Tục ngữ xưa có câu: “Khôn ngoan chẳng lọ thật thà - Lường thưng tráo đấu chẳng qua đong đầy”. Lời này muốn nói: Sự ngay thẳng, trung thực sẽ tạo được niềm tin của người đời. Còn khôn ngoan đến độ... khôn lỏi, lọc lõi khó tránh khỏi những hiểm họa do mình gây ra.

Đây cũng là kiểu nói của người ngày nay: “khôn mà không ngoan”. Khôn nói về trí tuệ. Ngoan nói về tính lương thiện của con người. Người có trí tuệ nhưng tâm không trong sáng, không lương thiện thì cũng gặp hiểm họa khôn lường.

 Điển hình như hàng loạt các quan chức chính quyền thời gian qua thi nhau vào tù  là một kiểu người khôn mà không ngoan. Họ làm chức vụ rất cao, công việc rất sang trọng thế mà lại tham nhũng đến nỗi phải vào tù. Có người học vị học hàm rất cao thế mà lại đi “đạo văn” người khác đến nỗi phải tước bằng (dĩ nhiên là ngoại lệ, hiếm hoi). Thế thì những người này có thể là có “khôn ngoan” nhưng lại không thật thà! Hoặc khôn mà chẳng ngoan chút nào?

Con người là vậy, đôi khi cũng chỉ vì tham cái lợi nhỏ mà đánh mất cái lợi lớn. Họ đã sống theo kiểu của Xuân Diệu: 

“Thà một phút huy hoàng rồi chợt tối,

  Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm.

Lời Chúa hôm nay, phải là lời cảnh tỉnh cho mỗi người chúng ta: “Thầy bảo cho anh em biết: Hãy dùng tiền bạc bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền bạc, họ sẽ đón rước anh em vào nơi vĩnh cửu” (Lc 16, 9). Sự khôn ngoan của người quản lý của Thiên Chúa là biết dùng của cải đời này để mua lấy phần phúc mai sau. Vì con người chúng ta có hồn và xác nên cuộc sống cũng phải lo cho hồn và xác an lành. Con người cần biết làm giầu có gia sản trên trời và gia sản dưới đất. Gia sản nơi trần gian được tạo lập bằng tích lũy. Gia sản trên trời được tạo lập bằng cho đi. Để tích lũy tài sản nơi trần gian, ta phải tiện tặt, chắt bóp, nghĩ đến lợi nhuận của bản thân hơn đến người khác. Để tích lũy gia sản trên trời, ta phải rộng rãi, hào phóng nghĩ đến người khác hơn bản thân mình. Càng cho đi ở đời này, ta càng giàu có ở trên trời. 

Nhưng thật đáng tiếc, vì nhiều người hôm nay vẫn mải mê tìm kiếm của cải trần gian mà không lo làm giầu trước mặt Chúa. Bởi vì vẫn còn đó những kẻ lợi dụng sự khó khăn túng thiếu của người khác để chèn ép, tước đoạt, để cho vay nặng lãi và làm giàu. Vẫn còn đó những kẻ bỏ lễ, bỏ đạo để làm tôi cho ma qủy, mong được hưởng những bổng lộc trần gian mau qua. Vẫn còn đó những kẻ chuyên gian dối, lọc lừa, đổi giá, tráo hàng để thu lợi. Vẫn còn đó những kẻ buôn thần bán thánh nhân danh nhân nghĩa để biển thủ tư lợi riêng. Đồng tiền đã và đang làm cho xã hội điêu đứng, cho tình con người trở thành thứ yếu vì “tiền là trên hết”.

Xin Chúa giúp chúng ta biết khôn ngoan chọn lựa thiên đàng vĩnh cửu hơn là những vinh hoa phú quý mau qua, và xin cho chúng ta biết khôn ngoan tích lũy kho tàng trên trời qua đời sống bác ái , quảng đại chia sẻ với mọi phận người khổ đau. Amen

Lm.Jos Tạ Duy Tuyền