Con người thường có xu hướng đổ lỗi cho hoàn cảnh hay người khác khi cuộc sống không như mong muốn. Những mâu thuẫn, hiểu lầm hay cách đối xử thiếu công bằng thường khiến chúng ta cảm thấy tổn thương, và ngay lập tức, chúng ta dễ dàng chỉ trích hoặc phàn nàn về cách người khác đối xử với mình. Tuy nhiên, câu nói “Đừng phàn nàn về cách người khác đối xử với bạn. Hãy xem cách bạn đối xử với họ” nhắc nhở chúng ta rằng mọi mối quan hệ đều là tương tác hai chiều. Trước khi phê phán hay đòi hỏi từ người khác, hãy tự hỏi mình đã làm gì để xây dựng và duy trì mối quan hệ ấy.

Cuộc sống giống như một tấm gương, và cách bạn đối xử với người khác thường là cách họ phản chiếu lại bạn. Nếu bạn thể hiện sự chân thành, tôn trọng và quan tâm, phần lớn người khác sẽ đáp lại bằng những cảm xúc tích cực tương tự. Ngược lại, nếu bạn thờ ơ, lạnh nhạt hay ích kỷ, họ sẽ khó mà đối xử tử tế với bạn.

Một nghiên cứu tâm lý học đã chỉ ra rằng con người có xu hướng đáp lại cảm xúc và hành động của người khác. Khi bạn cười với ai đó, họ sẽ có xu hướng cười lại. Khi bạn giúp đỡ ai đó, họ thường muốn đáp lại lòng tốt ấy. Điều này không chỉ đúng trong các mối quan hệ cá nhân mà còn trong môi trường làm việc và xã hội.

Vì vậy, nếu bạn cảm thấy rằng người khác đối xử không tốt với mình, đừng vội phàn nàn. Hãy tự hỏi: “Mình đã đối xử với họ như thế nào?” Có lẽ, câu trả lời nằm ở chính cách bạn hành xử trong quá khứ.

Phàn nàn thường xuất phát từ việc chúng ta cảm thấy mình bị đối xử không công bằng hoặc bị tổn thương. Nhưng phàn nàn không giải quyết vấn đề. Thay vào đó, nó chỉ làm gia tăng sự căng thẳng và làm xấu đi mối quan hệ.

Thay vì chỉ trích, hãy thử đặt mình vào vị trí của người khác. Có thể họ đang gặp khó khăn trong cuộc sống, hoặc có những lý do khiến họ không thể đối xử với bạn như mong đợi. Đồng cảm không chỉ giúp bạn hiểu được người khác mà còn giúp bạn duy trì sự bình an nội tâm, tránh được những cảm xúc tiêu cực không cần thiết.

Ví dụ, nếu một đồng nghiệp không giúp đỡ bạn trong công việc, thay vì phàn nàn rằng họ ích kỷ, hãy tự hỏi: “Liệu mình đã từng giúp đỡ họ khi họ cần chưa?” Hoặc nếu một người bạn không quan tâm đến bạn, hãy tự nhìn lại: “Mình có thường xuyên quan tâm và chia sẻ với họ không?”

Mối quan hệ giữa con người không khác gì một vòng xoay nhân quả. Hành động và thái độ của bạn hôm nay sẽ tạo ra kết quả cho ngày mai. Nếu bạn gieo hạt giống của yêu thương và sự tử tế, bạn sẽ gặt hái được những mối quan hệ tốt đẹp. Ngược lại, nếu bạn gieo rắc sự ích kỷ hay thù ghét, bạn sẽ nhận lại sự lạnh nhạt hoặc thậm chí là tổn thương.

Câu chuyện về người nông dân và những hạt giống là minh họa rõ nét cho điều này. Một người nông dân khi gieo hạt giống trên đất tốt, anh ta sẽ nhận lại mùa màng bội thu. Nhưng nếu anh ta gieo trên đất cằn cỗi, hoặc không chăm sóc đúng cách, kết quả sẽ là sự thất vọng. Các mối quan hệ cũng vậy. Chúng đòi hỏi sự chăm sóc, đầu tư và sự quan tâm liên tục.

Không phải lúc nào người khác cũng đáp lại bạn theo cách bạn mong muốn, và đó là một thực tế mà chúng ta phải chấp nhận. Thay vì cố thay đổi người khác, hãy tập trung vào việc thay đổi chính mình.

Nếu bạn muốn được người khác yêu thương, trước tiên hãy học cách yêu thương họ. Nếu bạn muốn được người khác tôn trọng, hãy tôn trọng họ trước. Và nếu bạn muốn có một môi trường sống và làm việc tích cực, hãy là người mang lại năng lượng tích cực đó.

Chúng ta không thể kiểm soát được hành động hay suy nghĩ của người khác, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát được thái độ và cách hành xử của mình. Khi bạn thay đổi, cách người khác nhìn nhận và đối xử với bạn cũng sẽ thay đổi theo.

Một trong những nguyên nhân khiến chúng ta thất vọng trong các mối quan hệ là do chúng ta đặt kỳ vọng quá cao vào người khác. Khi người khác không đáp ứng được những kỳ vọng đó, chúng ta dễ dàng rơi vào trạng thái thất vọng và phàn nàn.

Hãy nhớ rằng, không ai hoàn hảo. Mỗi người đều có những giới hạn và nhược điểm riêng. Thay vì tập trung vào những gì bạn không nhận được, hãy biết trân trọng những gì bạn đã có. Đừng quên rằng mọi mối quan hệ đều cần sự chấp nhận và tha thứ.

 “Đừng phàn nàn về cách người khác đối xử với bạn. Hãy xem cách bạn đối xử với họ.” Câu nói này không chỉ là một lời nhắc nhở, mà còn là kim chỉ nam cho cuộc sống. Hãy tập trung vào việc sống tốt, yêu thương và đối xử tử tế với mọi người.

Khi bạn là người gieo hạt giống yêu thương, bạn sẽ nhận lại được tình yêu. Khi bạn là người mang lại ánh sáng, bạn sẽ sống trong ánh sáng. Và khi bạn là người xây dựng, bạn sẽ sống trong những mối quan hệ vững chắc.

Hãy luôn nhớ rằng, sự thay đổi không bắt đầu từ người khác, mà bắt đầu từ chính bạn. Khi bạn thay đổi cách mình đối xử với mọi người, thế giới xung quanh bạn cũng sẽ thay đổi.

Lm. Anmai, CSsR