(Niềm tin là con chim cảm nhận ánh sáng khi trời còn tối đen – Faith is the bird that feels the light when the dawn is still dark – Tagore)

Buổi trưa Thứ Sáu, một số anh em tụ họp ở một quán nhỏ khu Bolsa ăn trưa chém gió. Ba gia đình người gốc Việt vừa từ Việt Nam về vài ngày trước đó; nhưng có lẽ chuyện Việt Nam đã trở thành quá nhàm trong cộng đồng nơi đây, nên không ai nói gì về chuyến đi của mình. Những mẩu chuyện quay quanh đề tài cơm áo gạo tiền trên đất Mỹ, rồi hướng về tâm linh, tôn giáo…có lẽ là vì ngày Good Friday.

Một người bạn chân tình nói về bốn khối u ung thư mọc trên lá gan và bắt đầu lan rộng quanh nội tạng khoảng 7 năm trước. Anh không là đại gia, nhưng làm ăn thành công và đời sống rất thoải mái về vật chất. Như những người có tiền, anh thú nhận “quậy” hơi nhiều và gây buồn khổ không ít cho người thân. Khi bác sĩ không chịu “đốt” khối u với laser vì chúng quá to và ăn sâu vào căn cơ, anh lại không muốn hóa trị chỉ để chờ chết, nên bỏ hết mọi việc và suốt ngày vào nhà thờ xưng tội và cầu nguyện, trong khi đợi lá gan để thay (nhưng ở Mỹ, có thể là vài ba năm, dù ưu tiên). Anh nói sau một thời gian, cơ duyên đẩy đưa, anh lạc qua tận bên Trung Quốc thay gan tại một bệnh viện vùng quê ở Vũ Hán. Anh và gia đình không mang nhiều hy vọng, nhưng chết đâu thì cũng thế thôi. Không ngờ anh sống sót và quay về Mỹ sống yên lành với lá gan mới.

Sau một năm, sức khỏe hồi phục tốt, anh quay lại công việc làm ăn và thói quen “quậy”. Vài tháng sau 2 cục u khác mọc lại và anh lại tuyệt vọng tìm đến tôn giáo để xin cứu rỗi. Chu kỳ này tái diễn thêm 2 lần nữa, và lần sau cùng, cách đây vài năm: anh đã hồi tâm, suốt thời gian sống và làm việc cho gia đình và giáo hội. Các khối u đã biến mất, không tái phát. Và lúc nào, anh cũng chia sẻ với mọi người cái sức mạnh không ngờ của niềm tin và sự cầu nguyện.

Câu chuyện của anh làm tôi nhớ lại một trải nghiệm nhìn qua cuộc đời của một cộng tác viên cũ 18 năm về trước. Chester là nhà môi giới chứng khoán công ty tôi thuê để làm các dịch vụ giao tiếp cổ đông (IR = investors’ relation). Anh rất hữu hiệu; nhưng sau vài tháng chúng tôi cho anh ta nghỉ việc vì khám phá ra một chuỗi thành tích bê bối và phi pháp của anh: lường gạt đối tác, ngân hàng và khách hàng, vi phạm luật chứng khoán, viết chi phiếu không tiền bảo chứng, quỵt nợ, khai gian bảo hiểm…Tóm lại, trong 12 năm sự nghiệp của Chester, có đến 11 năm anh chuyên trò lừa bịp. Các cơ quan tư pháp điều tra và suýt tóm cổ anh mấy lần, nhưng anh luôn nhanh chân nhẩy trước kịp thời. Cuối cùng, anh bị bắt, ra tòa lãnh án 8 năm tù.

Ở tù 2 năm, anh bị ung thư từ bao tử đến phổi, vào giai đoạn cuối. Chính quyền thả anh ra và anh về nằm nhà cha mẹ ở Texas chờ chết. Không hiểu cơ duyên nào, anh mò dậy đi theo một nhóm người Mormon xuống Honduras truyền giáo. Anh không quay về Mỹ, mà ở lại một xứ đạo nghèo nơi đây, vùa làm một dân chài, vừa phụ giúp công việc trong nhà thờ. Ba năm sau, anh quay về California, tìm tôi để xin lỗi (tại những chuyện anh lấy danh nghĩa công ty làm bậy, nên chúng tôi bị Sở Chứng Khoán và Bộ Tư Pháp điều tra. Chuyện kết thúc không sao, nhưng chúng tôi tốn vài trăm ngàn tiền luật sư và phí). Bệnh ung thư của Chester biến mất hoàn toàn, anh mạnh khỏe, hồng hào như một trai trẻ. Chỉ khác một điều là anh không còn dáng dấp gì của một chuyên gia tài chánh mà y hệt một anh nông dân từ Honduras, ngay cả trong lối cư xử thật thà và khiêm tốn.

Anh nói phần đời còn lại này anh chỉ biết dành cho Chúa vì Ngài đã “phục sinh” cho anh.

Tôi có vài người bạn Việt và Trung Quốc, lớn lên và được giáo dục trong môi trường duy vật “vô thần” của Đảng Cộng Sản. Họ là những người học cao và lý luận sắc bén, nhưng khi nói về tôn giáo hay niềm tin trong tâm linh, họ thường cười nhạo chế giễu…và coi tất cả chỉ là những trò mê tín dị đoan của thành phần “bần cố nông” còn sót lại từ các triều đại phong kiến. Và họ không thiếu những ví dụ, như nhóm IS của Hồi Giáo, nhóm Thập Tự Quân của Thiên Chua Giáo hay những giáo phái Ấn Độ tại các vùng tranh chấp với Hồi Giáo. Niềm tin tâm linh có thể đi quá đà để trở thành cuồng tín và sự hủy diệt những người không chia sẻ niềm tin giống mình (những kẻ “phản đạo” hay “tà đạo”) sẽ trở thành đơn giản như ăn uống. Tôi thường phản biện là dường như Mao và Stalin cũng đồng ý với quan điểm của IS về cách trừ khử những thế lực thù địch này.

Tôi thì luôn tin vào một “Tinh Thần Vũ Trụ” (danh từ thông dụng hơn là Thượng Đế) mà sự đồng cảm và hòa nhập của con người rất cần thiết cho sự bình yên của tâm hồn. Tuy vậy, đôi khi những giáo dục, kiến thức về khoa học và công nghệ khiến mình trở nên một tên trí thức “lùn” ngạo mạn và tự tôn. Đó là loại người dù sống với niềm tin mạnh mẽ trong lặng lẽ của ngày tháng, nhưng lại không muốn minh bạch thú nhận phần “phản khoa học” , “không giải thích được” của sức mạnh tâm linh. Tôi hay lặng lẽ đến những nơi thừa tự vào những ngày vắng lặng để tìm sự siêu thoát khỏi những ô trọc của trần thế; nhưng khi gặp người quen, tôi lại hay ngượng ngùng như mình đã làm một điều gì không hợp “thời trang”.

Đôi khi, tôi tự hỏi những tâm hồn chất phác ít học từ các bộ lạc thời đồ đá đến những nông dân chân đất hiện nay sẽ cô đơn trần trụi như thế nào nếu họ không có một niềm tin tâm linh để bám víu? Chúng ta chỉ bằng lòng và hãnh diện với những nghi thức phức tạp khi đi lễ tại nhà thờ hay khi đến với những ngôi chùa nghiêm trang đúng chuẩn; nhưng từ rất lâu, rất xa xưa, ngững con người yếu đuối, sợ sệt vẫn tìm một niềm an ủi cho tâm hồn qua Thần Lửa, qua Thiên Thần, qua Quỷ Dữ, qua Phù Thủy….giữa thiên nhiên. Những niềm tin không khoa học này là những cái phao cứu sinh trong dòng nước lũ khắc nghiệt của đời sống suốt 10 ngàn năm qua. Chúng nuôi dưỡng sự sống của con người không khác gì những thức ăn từ mồi thú hay cây cỏ.

Thượng Đế hiện hữu qua nhiều hình thể, âm thanh và mầu sắc. Một đóa hoa tu-líp kèm trong một Email; một vài câu chí tình từ một cuốn sách; một bài hát từ Saigon cũ… Hãy lặng im, đón nhận Ngài vào trái tim. Trong đêm dài Việt Nam này, tôi nghĩ chúng ta cần Ngài hơn bao giờ hết…

Alan Phan