược, gây đau khổ cho bao người.

Những con người “hai mặt” này không xa lạ với ta. Trong đời sống đức tin, ta cũng có thể rơi vào cám dỗ ấy: đi lễ cho đúng giờ, đọc kinh thật to, nhưng lòng thì đầy kiêu ngạo, ích kỷ; làm việc thiện để được khen, nhưng không chút yêu thương thật sự. Mùa Chay là cơ hội để ta nhận ra sự giả dối ấy trong chính mình. Chúa Giêsu không muốn ta sống như các Pharisêu – phô trương bề ngoài mà lòng trống rỗng. Ngài mời gọi ta sống chân thật, để lời nói và việc làm hòa hợp, để tâm hồn ta trong sạch trước mặt Ngài.

Chúa Giêsu dạy: “Phần anh em thì đừng để ai gọi mình là ‘Ráp-bi’, vì anh em chỉ có một Thầy; còn tất cả anh em đều là anh em với nhau” (Mt 23,8). Ngài cảnh báo: “Trong anh em, người làm lớn hơn cả, phải làm người phục vụ anh em” (Mt 23,11). Các Pharisêu thích được trọng vọng, nhưng Chúa chỉ cho ta con đường ngược lại: khiêm nhường và phục vụ. Ngài làm gương bằng đời sống: hạ mình rửa chân cho môn đệ, chịu chết trên thập giá vì yêu thương.

Khiêm nhường là liều thuốc chữa thói giả dối. Nếu ta không tự cao, ta sẽ không cần đóng kịch để được khen; nếu ta không khoa trương, ta sẽ không chất gánh nặng lên người khác để che đậy lòng mình. Mùa Chay mời gọi ta từ bỏ thói thích tự cao tự đại, thích phô trương việc đạo đức. Hãy sống chân thật: làm việc lành với tâm ý ngay lành, yêu thương anh em không toan tính, và phục vụ mà không mong được đền đáp. Chỉ khi khiêm nhường, ta mới sống đúng với ơn gọi Kitô hữu – là anh em của nhau, cùng hướng về Chúa.

Chúa Giêsu nhấn mạnh: “Đừng gọi ai dưới đất này là cha của anh em, vì anh em chỉ có một Cha là Cha trên trời… chỉ có một người lãnh đạo là Đức Kitô” (Mt 23,9-10). Đây không phải là nghĩa đen cấm ta gọi cha mẹ hay thầy dạy bằng những danh xưng ấy, mà là lời nhắc nhở sâu xa: chỉ có Chúa mới đáng tôn thờ và phụng sự triệt để. Các Pharisêu tự nâng mình lên làm “thầy,” làm “cha,” nhưng Chúa dạy ta không được để bất kỳ ai – dù là cá nhân hay nhóm người giả danh – mê hoặc, dẫn ta vào sai lầm.

Trong xã hội đầy những “bộ mặt nạ,” ta dễ bị cuốn theo những giá trị giả tạo: tiền bạc, danh vọng, quyền lực. Nhưng Chúa Giêsu mời gọi ta đặt lòng tin vào Ngài – Cha trên trời, Thầy duy nhất, Lãnh đạo đích thực. Mùa Chay là thời gian để ta quay về với Ngài, từ bỏ những thần tượng giả, và sống theo thánh ý Chúa. Hãy làm việc lành không vì tiếng khen, mà vì vâng phục Chúa; hãy yêu thương anh em không vì lợi ích, mà vì đó là ý Chúa muốn.

Qua bài Tin Mừng hôm nay, ta được thúc đẩy để xét lại chính mình: Ta có để thói tự cao, khoa trương tồn tại trong lòng không? Ta có sống “hai mặt” như các Pharisêu, hay chân thật như Chúa mời gọi? Chúa Giêsu hứa: “Ai tôn mình lên sẽ bị hạ xuống; còn ai hạ mình xuống sẽ được tôn lên” (Mt 23,12). Các Pharisêu tôn mình lên bằng giả dối, nhưng trước mặt Chúa, họ bị hạ xuống. Ngược lại, khi ta khiêm nhường, sống ngay lành, ta được Chúa nâng lên trong ân sủng.

Mùa Chay là thời gian để ta sám hối, từ bỏ thói giả hình, và sống chân thật. Hãy cảnh giác với chính mình: đừng nói mà không làm, đừng chất gánh nặng lên người khác mà không chia sẻ. Khi tham dự Thánh Thể, ta đón nhận Chúa Giêsu – Đấng sống chân thật đến cùng. Nguyện xin Ngài giúp ta giữ tâm hồn khiêm tốn, để qua đời sống phục vụ và yêu thương, ta làm sáng danh Chúa Cha. Mỗi ngày trong Mùa Chay, hãy sống ngay lành, để ta không chỉ tránh xa thói “hai mặt,” mà còn trở thành chứng nhân của sự chân thật trong thế giới hôm nay.

Lm. Anmai, CSsR