Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường gặp phải những cuộc tranh cãi, có thể là giữa bạn bè, đồng nghiệp, hoặc trong gia đình. Đôi khi, những cuộc tranh luận này xảy ra vì những khác biệt về quan điểm, cảm xúc hoặc hiểu lầm. Tuy nhiên, một điều dễ nhận thấy là không phải cuộc tranh cãi nào cũng mang lại kết quả tích cực. Trái lại, nhiều cuộc tranh cãi kết thúc bằng sự chia rẽ, tổn thương và mệt mỏi cho cả hai bên. Câu nói “Người không đủ khôn ngoan mới tranh cãi đúng sa” không chỉ là một lời cảnh báo, mà còn là một lời nhắc nhở về cách chúng ta nên đối mặt với các tình huống tranh cãi trong cuộc sống, và làm thế nào để tránh rơi vào những tranh luận vô ích.

Tranh cãi là điều không thể tránh khỏi trong cuộc sống. Mỗi người đều có quan điểm riêng, cảm nhận riêng về thế giới xung quanh và sự việc xảy ra. Tuy nhiên, điều quan trọng là chúng ta phải biết cách tranh luận một cách xây dựng, thay vì chỉ tranh cãi để thắng lợi. Tranh cãi không phải lúc nào cũng là một cuộc đối đầu, mà đôi khi là một cơ hội để hiểu và chia sẻ quan điểm của nhau.

Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, những cuộc tranh luận trở thành một trận chiến hơn là một cuộc thảo luận. Thay vì lắng nghe và tìm kiếm sự đồng thuận, chúng ta lại cố gắng bác bỏ ý kiến của người khác chỉ vì sự khác biệt. Điều này không chỉ làm tăng căng thẳng, mà còn khiến mối quan hệ giữa các bên bị tổn thương. Thật vậy, nhiều cuộc tranh cãi không có sự giải quyết mà chỉ kéo dài sự căng thẳng và không thể đi đến đâu.

Lý do cảm xúc: Một trong những lý do chính khiến chúng ta tranh cãi là cảm xúc. Khi chúng ta bị xúc động mạnh mẽ, sự lý trí có thể bị che khuất, và chúng ta dễ rơi vào trạng thái chỉ muốn thắng, thay vì tìm ra giải pháp hợp lý. Cảm xúc có thể làm mờ mắt, khiến chúng ta không còn lắng nghe ý kiến của người khác và chỉ tập trung vào việc bảo vệ quan điểm của mình.

Cảm giác bị đe dọa: Khi ai đó đưa ra một quan điểm trái ngược với chúng ta, chúng ta có thể cảm thấy bị đe dọa. Điều này khiến chúng ta dễ phản ứng mạnh mẽ để bảo vệ niềm tin của mình, dù chúng ta có thể không hoàn toàn hiểu đúng về vấn đề. Thay vì kiên nhẫn và phân tích vấn đề, chúng ta có thể bị cuốn vào cuộc tranh cãi không có hồi kết.

Thắng thua trong tranh cãi: Trái ngược với quan điểm rằng tranh cãi là một cơ hội để học hỏi và chia sẻ, nhiều người coi tranh cãi là cuộc chiến thắng thua. Họ không chỉ muốn trình bày ý kiến của mình mà còn muốn “đánh bại” đối phương. Khi người ta đặt mục tiêu thắng cuộc tranh cãi hơn là hiểu nhau, kết quả thường dẫn đến sự bế tắc và căng thẳng.

Chúng ta phải nhận thức rằng tranh cãi không phải là để chứng tỏ ai đúng ai sai. Nếu mục đích duy nhất của cuộc tranh luận là chứng minh mình đúng và người kia sai, chúng ta sẽ bỏ qua những cơ hội học hỏi, hiểu biết và hòa giải. Trong những tình huống như vậy, dù thắng hay thua, cuối cùng cả hai bên đều thất bại, vì không có sự thấu hiểu thực sự giữa các bên.

Sự khôn ngoan không nằm ở việc chứng minh mình đúng, mà là biết khi nào nên dừng lại, khi nào nên lắng nghe và khi nào nên nhường bước. Thực tế, trong nhiều tình huống, việc chấp nhận rằng có thể mình không hoàn toàn đúng và mở lòng đón nhận quan điểm của người khác sẽ giúp chúng ta trưởng thành hơn, hiểu biết hơn và xây dựng được những mối quan hệ lành mạnh hơn.

Lắng nghe và tôn trọng ý kiến của người khác: Tranh cãi khôn ngoan bắt đầu từ việc lắng nghe. Việc này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quan điểm của người khác mà còn giúp giảm bớt sự căng thẳng trong cuộc tranh luận. Lắng nghe thể hiện sự tôn trọng và sẵn sàng tiếp thu ý kiến của người khác, và đó chính là nền tảng của một cuộc tranh luận mang tính xây dựng.

Đừng để cảm xúc chi phối: Như đã đề cập trước đó, cảm xúc có thể làm mờ mắt chúng ta và khiến chúng ta phản ứng mạnh mẽ mà không suy nghĩ kỹ. Khi tranh cãi, hãy luôn nhớ giữ bình tĩnh và điều chỉnh cảm xúc của mình. Hãy dừng lại một chút để suy nghĩ, xem xét các yếu tố khác nhau trước khi đưa ra phản hồi.

Tìm kiếm giải pháp, không phải thắng lợi: Mục đích của tranh cãi không phải là thắng hay thua, mà là tìm ra giải pháp tốt nhất cho vấn đề đang được thảo luận. Khi bạn tranh cãi với mục đích hợp tác, tìm kiếm giải pháp thay vì chiến thắng, bạn sẽ thấy cuộc tranh luận trở nên hữu ích và có ý nghĩa hơn.

Biết khi nào nên buông bỏ: Đôi khi, không có sự đồng thuận hoàn toàn, và đó là điều bình thường. Trong những tình huống như vậy, việc biết khi nào nên buông bỏ, khi nào nên kết thúc cuộc tranh cãi là vô cùng quan trọng. Nếu cuộc tranh luận trở nên không có kết quả, việc để mọi thứ lắng xuống có thể là cách tốt nhất để giữ gìn mối quan hệ và bảo vệ sự bình an trong tâm hồn.

 “Người không đủ khôn ngoan mới tranh cãi đúng sai” là một câu nói giản dị nhưng đầy ý nghĩa. Nó nhắc nhở chúng ta rằng, sự khôn ngoan không chỉ nằm ở việc chứng minh mình đúng, mà còn ở khả năng lắng nghe, kiên nhẫn và thấu hiểu. Tranh cãi không phải lúc nào cũng là một cuộc chiến thắng thua, mà là cơ hội để học hỏi và chia sẻ. Nếu chúng ta biết chấp nhận sự khác biệt, biết lắng nghe và tìm kiếm giải pháp thay vì chứng minh ai đúng ai sai, chúng ta sẽ sống một cuộc đời hòa bình và ý nghĩa hơn.

 Lm. Anmai, CSsR